Kısa Dalga - Haftanın ekonomik gelişmelerini öğrenmek ve gelecek için sağlıklı öngörüler yapabilmeniz için İbrahim Ekinci'nin hazırladığı haftalık ekonomi bülteni Marjinal Fayda'da ekonomideki genel manzara, piyasalardaki gelişmeler, Dünya'dan ve şirketlerden haberler var.
PODCASTİ DİNLEMEK İÇİN OYNATA TIKLAYIN
GENEL DURUM
-Merkez Bankası (MB) Enflasyon raporunu açıkladı. Revizyonlara göre “tek hane enflasyon” 2026’dan 2027’ye kaydı. Önceki ve revizyon sonrası yeni enflasyon hedefleri tabloda. En önemlisi bu yıl için hedef %44 oldu. Gelecek yıl için ise %21 öngörüldü. Revizyon oldukça derin. Tahmin aralıklarının alt ve üst noktaları da 2024 yılı için yüzde 42 ve 46, 2025 yılı için yüzde 16 ve 26, 2026 yılı için ise yüzde 6 ve 18’e tekabül ediyor. Derin revizyonun nedeni, “son dönemde yüksek seyreden gıda fiyatları” ve başta kiralar olmak üzere “hizmet enflasyonundaki iyileşmenin öngörülerden daha yavaş gerçekleşmesi.” Revizyon zorunluydu. % 38 hedefi imkansıza düşmüştü. MB’nin, 2024 enflasyon hedefinin tutmayacağını, yıl sonuna iki ay kala ancak anlamış olması garip. Üstelik bi ikinci revizyon! MB’nin eskisi kadar karavanacı olduğunu söylemiyorum ama revizyona ihtiyaç olmadan hedefin tutması önemli olurdu. Başkan Fatih Karahan, ABD’de iken söylediği, (“asgari ücrette %25 artış bekliyoruz”) sözleri düzeltme gayretinde göründü. Ne var ki Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay, dahasını söyledi ve “Asgari ücrette karar alıcıların beklenti enflasyonu doğrultusunda karar almaları için bu dönem uygun bir dönem” dedi. Dolayısıyla MB’nin ücret – maaş zamlarında “hedef enflasyona göre” beklentisi tekrarlanmış oldu.
-Geçen haftanın en önemli gelişmelerinden bir diğeri ekim ayı enflasyon rakamlarıydı. Aylık yüzde 2.88, yıllık 48,58 geldi. Yıllık rakam bir önceki ay 49,38’di. Aylık rakamın yüksek gelmeye devam etmesi MB’nin hedef enflasyon rakamlarında revizyona gitmesine yolaçtı.
-Kayyım atamaları zaten gergin seyreden siyasi iklimi iyice bozdu. Gelişme yatırım üretim ortamına da haliyle moral bozucu etki yapıyor. Ancak öteden beri hükümet destekçisi görün iş örgütleri yine ses çıkarmadılar. Sadece TÜRKONFED ile TÜSİAD’dan kayyım uygulamalarına tepki geldi. Açıklamada, hukukun üstünlüğü ve öngörülebilir bir yönetim anlayışının, toplumsal huzur ve sürdürülebilir kalkınma için temel olduğu ifade edildi.
-ABD seçimini Trump’ın kazanması ticaret savaşlarının ivmelenmesi ve dünya ticaretinin daralması sonucunu doğurabilir. Türkiye’nin ihracatını zorlayabilir. Trumpla birlikte korumacı politikalarla birlikte ithalat fiyatlarının artabileceği ve bunun da enflasyonist etki yapabileceği ileri sürülüyor.
PİYASALAR
BORSA: MB’nin enflasyon raporu sunumundaki açıklamaların Aralık 2024'te küçük bir faiz indiriminin masada olduğu şeklinde yorumlandı. BIST 100 endeksi, en düşük 8.566,62 ve en yüksek 9.195,83 puanı gördükten sonra haftayı, önceki hafta kapanışına göre yüzde 3,37 değer kazanarak 9.184,82 puandan tamamladı.
Ne olur? Piyasa uzmanı Barış Soydan’a göre faiz indirimi beklentisi doğuran MB enflasyon raporundan sonra CB Erdoğan’ın da “faiz inecek enflasyon da inecek” mealindeki açıklaması borsayı bu haftanın ilk günlerinde de destekleyebilir. 9.400 – 9.500’lere doğru bir hareket beklenebilir. Bunu kar realizasyonları izleyebileceğinden 9.400 seviyelerine dikkat edilmesi gerekir.
