Üretilen her mekân dönemin ideolojisi ile doğrudan ilişkilidir. Yerel yönetimler, merkezi iktidarlar, planlayan plancılar, mekânı tasarlayan mimarlar, onaylayanlar şu yâda bu gerekçe ile sürecin içerisinde yer alanların tercihi de ideolojiktir. Toplumsal sorumluluk, meslek etiği, dünya görüşü, liyakat bu sürecin karakterini oluşturur. Sürecin harcı rıza göstermektir. O yâda bu gerekçe ile rıza gösterenler sürecin ortağı olurlar. Kentsel cinayetler böyle bir ilişkinin sonucu olarak ortaya çıkar. Organizedirler, elbirliği ile işlenir. Seri olarak devam eder, biri diğerini takip eder. Katiller bellidir, ancak kendi rolünü oynayanlar, sorgulamadan, bütününü görmezden gelir. Yukarıdan aşağıya kimi çok, kimi az kentsel cinayetin ortağı olur. “Biri planlamış, biri yakalamış, biri kesmiş, biri pişirmiş, biri yemiş, biride hani bana, hani bana” demiş gibi hikâye devam eder.
RANT ODAKLI MEKÂN ÜRETİMİ BİR AKP KLASİĞİNE DÖNÜŞÜR
Ankara’da Çukurambar bölgesi AKP döneminde parlayan bölgenin adıdır. Ayrıcalıklı imar hakları ile plansız yüksek yoğunluklu yapılaşma ile zenginleşmenin sermaye aktarımının aracı haline gelmiş bölge, altyapıdan yoksun şekilde, ölmeye ramak kalmış ‘canlı cenaze’ gibidir. Öyle ki Gökçek’in metal yorgunluğu teşhisiyle istifa ettirilmesinin ardından gelen Mustafa Tuna ‘Çukurambar öldü. Allah rahmet eylesin’ diyerek, temsil ettiği AKP’nin, yerel yönetim politikalarının yanlışlığını ironik olarak ifade etmiştir. Benzer bir durum AKP genel başkanının ‘İstanbul’a ihanet ettik’ söylemidir. Kentsel ihanetler bir seri işlenen cinayetler gibi devam ederken, rant odaklı mekan üretimi bir AKP klasiğine dönüşür.
DÖRT YAPRAKLI YONCADA “ŞANSLI RANTÇILAR”
Eskişehir yolu üzerinde Çukurambar bölgesinde iki yonca yaprağı kavşak bulunur. İlkinde Next Level, ikincisinde Togo ikiz kuleleri konumlanır. “Şanslı rantçılar” yonca yapraklarında ki köşelerde yer tutarken Çukurambar’ın başlangıç ve bitiş sınırlarını oluşturur. Bu iki proje alanının ortak noktası konumlandıkları yer ve alanın özelliğidir. Hem Next Level’ın hem de Togo ikiz kulelerinin imar planlarındaki niteliği kentsel servis alanıdır. Kentsel servis alanı “Belediye hizmet alanı, kamu hizmet alanı, konut dışı kentsel çalışma alanı, toplu işyerleri ve küçük sanayi sitesi alanlarının yer aldığı kentsel ölçekte çalışma alanlarıdır.” Kente hizmet eden servis alanlarının nitelikleri değiştirilip emsalleri arttırılır ve iki köşe kapılır.
“BAKANLIK İLE BELEDİYE ARASINDA NEXT LEVEL ÇATLAĞI”
Next Level’ın arazisinin mülkiyeti TOKİ’ye aittir. Dolayısıyla kamu yapısı avantajlarından yararlanır. TOKİ 10 Kasım 2010 tarihinde Çankaya Belediyesi’nden ruhsatını alır. Ruhsat bilgilerine göre yapı müteahhitliğini 2008 yılında kurulan Pasifik İnşaat üstlenmiştir. İnşaat başladıktan sonra, Next Level Ankara’da karma kullanımlı (konut, işyeri, sosyal donatılar vb) ilk proje olarak ortaya atılır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 2012 yılında imar planı değişikliği yapılır. Plan değişikliğinde kentsel servis alanı tanımına konut kullanımı da eklenir. Plan değişikliği ile ilgili Ankara Büyükşehir Belediyesi’nden görüş istenir. Belediye 17.05.2013 tarih 966 sayılı meclis kararını oy birliği ile alır. Bakanlığa “Ankara nazım imar planı plan hükümlerinde kentsel servis alanı tanımı içerisinde konut kullanımı yer almamakta olduğu, Konut kullanımının yoğunluk artışı getirdiği ve bu alanda oluşacak nüfusun donatı ihtiyaçlarını oluşturacağından plan bütünlüğünü bozacak olup söz konusu plan değişikliğinin onaylanması halinde Ankara genelindeki diğer kentsel servis alanları için olumsuz emsal bir uygulama olacağı görüş ve kanaatine varıldığı” görüşünü iletir. Melih Gökçek ile 17-25 Aralık öncesi Erdoğan Bayraktar karşı karşıya gelir. Belediye ile bakanlık arasında Next Level çatlağı-bu çatlağın arka planını tahmin etmek zor değil- böylece tarihe not düşülür.
Kamudan Pasifik’e, Pasifik’ten kamu bankasına, kazan kazan dönemi
Bakanlık belediyenin olumsuz görüşüne rağmen plan değişikliğini yapar. 11 Haziran 2013 tarihinde mimari projeler yeniden onaylanır. TOKİ ve Pasifik İnşaat birlikte ruhsata başvurur. Kamu yapılarının üretimi sürecinde, uygulama projesi ve detay vermeden sadece avan proje ya da kroki ile ruhsat verilebilen imar kanunun 26.maddesine istinaden, harçlardan muaf olarak 01.07.2013 tarihinde yeniden ruhsat alır. Proje mânia hattında olduğu için, mania hattının uygunluğunun ilgili belediyesi (Çankaya Belediyesi) tarafından denetlenmesi kaydı not düşülür. Next Level’ın mülkiyeti TOKİ’den, önce Pasifik Gayrimenkul Taahhüt İnşaat Makine Gıda Turizm Sanayi ve Ticaret A.Ş adına geçer ve sonra borç takası yöntemi ile 18.06.2019 tarih ve 43061 yevmiye no ile T.C Ziraat Bankası A.Ş’ne, oradan da 09.07.2020 tarih ve 51046 yevmiye no ile Ziraat Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Anonim Şirketi’ne geçirilir. Böylece kamudan Pasifik’e, Pasifik’ten kamu bankasına, kazan kazan dönemi ile süreç devam eder.
NEXT LEVEL : GAME OVER
Gecekondu mahallesinden AKP’nin ayrıcalıklı imar alanına dönüşen Çukurambar’da, Next Level’in imar hikâyesi, kamu kaynaklarının kişiye özel kullanımları açısından ibretliktir. Next Level’i, AKP’nin kentin siluetinin değiştirilmesinde ki plansızlık, kamu ayrıcalığının kişiye özel kullandırılması ve Çukurambar’da ki rantın öncülü ya da laboratuarı olarak ifadelendirmek mümkün. Hal böyle olunca diğer yonca yaprağında olan Togo ikiz kuleleri de next level bitince 2015 yılında ‘hani bana hani bana’ kısmından yararlanmış olsa gerek.
İmar ayrıcalıkları ve hukuksuzlukla inşa edilen Next Level adı şimdilerde rüşvet organizasyonlarının odak mekânı ve adresi olarak anılıyor. Bir AKP klasiği olan Next Level: Game Over