Borsada dramatik bir kaçış var.
Küçük yatırımcılar son 3 yıldır Borsa İstanbul'a akın ediyordu.
Aralık 2020'de 1 milyon 989 bin olan yatırımcı sayısı 2023 yılında –yeni halka arzların da etkisiyle- 8 milyonun üzerine çıkmıştı.
Ancak...
Geçen yıl 31 Ekim tarihinde 8 milyon 560 bin kişiyle zirve yapan yatırımcı sayısı 31 Ekim 2024 tarihi itibariyle 7 milyon 3 bine düştü.
Son 1 yılda borsadan 1 milyon 557 bin yatırımcı kaçtı.
XXX
Peki neden?
Kaçanların tamamına yakını küçük yatırımcı.
Günlerce üst üste tavan yapan halka arz hisselerinin yarattığı beklenti ve kısa sürede zengin olma hayaliyle borsaya giren milyonlarca insan hayal kırıklığı yaşadı.
Hisse senetlerinin kaderini belirleyen az sayıda büyük yatırımcı, testereleri öyle bir çalıştırdı ki, doğranmadık küçük yatırımcı kalmadı.
Bir gün artırdıklarını ertesi gün dibe çaktılar.
Cuma gününden örnek verelim:
Sabah saat 11.30'a kadar bankaların etkisiyle yüzde 1,5 civarında artan borsa, öğleden sonra düşmeye başladı ve endeks kızardı.
Yüzde 2'leri aşan oranda artış sağlayan bankalar, bir anda yüzde 2'nin üzerinde eksiye geçti.
Buna bahane olarak ne gösterildi biliyor musunuz?
İran dini lideri Hamaney hafta sonu İsrail'i vurma emri vermiş...
Kaynağı belli olmayan, manipülatif bir kulis haberiyle, nedense sadece "banka hisseleri" sert bir şekilde düştü.
Önce yükselt, sonra düşür. Küçük yatırımcıyı caydırıp elinde ne varsa satmasını sağla.
İşte testere budur.
XXX
Küçükleri dilimleyip ellerindeki üç-beş kuruşu da alıyorlar.
Oysa...
Borsada yatırımcı sayısı ne kadar çok olur, borsa ne kadar geniş bir kitleye yayılırsa hem büyüklerin hem küçüklerin birlikte kazanma şansı artıyor.
Ciddi bir "yatırım aracı" haline geliyor borsa.
Güçleniyor.
Çalkantılardan, yabancı satışlarından fazla etkilenmiyor.
Ama bizde kumarhaneye dönüşmüş durumda.
Hiç kimse şirketlerin gücüyle, büyüklüğüyle, kar oranıyla, fiyat kazanç oranlarıyla ilgilenmiyor.
Devasa şirketler tahta sahiplerinin elinde oyuncak olmuş.
Yabancı yatırımcı gelmiyor.
Aç kalan büyük portföy sahipleri küçükleri avlıyor.
XXX
Peki...
Son 1 yılda 1,5 milyonun üzerinde yatırımcının gitmesi iyi mi oldu?
Olmadı.
Çünkü yabancıların borsadan çıktığı dönemde yeni yerli yatırımcılar devreye girerek BİST'te endeksin ağır kayıplar vermesini engellemişti.
Küçük yatırımcılar geldiği için borsada büyük kayıplar olmadı.
Diyeceksiniz ki, büyükler avlar. Kazanç için borsada oynuyorlar.
İyi de...
Borsa taleple ayakta kalan bir mecra.
Yatırımcı sayısını, yani talebi düşürerek kimse kazanamaz. Uzun vadede büyük yatırımcılar da bu kaçıştan zararlı çıkacaktır.
Nitekim...
Son 4 ayda borsadaki hisselerin değeri 14 trilyon liradan 12 trilyon 200 milyar liraya geriledi.
Değer kaybı 1 trilyon 800 milyar lira.
Bu faturayı büyük küçük demeden herkes ödüyor...
XXX
Peki tuzaklara karşı ne yapılabilir?
Küçük yatırımcıların "beklemeyi" öğrenmesi gerekiyor.
Borsada bekleyen hiç kimse zarar etmez.
Hisselerin 5 yıllık performanslarına bakın. Ne kadar yüksek kazanç sağladıklarını, bu kazançların enflasyonla kıyaslanmayacak kadar büyük olduğunu göreceksiniz.
İşin sırrı şurada:
Acil ihtiyacınız olan veya olacak parayı "biraz daha artırayım" diye borsaya yatırmayın.
Eğer 1 yıl ve daha uzun süre ihtiyacınız olmayacak paranız varsa, borsadaki düşüşler iyi bir alım fırsatı olarak değerlendirilebilir.
Kaçarak hiçbir şey kazanamazsınız.
Borsada zarar sattığınız anda oluşur.
Bekleyen kağıttan zarar edilmez...
XXX
Yılbaşı yaklaşıyor.
İç politik kaygılarla başımızı belaya sokmaktan kaçınırsak...
Bu satışların ardından alış dalgası da gelebilir.
Çünkü büyüklerin huyudur:
Bir kağıdı ya da borsayı genel olarak yükseltmeden önce iyice sallayıp hisse toplarlar...