ALTIN: Kapalıçarşı'da işlem gören 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı bu hafta yüzde 1,85 azalışla 2 bin 975 liraya, cumhuriyet altınının satış fiyatı da yüzde 2,03 düşüşle 20 bin 182 liraya indi. Geçen hafta sonu 5 bin 170 lira olan çeyrek altının satış fiyatı yüzde 3,62 azalarak 4 bin 983 liraya geriledi. Ons altın 2.643,5 ila 2.750 dolar arasında dalgalandı. Haftayı %1,87 kayıpla 2.686 dolardan kapattı.
Ne olur? Trump’ın gelişi altın için iyi haber değil. Doların güçlenmesi altını zayıflatıyor. Altını destekleyen jeopolitik gerginlikler konusunda Trump’ın çatışmasız çözüm sözü var. Bunun işaretleri gelirse altın zayıflayabilir. Aksine İsrail – İran gerginliği gibi çatışmalı bölgelerde gerginlik yükselme emareleri gösterirse güç kazanabilir.
DÖVİZ: Bu hafta ABD doları yüzde 0,10 değer kazanarak 34,3690 liraya çıkarken, Euro ise yüzde 1 azalışla 36,9560 liraya düştü.
Ne olur? Trump’ın gelişine bağlanan analizlerde doların güçleneceği belirtilmişti. Euro’ya karşı değer kazandı. Ancak içeride MB’nin de aynı dönemde devreye girerek döviz satışı yaptığı, dolarda sert çıkışı önlediği anlaşılıyor. Dövizde sakin seyrin süreceğini beklemeli. Yatırım Bankası Societe Generale, “Dolar önümüzdeki 3 ay TL karşısında değer kaybedecek. Kısa pozisyon alınabilir” görüşünü içeren bir analiz yayımladı. Analiz ve tavsiye, bizim MB’nin önümüzdeki şubat ayına kadar faiz indirimine gitmeyeceği beklentisine dayanıyor.
FAİZLER: MB’nin takip ettiği 3 ay vadeli TL mevduatın bileşik faizi 1 Kasım ile biten haftada 59,45’ten %58,97’ye geriledi. Büyük bankalarda 3 aylık mevduatın basit yıllık faizi %40’ın altına geriledi. Ancak orta boy bankalarda hala %49 gibi faizler var.
FONLAR: Yatırım fonları bu hafta yüzde 0,41 ve emeklilik fonları yüzde 0,69 değer kazandı. Kategorilerine göre bakıldığında ise yatırım fonları içinde en çok kazandıran yüzde 1,30 ile "karma ve değişken" fonlar oldu.
KREDİLER: Kredi faizlerinde sadece ihtiyaç kredisi faizlerinde 0,69 puanlık düşüş oldu. Diğer kredi türlerinin tamamında yarım puanın altında artışlar dikkat çekti.
Ne olur? Gerek enflasyon gelişmeleri gerekse MB’nin faiz indirim döngüsüne yaklaşması faizde yönün aşağı olduğunun gösteriyor.
SADECE ALTIN VE MEVDUAT ENFLASYONUN ÜZERİNDE TUTUNDU
TÜİK’in açıkladığı “Finansal yatırım araçlarının getiri oranları” verisine göre, aylık bazda sadece altın ve mevduat faizi reel getiri sağladı. 3 aylıkta altın, mevduat ve Yİ – ÜFE bazında Euro getiri sağladı. 6 aylıkta mevduat, altın ve DİBS getiri sağladı. Yıllıkta ise sadece altın yatırımcısına enflasyonun üzerinde getiri sağladı.
NELER OLDU?
KKM HACMİ 40 MİLYAR DOLARIN ALTINA GERİLEDİ
BDDK haftalık verilerine göre KKM 1 Kasım ile biten hafta itibariyle yüzde 2,6 ve 36 milyar 397 milyon liralık azalışla 1 trilyon 338 milyar 568 milyon liraya düştü. KKM hacminin dolar karşılığı 39 milyar 340 milyon dolara indi.
