Özge Mumcu Aybars
TDK sözlüğü içinde dolanıp duruyorum. “Helallik istemek” deyimi aklıma takıldı. Önce “hakkını helal etmek” deyimine baktım: “hakkını, emeğini bağışlamak” anlamına geliyor. “Helallik istemek” deyiminin TDK’da karşılığı yok. Yerine “helallik dilemek” var. O da “birinden hakkını helal etmesini istemek.” diye tanımlanmış. Reşat Nuri Güntekin’den bir alıntıyla örnek verilmiş: “Şimdi büyüklerinin ellerini öp de helallik dile.”
Bu anlamları not düşerek yoluma devam ettim. Sahi nedir, her gidilen deprem bölgesinde helallik istemek?
Yeni adresimi kısa sürede buldum:
Din İşleri Genel Kurulu’nun ara sekmesinde, “helallik” kelimesini arayarak soru – yanıt kısmında şu soru ile karşılaşıyorsunuz:
- Kul hakkı yemenin hükmü nedir? Kul hakkı nasıl ödenir?
Yanıt ise şu şekilde geliyor:
“Hz. Peygamber (s.a.s.), üzerinde kul hakkı bulunan kişilerin, hak sahibi olan mazlumlardan helallik almalarını öğütlemiştir. Bunun yapılmaması durumunda hesap gününde haksızlık yapan kişinin salih amellerinin, haksızlığı ölçüsünde alınarak hak sahibine verileceğini, eğer verilecek salih amel bulunamazsa o zaman da mazlumun günahlarının zalime yükleneceğini belirtir (Buhari, Mezalim, 10). Yine Peygamberimiz (s.a.s.), imkanı olduğu halde zamanı gelmiş bir borcu ödemeyenlerin kul hakkını ihlal ettiğini şöyle ifade eder: “Ödeme gücü olan zengin kişinin, ödemeyi ertelemesi zulümdür.” (Buhari, Havale, 1) Görüldüğü üzere kul hakkı, kişinin Cennet ya da Cehennem’e gidişinde önemli ölçüde belirleyici bir rol oynamaktadır. Allah’ın huzuruna kul hakkı ile çıkmanın, çok ağır bir vebali vardır. Çünkü böyle bir günahın Allah tarafından bağışlanması, hak sahibinin affetmesi şartına bağlanmıştır. Hak sahibi, hakkını almadıkça veya bu hakkından vazgeçmedikçe, Allah kul hakkı yiyenin bu günahını affetmemektedir. Çünkü ilahi adalet, bunu gerektirir. Veda hutbesinde Resulullah (s.a.s.), “Ey insanlar, sizin canlarınız, mallarınız, ırz ve namuslarınız, Rabbinize kavuşuncaya kadar birbirinize haramdır (dokunulmazdır).” (Buhari, Hacc, 132) buyurmuştur.”
Bir sonraki adresim “Sorularla İslamiyet” sitesi oldu. Helalleşme söz konusu olduğunda, “kul hakkına girecek durumlardan uzak durmaya ve kul hakkını önleyici tedbirler almaya çalışmalıyız” tavsiyesi verilmiş. İlk olarak, kul haklarının ihlal edilmemesi için bu konuda yeterli seviyede farkındalık ve bilinç uyandırılmalıdır. Bunun yolu ise eğitim ve bilgilendirmedir denilmiş. İkinci olarak, muhtemel hak ihlallerine izin vermemek için konusuna göre tedbirler alınmasını ifade etmiş. Örnek olarak, ölçü aletlerinin doğru değerde olup olmadığına dikkat edilmeli, istenilen malzemenin altında malzeme kullanmamaya özen göstermeli… diye devam etmiş…
Cumhurbaşkanı önce Adıyaman’da ardından da Hatay’da “helallik isterken” terime dair bilgileri özetlemek istedim.
AFAD’ın 11 Mart 2023 verilerine göre, depremlerde ölen sayısı 47 bin 975’e yükseldi. Halen kayıpların sayısı belirsiz. Bir kaynak 800 dese de, örneğin sadece Hatay’da Rönesans Rezidans’ta enkazın kaldırılmasına rağmen 80 kişi kayıp. DNA örnekleri veriliyor, bazen mezarlar açılıyor ve kontroller sağlanıyor. Yine sadece Rönesans Rezidans’ta ortak mesajlaşma grubu kurulmuş durumda ve de kimse yakınlarını bulamıyor.
Diğer yandan Adıyaman’da Isias Otel’de maç için giden 26 çocuğu yitiren KKTC’nin Mağusalı aileler, ilk profesyonel müdahalenin 40 saat sonra başladığını belirtiyor. Doğu Akdeniz Üniversitesi’nden öğretim üyeleri, otelin depremin bu bölgede ivmeye dayanması gerektiği sonucunu çıkarıyor. 17 Şubat 2023 tarihinde, İsias oteli sahipleri ve yöneticileri Ahmet, Mehmet Fatih ve Efe Bozkurt tutuklandı. Mehmet Fatih Bozkurt 2014 – 2019 yılları arasında Adıyaman Belediye Meclisi Üyeliği görevinde bulunmuştu. TÜGVA bağlantısı da basında yer alan konular arasında olacaktı.
Mağusalı Ailelerin hukuk mücadelesi yeni başladı ve devam edecek.
13 milyon yurttaşın etkilendiği, Türkiye’nin yaşadığı en büyük trajedi, yine Türkiye’nin kaderinin belirleneceği 14 Mayıs 2023 seçimlerinin öncesine denk geldi. Altılı Masa, yeni adıyla “Millet İttifakı”, seçimde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a karşı bir araya geldi ve adayını açıkladı: CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu.
Bu 60 günlük maraton, her seçim kadar kirli oyunlarla geçecek. Yalan haberler, kutuplaşma siyaseti, adam adama markajlar seçim gecesinin gerilimle geçirilmesine neden olacak.
Deprem bölgelerinden “Helallik istemek”, geç müdahaleleri, devletin olmamasını, sadece çadırlara logo bastırmak için çadırları bekleten il eğitim müdürlerini, iştirakleriyle çadır satışı yapanları ve bunları yönetemeyen bu ana sistemi kazançlı çıkarır mı?
11 Mart 2023’te resmi ölü sayısı, yeniden hatırlayalım, 47 bin 975.
Kim kime hakkını helal edebilir ki, yakınlar halen ölülerini bulamadıktan, saracak kefen bulamadıktan sonra? Kim emeğini ve hakkını bağışlar ki?
Ben bunun yanıtını siyasette bulamıyorum.