MEHMET ÇETİNGÜLEÇ
Borsa haftayı 6437 puana yükselerek yine rekorla kapattı.
Bir haftada 250 puanlık artış...
Özellikle bankalarda yabancı alışı vardı. Bank Of America başta olmak üzere yabancı kuruluşlar hisse bazında günlük 20 milyon lota varan alımlar yaptı.
Sonuç...
Bazı bankaların değeri 5 günde yüzde 15-20 oranda arttı...
xxx
Peki, bundan sonra ne olur?
BİST- 100 endeksi için 6400 kritik bir direnç seviyesi. Bu seviyenin üzerinde kalınırsa 6700'e doğru hareket başlayabilir.
Hükümetin ciddi bir ekonomi programı uygulamaya koyması halinde yıl sonu için 7 binin üzerine çıkabileceği yönünde yorumlar var.
Ancak...
Analistler borsanın çok hızlı yükseldiğine, buralarda bir süre dinlenme ya da geri çekilme olabileceğine dikkat çekiyor.
Borsayı etkileyecek önemli faktörlerden biri de 20 Temmuz Perşembe günü Merkez Bankasının açıklayacağı faiz kararı.
Geçen ay yüzde 6.5 artışla yüzde 15'e çıkan politika faizi bu sefer yüzde 20'ye çıkar mı?
Merkez Bankası anketinde politika faizi beklentisi 19.17 oldu. Önceki 17.56 seviyesindeydi.
Ortalama 4 puanlık bir artış bekleniyor.
Böyle bir artış, ilk anda borsa ve döviz üzerinde olumsuz etki yaratacak gibi görünse de beklentiler dahilinde olduğu için ciddi bir etki yaratması öngörülmüyor.
Kaldı ki faiz artışlarının mevduatı borsanın karşısında alternatif hale getirmesi bekleniyordu. Öyle olmadı.
Geçen ay 6,5 puanlık politika faizi artışından sonra mevduat faizleri yükseleceğine düştü.
Daha önce yüzde 45'lere kadar ulaşan mevduat faizi -paranın miktarına göre- yüzde 30-38 aralığına geriledi.
Neden?
Çünkü artık Merkez Bankası bankalara "TL mevduat toplayın" diye eskisi gibi baskı yapıp ceza tehdidinde bulunmuyor. Limitler gevşetildi.
Öte yandan...
Bankaların ticari ve bireysel kredi faizlerinde ciddi artışlar var. Buna rağmen krediye erişimde sorunlar yaşanıyor.
Düşük faizle mevduat toplayıp yüksek faizle kredi vermeye başlayan bankaların karlılıkları bu yıl da yüksek olacak!
xxx
Faizlerde kademeli yükseliş beklentisi hakim olduğu için 4 puandan fazla artış olma ihtimali zayıf.
Ancak...
Çok düşük bir artış olursa, Şimşek ve ekibinin ekonomi programına müdahale edildiği ve rasyonel düzenlemelerin yapılamayacağı endişesi baş gösterir ki bu da borsa dahil tüm alanlara güvensizlik yayılmasına neden olur...
xxx
Faizde gerçekleşecek artışlar kademeli de olsa dövize yönelişi frenleyecek gibi görünüyor.
Dolar dünyada da değer kaybetme sürecinde. Dolar endeksi 100'ün altına indi. Cuma günü itibariyle 99.625'te seyrediyordu. Bu son 14 ayın en düşük seviyesi.
İçeride yüksek talebe karşılık yeterince dolar üretilememesinden, yani cari açıktan kaynaklanan bir değer artışı vardı. Ancak piyasaya müdahale olmadığı, hatta Merkez Bankası alım yaptığı halde Amerikan Doları 26 lira seviyesine park etti. Fazla hareketlenmiyor.
Deutsche Bank uzmanları dolar için "satış zamanı" olduğunu belirterek Türk lirası pozisyonlarını artıracaklarını söylemeye başladılar.
Buna karşılık yurt için yerleşiklerin döviz mevduatı 322 milyon dolar artarak 168 milyar 600 milyon dolara ulaştı.
Anlaşılan yabancı bile Türk lirasına bizden fazla güveniyor!
Merkez Bankası anketinde yıl sonu dolar beklentisi 28 lira 46 kuruş.
Yani...
Bugünkü seviyenin yüzde 10 üzerinde.
Oysa mevduatta kalmak bile daha yüksek getiri sağlayabilir.
Çünkü enflasyon artıyor. Merkez Bankası anketinde yıl sonu TÜFE yüzde 43 çıkıyor. Piyasa beklentisi yüzde 50'nin üzerinde.
Yüksek enflasyon ortamında mevduatın yanı sıra borsa da cazibesini koruyacak gibi...
xxx
Yabancıların 7 Temmuz'la biten haftada 231.4 milyon dolarlık hisse aldı. Böylece 5 haftadır üst üste alım yapmış oldular.
Son 35 günde toplam alım miktarı 1 milyar 331 milyon dolara ulaştı.
Yabancı oranı yüzde 29.37'ye yükseldi.
Seçimden sonra yaklaşık 2 puanlık artış var.
Bu oran yabancıların yüzde 66'larda olduğu 2017 yılına kıyasla düşük. Ancak son yıllarda onlarca şirket borsaya girdi. Hacim yükseldi. Doğal olarak yabancı payı azalmış görünüyor. Piyasa hacminin genişlediği bir borsada yabancı payının yüzde 30'a yaklaşması da önemli.
Eğer ekonomi yönetimi dışarıya güven verecek politikalarla ortaya çıkarsa, yabancı oranı daha da yükselebilir.