KREDİLER 15,3, MEVDUAT İSE 18 TRİLYONA ÇIKTI
BDDK haftalık bültenine göre, bankacılık sektörünün toplam kredi hacmi, 1 Kasım haftasında 90 milyar 616 milyon lira artarak 15 trilyon 43 milyar 383 milyon liradan, 15 trilyon 133 milyar 998 milyon liraya çıktı. Bankacılık sektöründe toplam mevduat ise bankalar arası dahil, geçen hafta 7 milyar 250 milyon lira yükselerek 18 trilyon 26 milyar 417 milyon liraya yükseldi.
TL MEVDUAT ORANI 7 YILIN ZİRVESİNDE
BDDK verilerine göre standart TL mevduatın toplam mevduat içindeki oranı 25 Ekim haftasında yüzde 55,78 ile 17 Ekim 2017’deki yüzde 56,13’ten sonra ilk kez bu seviyelere çıktı. 7 yılın zirvesine çıkan standart TL mevduatın oranına karşılık KKM’nin payı yüzde 7,63’e, döviz mevduatın payı da yüzde 36,6’ya indi. Standart TL mevduat tarihte ilk kez 25 Ekim haftasında 10 trilyon lirayı aştı.
TOPLAM REZERVLERDE YENİ REKOR
MB net uluslararası rezervleri 1 Kasım haftası itibariyle bir önceki haftaya göre 269 milyon dolar artış ile 61 milyar 160 milyon dolar oldu. Toplam rezervleri ise bir önceki haftaya göre 221 milyon dolar artışla 159 milyar 619 milyon dolara çıkarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Swap hariç net rezervi ise geçen hafta 45.7 milyar dolara yükseldi. (Ekonomist İris Cibre’nin hesabına göre geçtiğimiz perşembe itibariyle – ABD seçimleri dönemi- döviz pozisyonunda 6,2 milyar dolar bozulma oldu. Cibre, “Bir kısmı carry pozisyon kapatma, diğer kısmı tahvil buy-sell back pozisyonlarının kapatılmasından olabilir” dedi.)
YABANCI HİSSE VE TAHVİL ALDI
1 Kasım haftasında yabancı yatırımcı 110 milyon dolarlık hisse senedi aldı. Tahvile de 621 milyon dolarlık giriş oldu. Yabancı yine aynı haftada 53 milyon dolarlık da eurobond satmış gözüküyor. 25 Ekim ile biten haftada hisse senedi piyasalarında 217.8 milyon dolar satış vardı.
DÖVİZ MEVDUATINDA GERİLEME
Yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı 1 Kasım haftasında geriledi. Verilere göre yurtiçi yerleşiklerin parite etkisinden arındırılmış döviz mevduatı 957 milyon dolar azaldı. Gerçek kişilerin döviz mevduatı parite etkisinden arındırılmış olarak 280 milyon dolar, tüzel kişilerde ise parite etkisinden arındırılmış olarak 676 milyon dolar geriledi. 1 Kasım itibariyle yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı arındırılmamış olarak 167 milyar 703 milyon dolara geriledi.
REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU
ÜFE bazlı reel efektif kur eylüldeki değer kaybından sonra tekrar 93,62 seviyesine yükseldi. Bu, 2023'ten beri en yüksek seviye. TL artık uzun vadeli ortalama değer noktasının üzerinde (90). Bunun yukarısı TL’nin değerli olduğu anlamına geliyor. TÜFE bazlı reel efektif kur ise 71,97’den 74,63’e yükseldi.
10 AYDA, 30 MİLYARLIK KREDİ KARTI BORCU TAKİBE DÜŞTÜ
Yılbaşından 1 Kasım haftasına kadar toplam takipteki alacaklar 82,6 milyar lira arttı. Bunun yarıdan çoğu (48,5 milyar lirası) tüketici kredileri ile bireysel kredi kartlarından geldi. İhtiyaç kredilerindeki takipteki alacak miktarı 18,2 milyar artışla 47,7 milyara çıktı. Toplam takipteki alacakların üçte biri bu yıl ilk 10 ayda takibe düşenlerden geldi. Bireysel kredi kartlarında takibe düşen alacaklar ilk 10 ayda 30 milyar artarak 46,1 milyar liraya çıktı. Toplamın 3’te biri sadece bu yılın ilk 10 ayında oluştu.
İHTİYAÇ KREDİLERİNDE EN YÜKSEK TAKİP ORANI DİYARBAKIR’DA
İhtiyaç kredilerinde bazı illerde tahsili gecikmiş alacak oranı yüzde 10’un üzerinde seyrediyor. BDDK Fintürk verilerine göre iller arasında ihtiyaç kredilerinde tahsili gecikmiş alacak oranı 9 ayda en fazla artan il 4.36 puanla Şırnak oldu. Şırnak'ta geçen yılsonunda yüzde 6,61 olan ihtiyaç kredisi takipteki alacak oranı eylül sonunda yüzde 10,98'e yükseldi. Takipteki alacak oranı en yüksek il ise yüzde 14,5 ile Diyarbakır. (EKONOMİ)
KİT’LERDE YATIRIM DA GÖREV GİDERİ DE ARTTI
KİT’ler geçen yıl sonu itibarıyla yatırımlarını bir önceki seneye göre yüzde 59,7 artırarak 174,5 milyar liraya yükseltti. KİT'lere 2023'te bütçeden 114,5 milyar lira sermaye ve 179,6 milyar lira görevlendirme bedeli (görev zararı) olmak üzere 294,1 milyar liralık ödeme yapıldı. KİT'lerden bütçeye yapılan ödemeler ise 45,5 milyar lira olarak gerçekleşti. Kuruluş bazında dönem kar/ zarar tutarları incelendiğinde, 2023'te en yüksek karlılık TEİAŞ'ta kaydedilirken, bu kuruluşu sırasıyla TPAO, Eti Maden ve DHMİ takip etti.
İHRACATÇIDA RESESYON ENDİŞESİ
Trump'ın dönüşü tartışılıyor. İHBİR Başkanı Kazım Taycı, Euro Bölgesi ağırlıklı çalışan sektörlerin zorlanacağını kaydederken "Ancak gıda sanayicisi ve ihracatçısını etkilemez. Hatta paritenin geri gelmesi pozitif bile olabilir" dedi. İDMİB Başkanı Güven Karaca ise “AB'ye vergi uygular ve resesyon tetiklenirse satışları olumsuz etkiler" yorumunu yaptı. Trump'ın ticarete sekte vurduracak bir hamle yapmasını beklemediğini söyleyen İHKİB Başkan Yardımcısı Mustafa Paşahan da "Özellikle resesyon kaynaklı paritenin gerilemesi bizim için büyük eksi olur” dedi. (EKONOMİ)
İSTANBUL’DA YAŞAM MALİYETİ 73 BİN 739 LİRAYA ÇIKTI
İstanbul Planlama Ajansı’nın verilerine göre İstanbul’da yaşamanın maliyeti ekim ayında bir önceki aya göre %3,23 geçen yılın aynı ayına göre ise %60,46 oranında arttı. Ekim ayında İstanbul’da dört kişilik bir ailenin ortalama yaşam maliyeti geçtiğimiz aya göre 2.308 lira artarak 73 bin 739 lira oldu. Temel tüketim maddelerinden bebek maması yıllık bazda %58,92 artış ile en çarpıcı fiyat artışlarından birine sahip.
BORÇ STOKU 8,6 TRİLYONA ÇIKTI
Cumhurbaşkanlığı sistemine geçildiği 2017’de yıl sonu borç stoku 807 milyar liradaydı. 2018’de 1 trilyonu aştı. İlerleyen yıllarda katlanarak artışı sürdü. Eylül 2024 itibariyle 8 trilyon 649 milyar liraya çıktı. Bu borcun 3.558 milyarı TL cinsi, 5.090 milyarı döviz cinsi borçlardan oluşuyor. Yine, 4.374 milyarı iç borç, 4.275 milyarı ise dış borçlardan oluşuyor.
YURTDIŞINDA TELEFON GETİREN 45.614 LİRA ÖDEYECEK
Ekim ayı enflasyon rakamlarının belli olmasıyla birlikte, önümüzdeki yıl bazı vergi ve harçlarda, trafik cezalarında ne kadar artış olacağını belirleyen yeniden değerleme oranı da belli oldu. Rakam %43.93 olarak açıklandı. 4 yıldan uzun süreli pasaportlarda harç bedeli 7.833 liradan 11 bin 274 liraya, en düşük trafik cezası da 1.506 liradan 2.167 liraya yükselecek. Yurtdışından satın alınan telefonun IMEI kayıt ücreti ise 31.692 liradan 45.614 liraya çıkacak. Motorlu taşıtlar ve emlak vergileri de bu oranda artacak. Ancak bazılarında Cumhurbaşkanı’nın indirim yetkisi var.
KİRADA YENİ DÖNEM BAŞLADI, KONTRATLAR E – DEVLETTEN YAPILACAK
Kira sözleşmelerinin e-Devlet Kapısı üzerinden yapılmasında uygulama başladı, Uygulamadan ilk aşamada, 18 yaş üzerinde olan e-Devlet kullanıcıları faydalanabiliyor. Hizmetin ilk kısmında, taşınmaz sahibi gerçek kişiler tarafından e-Devlet Kapısı Kira Sözleşmesi İşlemleri üzerinden hazırlanan sözleşme, kiracı tarafından yine e-Devlet Kapısı üzerinden onaylanması şeklinde ilerleniyor. Ayrıca 10 hissedara kadar sahipliği olan taşınmazlar da bu hizmetten kiraya verilebiliyor. Hizmet üzerinden oluşturulan kira sözleşmeleri için zaman damgalı barkodlu belge oluşturularak, e-Devlet Kapısı üzerinden belge doğrulama işlemi yapılabiliyor.
DIŞ TİCARET AÇIĞI 10 AYDA YÜZDE 30 AZALDI
Ekim ayında geçen yılın aynı ayına göre ihracat yüzde 3,6 oranında artışla 23 milyar 620 milyon dolar, ithalat ise 0,2 oranında azalışla 29 milyar 364 milyon dolar oldu. Yılın 10 aylık döneminde ihracat yüzde 3,2 oranında artışla 216 milyar 383 milyon dolara ulaşırken, ithalat yüzde 7,2 oranında azalışla 282 milyar 2 milyon doları buldu. Ekim ayında dış ticaret açığı yüzde 13 düşüşle 5,7 milyar dolar seviyesinde olurken, Ocak-Ekim döneminde yüzde 30,4 azalışla 65,6 milyar dolara geriledi.
MÜCEVHER İHRACATI 6 MİLYAR DOLARI AŞTI
TİM verilerine göre, Türkiye'nin mücevher ihracatı, ocak-ekim döneminde geçen yılın
aynı dönemine göre yüzde 7,8 artış göstererek 6 milyar 149 milyon 148 bin dolar oldu. Ekim ayında ise sektörün ihracatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 24,2 gerilemeyle 753 milyon 928 bin dolar olarak gerçekleşti. Mücevher sektöründe en fazla ihracat 2,1 milyar dolarla Birleşik Arap Emirlikleri'ne yapılırken, bu ülkeyi 577,6 milyon dolarla ABD takip etti. (EKONOMİ)
İHRACATÇILAR, YURTDIŞINDAN İŞÇİ GETİRMEYE BAŞLADI
Rekabette zorlanan emek yoğun sektörlerde, planlı yabancı işçi istihdamına yönelik talepler artıyor. TİM Başkanı Mustafa Gültepe, konunun TİM Delegeler Çalıştayı’nda da gündeme geldiğini belirterek, birçok sektördeki birlik başkanının “farklı ülkelerden, işgücü ithal etmeye başlayalım” önerisi sunduğunu bildirdi. Gültepe, “Çalıştayda konuyu dile getiren başkanlardan biri, eleman bulamadığı için Özbekistan’dan 10-15 kişi getirdiklerini ve barınmaları için lojman vererek işbaşı yaptırdıklarını söyledi” dedi.
OTOMOTİVDE REKOR İHRACAT
Otomotiv endüstrisi, Ocak-Ekim 2024'te geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6,5 artışla 30 milyar 511 milyon 79 bin dolara ulaşarak sektörel bazda tüm zamanların en yüksek 10 aylık ihracatını gerçekleştirdi. Ocak – ekim döneminde otomotiv endüstrisinin ihracatının toplam ihracattaki payı da yüzde 14,1 olarak hesaplandı.
KAÇAK SİGARADAN 100 MİLYAR VERGİ KAYBI
Sigara şirketlerine göre mevzuat düzenlemeleri, artırılan gümrük ve transit kontrolleri ile yüzde 1,5’e kadar gerileyen sahte ve kaçak tütün mamulleri ticareti, son yıllarda yeniden yükselişe geçti. Devletin bu yolla uğradığı vergi kaybının yıllık 100 milyar lira civarında olduğu hesaplanıyor. Yasa dışı tütün mamulleri, sahte ve kaçak sigaralar, yasa dışı sarmalık kıyılmış tütün ticareti ile doldurulmuş makaron olarak pazara giriyor. (EKONOMİ)
AR-GE HARCAMALARI 2023’TE 377,5 MİLYAR LİRA OLDU
Türkiye'de AR-GE harcamalarının tutarı, geçen yıl bir önceki yıla göre 178 milyar 873 milyon lira artarak 377 milyar 542 milyon lira oldu. AR-GE harcamasının GSYH’ya oranı 2022'de yüzde 1,32 iken, 2023'te 26 trilyon 545 milyar 722 milyon liralık GSYH içindeki oranı yüzde 1,42 oldu. AR-GE harcamalarında mali ve mali olmayan şirketler yüzde 65,1 ile en büyük paya sahip oldu. Kâr amacı olmayan kuruluşlar tarafından yapılan AR-GE harcamalarının da dahil olduğu genel devlet AR-GE harcamalarının toplam ARGE harcamaları içindeki payı ise yüzde 4,9 oldu.
TÜRK YATIRIM FONU’NA EV SAHİPLİĞİ ANLAŞMASI YÜRÜRLÜĞE GİRDİ
Türk devletleri arasında yatırımları finanse etmek amacıyla kurulan Türk Yatırım Fonu’na Türkiye’nin ev sahipliği yapmasına yönelik milletlerararası anlaşma yürürlüğe girdi. Anlaşmanın uygun bulunmasına dair Cumhurbaşkanı onayı Resmi Gazetenin 2 Ekim günlü sayısında yayımlandı.
ULUSAL TAŞIT TANIMA SİSTEMİNE NAKLİYECİ İTİRAZ ETTİ
Kayıt dışılıkla mücadele amacıyla 1 Ocak’ta yürürlüğe girecek Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi kapsamında, Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği’nde yapılan değişiklik, nakliye sektöründe endişe yarattı. İstasyonlardan yakıt alma zorunluluğu getiren düzenlemenin taşıma maliyetlerini artıracağını ve enflasyonist etki yaratacağını savunuyor. UND Başkanı Şerafettin Aras, nakliyecilerin uygulamadan muaf tutulması ya da sistem cihazlarının firma depolarına da takılması gerektiğini belirtiyor. (EKONOMİ)
YUMAKLI: ET İTHALATI GÜNDEMDEN ÇIKACAK
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bakanlığın gündemi ile ilgili bir sunum yapan Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, 2025-2027 yıllarını kapsayan planlama döneminin sonunda büyükbaş hayvan varlığını 16,6 milyondan 17,7 milyon başa, küçükbaş hayvan varlığını 52,4 milyondan 61,1 milyon başa çıkarmayı hedeflediklerini belirtti. Yumaklı, “Et ithalatını ülke gündeminden çıkarmış olacağız” dedi. Böylece 22 yıldır gündemde olan bir konuda yeniden bitirme sözü verilmiş oldu. Et ithalat kotalarının bir kısım hatırlı firmalara tahsis edildiği ve büyük kazançlar sağladığı iddiaları var.
“TÜRKİYE’NİN KORUMACI POLİTİKASI ZARAR VERDİ”
Çin Halk Cumhuriyeti’nin Ankara Büyükelçisi Liu Shaobin, Türkiye’nin “Dünya Ticaret Örgütü kurallarını ihlal ederek” Çin menşeli otomobillere yönelik korumacı ve ayrımcı politikasının, Çinli firmaların yatırım iştahını olumsuz etkilediğini söyledi. Büyükelçi, Türk tarafının ortaklık anlayışına uygun olarak, ayrımcı tedbirleri bir an önce kaldırmasını ve Çinli işletmelerin Türkiye'de iş yapmaları için eşit ve adil bir iş ortamı yaratmasını arzu ettiklerini dile getirdi. (EKONOMİ)
DÜNYA EKONOMİSİ
ABD Merkez Bankası (Fed) Trump'ın zaferi ile sonuçlanan ABD Başkanlık seçimlerinin ardından gerçekleştirdiği ilk toplantıda alınan faiz kararını açıkladı. Fed politika faizini 25 baz puan düşürerek, 4,50-4,75 aralığına indirdi. Faiz kararının hemen öncesinde CME Group'un FedWatch verilerine göre, yatırımcılar Fed'den yüzde 99,1 ihtimalle 25 baz puanlık bir faiz indirimi, yüzde 0,9'luk oldukça küçük bir ihtimalle ise 50 baz puanlık bir faiz indirimi bekliyordu.
S&P: TRUMP GÜMRÜK VERGİSİNİ ARTIRAMAZ
S&P Global, ABD Başkanı Donald Trump'ın ithalata yüzde 10 ve Çin mallarına yüzde 60 evrensel gümrük vergisi uygulama vaadinin muhtemelen müzakereler için sadece bir başlangıç noktası olduğunu söyledi. S&P, "Gümrük vergilerinin bu seviyelerde uygulanması pek olası değil, ancak Trump'ın bunu takip etmesi durumunda, evrensel yüzde 10 gümrük vergisi ABD enflasyonuna 1,8 yüzde puan kadar ekleyebilir" dedi. S&P'nin yayınladığı raporda, bunun devam eden bir enflasyonist etkiye sahip olmaktan ziyade ilk yıl enflasyonda bir canlanmayı tetikleyeceği ve üretimi yüzde 1 puan kadar etkileyeceği belirtildi.
TRUMP GERİ GELDİ, EMTİA SAVUNMAYA GEÇTİ
Beyaz Saray’da başkanlık koltuğuna Donald Trump’ın oturacak olması doları destekleyip; metal, tahıl ve petrol fiyatlarını aşağı çekti. Trump 2.0 döneminde özellikle Çin’i hedef alan ithal mallara yönelik vaat edilen tarifeler ve potansiyel yeni bir ticaret gerginliğinin talebi baltalayacağı beklentisiyle dün öğle saatleri itibariyle Amerikan ham petrolünün varili yüzde 1.2 kayıpla varil başına 74.5 dolara indi. Bakır yüzde 2’den fazla değer kaybederken, çelik fiyatları yüzde 1, soya fasulyesi yüzde 1.8, buğday yüzde 1 civarında düşüş gösterdi.
ALMANYA'DA EKONOMİ SIKINTILI GİDİYOR
Almanya sanayi üretimi eylülde %2,5 düştü. Son 1 yıldır yıllık bazda üretim düşüyor. Almanya Türkiye’nin en büyük ticaret ve turizm pazarı olduğu için ekonomisindeki gelişmeler yakından takip ediliyor. Trump’ın ticaret savaşlarına yolaçması beklenen gümrük vergisi artırımları da hem Avrupa hem de Almanya ekonomisi için kötü haber olacak.
ÇİN’İN TEŞVİK PAKETİ HİZMETLERİ HAREKETLENDİRDİ
Çin'de hizmetler sektörü faaliyetleri, Pekin'in büyük teşvik paketinin iş koşullarının iyileşmesine yardımcı olduğuna dair ilk işaretlerin de katkısıyla ekim ayında son üç ayın en hızlı artışını kaydetti. Caixin/S&P Hizmet Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) bir önceki aya göre ekim ayında yüzde 1,7 artışla 52’ye yükseldi. Bu veri, geçen hafta açıklanan hizmetler ve inşaat dahil imalat dışı faaliyetlerin yeniden genişlemeye başladığını gösteren resmi PMI ile eşleşti.
GÜNEY KORE’NİN ENFLASYONU %1,3’E İNDİ
Güney Kore'nin ekim ayı enflasyonu daha da yavaşlayarak neredeyse dört yılın en zayıf seviyesine geriledi. Güney Kore İstatistik Bürosu verilerine göre, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ekim ayında geçen yılın aynı ayına göre %1,3 arttı ve Ocak 2021'den bu yana en düşük büyüme hızını kaydetti. Düşük petrol fiyatları ve baz etkisi, enflasyonun eylül ayındaki %1,6 seviyesinden yavaşlamasında etkili oldu.
EURO BÖLGESİ İMALAT SANAYİ PMI BEŞ AYIN EN YÜKSEK SEVİYESİNDE
S&P Global tarafından derlenen ve Euro Bölgesi fabrikalarının genel sağlığını ölçen HCOB Euro Bölgesi İmalat PMI, eylül ayındaki 45 seviyesinden ekim ayında 46'ya yükselerek son beş ayın en yüksek seviyesine çıktı. Henüz büyümeyi daralmadan ayıran 50 eşiğine ulaşılamasa da manşet endeksteki artış Euro bölgesi imalat sanayindeki kötüleşmenin hafiflediğine işaret etti.
RUSYA, GÜMÜŞTE OYUNUN KURALINI DEĞİŞTİREBİLİR
Altın merkez bankalarının gözde yatırım araçlarından biriyken, gümüş tarihsel olarak merkez bankalarıyla fazla ilişkilendirilmeyen bir metal. Ancak artan fiyatlar ve rezervleri çeşitlendirme amacıyla Rusya, gümüşü rezervlerine ekleme planlarını duyurdu. Bu da uzmanlara göre gümüşe yeni bir itici güç olabilir.
İNSANSI ROBOTUN TABLOSU REKOR FİYATA SATILDI
Dünyanın en gelişmiş robotlarından biri olan Ai-Da tarafından İngiliz matematikçi Alan Turing'in portresini yaptı. A.I. God. Portrait of Alan Turing adlı 2,2 metre yüksekliğindeki portre, dünyanın ilk ultra gerçekçi robot sanatçısı Ai-Da tarafından üretildi. Portre, New York'ta yapılan satışta 1,32 milyon Amerikan doları fiyatıyla alıcı buldu. Sotheby’s müzayede evi yaptığı açıklamada, "Rekor fiyat, modern ve çağdaş sanat tarihindeki önemli bir anı işaret ediyor ve yapay zeka teknolojisi ile küresel sanat piyasası arasındaki artan kesişimi yansıtıyor" ifadelerini kullandı.
ŞİRKETLER
TRUMP'IN ZAFERİ BÜYÜK PATRONLARIN SERVETİNE SERVET KATTI
The Guardian'ın haberine göre ABD seçimlerinde Cumhuriyetçi Donald Trump’ın başkanlık ipini göğüslemesiyle birlikte piyasalar da hareketlendi ve hisselerdeki artışlarla birlikte dünyanın en zengin 10 kişisinin, ABD seçim gününde yaklaşık 64 milyar dolar kazandığı belirlendi. Elon Musk, servetine 26,5 milyar dolar ekleyerek en büyük artışı kaydetti ve şu anda serveti 290 milyar dolar seviyesinde bulunuyor. Kazançlar, Amazon'dan Jeff Bezos, Facebook'un ana şirketi Meta'nın CEO'su Mark Zuckerberg ve Apple'dan Tim Cook gibi teknoloji iş liderlerinin Trump'ı seçim zaferinden dolayı alenen tebrik etmeleriyle geldi. (EKONOMİ)
ALMAN OTOMOTİV DEVİ, 4.700 KİŞİYİ İŞTEN ÇIKARACAK
Alman otomotiv ve sanayi tedarikçisi Schaeffler, 2.800'ü Almanya'da olmak üzere Avrupa'da 4.700 kişiyi işten çıkaracağını bildirdi. Şirketten yapılan açıklama, önlemlerin otomotiv yan sanayisinde devam eden dönüşümden kaynaklanan tedbirleri içerdiği belirtilirken, yönetim kurulunun uzun vadede rekabet gücünü artırmayı amaçlayan Almanya ve Avrupa odaklı bölgesel yapısal önlemleri onayladığı belirtildi. Küçülme tedbirlerinden Almanya'daki 10 tesisin etkileneceği bildirildi.
BOEİNG’TE GREV ANLAŞMAYLA BİTTİ
Boeing'in ABD Batı Yakası fabrika çalışanları pazartesi günü yeni bir sözleşme teklifini kabul ederek, jet üretiminin çoğunu durduran ve mali krizi derinleştiren yedi haftalık grevi sona erdirdi. Sendika, geçtiğimiz haftalarda iki önceki teklifin reddedilmesinin ardından üyelerin %59'unun dört yıla yayılmış %38'lik bir ücret artışını içeren yeni sözleşme lehinde oy kullandığını bildirdi. (Ekonomi Servisi)