Milan Kundera “insanların iktidara karşı savaşı belleğin unutmaya karşı savaşıdır” demişti.
Mafya sadece kan ve şiddetle değil, bu unutkanlıkla da beslendi.
Kıbrıs’ta hafızanın terk edilmiş topraklarında çok fazla kan ve gözyaşı var.
On yedi yıl öncesine gidelim.
15 Ocak 2005 sabahı Güney Kıbrıs’ta, Lefkoşa-Larnaka karayolu üzerinde motoru çalışır halde siyah bir Lexus duruyordu. Sol sinyali yanıp sönüyordu, ön yolcu kapısı da açıktı, arka koltukta ölü bir kadınla kızı yatıyordu, hemen yandaki hendekte bir erkek cesedi vardı.
Öldürülenler Kuzey’de kriz sırasında batan bankalardan Everest Bank’ın sahibi Elmas Güzelyurtlu, karısı Zerrin ve 14 yaşındaki kızları Eylül’dü. Üçü de pijamalı ve terlikliydi, elleri ve ayakları bantlanmıştı. Rum polisi aileye ait villada yaptığı araştırmada saldırganların vantuzla kestikleri pencereden içeri girdiklerini, güvenlik sisteminin kapalı olduğunu belirledi. Görgü tanıkları siyah Lexus’un hemen arkasında plakasız bir BMW ve dört kişi olduğunu söylüyordu. Soruşturma genişledi, olaya beş araç ve sekizden fazla kişi karışmıştı.
Elmas Güzelyurtlu sahibi olduğu Everestbank battıktan sonra 2000 yılında 42 milyon dolarla Güney Kıbrıs’a Larnaka’ya kaçmış bir yıl sonra karısı ve kızını da yanına almıştı. Güzelyurtlu döviz büfeleri ve kumarhane de işletiyordu. Adı 1996 ve 1997 yılında iki ayrı kara para soruşturmasına karıştı. Kuzey’deki Cumhuriyetçi Türk Partisi’nin “kasası” olduğu biliniyordu. Hayırseverdi. Güney’e geçtikten sonra Casino Rest adıyla bir kumarhane işletmeye başladı. Ayrıca Kuzey’de yaptığı gibi Güney’de de içme suyu dağıtımı işine girmeye hazırlanıyordu. Uzun süre bekledikten sonra öldüğü gün gereken izni almıştı.
Araçta ve evde bulunan DNA örnekleri Kıbrıs ve Kuzey Kıbrıs vatandaşı olan ilk beş şüphelinin uyuşturucu kaçakçılığı, silahlı saldırı, cinayet gibi suçlar için tutulan kayıtlarıyla uyuşuyordu. Cenazeleri toprağa vermek için Kuzey’e dönen yakınları, polise Rum tarafının DNA’dan belirlediği Güzelyurt’un iki eski korumasının da arasında bulunduğu sekiz şüphelinin ismini verdi.
CTP seçimleri kazanmıştı, soruşturma etkili ilerledi. KKTC polisi zanlılardan Mustafa Akmandor, Fikret Akmandor, Emin Beyitoğlu, Mustafa Çavga ve Hikmet Oruç 19 Ocak’ta ardından Ali Falyalı, Zafer Eriz ve Sabri Yıldırım da birkaç gün sonra göz altına aldı. Cinayete doğrudan bağlayacak delil yoktu, zanlılar otomobil hırsızlığı, evrakta sahtekarlık gibi zayıf suçlamalarla tutuldu, Güney’den delillerin gelmesi beklendi.
Bu noktada tuhaflık başladı. Güney Kıbrıs gazeteleri Güzelyurt’un MİT tarafından sızdırılan bir ekiple öldürüldüğünü öne sürdü. Rum polisiyle Birleşmiş Milletler Barış Gücü üzerinden ilişki kuran Kuzey Kıbrıs polisi zanlıları tutuklamak için araç ve evdeki DNA kanıtlarını istedi. Güney Kıbrıs işi yokuşa sürdü. Hem suçluların iadesini talep etti hem de “KKTC’yi tanımak” anlamına geleceği için delilleri vermeye yanaşmadı. Bu tutarsızdı, “siyasi sonuçlar olmadan” iş birliği mümkündü, KKTC de bunu teklif etti. Ama olmadı, kör inat yüzünden 11 Şubat’ta Kuzey’deki bütün zanlılar salıverildi.
Bu kanlı cinayetin soruşturması, uluslararası hukukun labirentlerinde hala faili meçhul olarak duruyor. Güzelyurtluların neden öldürüldüğü de hala bilinmiyor. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde Güzelyurtlu ailesinin başvurusu üzerine süren yargılama 29 Ocak 2019’da Türkiye aleyhine sonuçlandı. Mahkeme oy çokluğu ile Türkiye’nin “iş birliği yapmadığı” için mahkum edildi. Ancak iki karşı oy, Güney Kıbrıs’ın da iş birliği yapmadığını vurguluyordu.
Güzelyurtlu cinayetinde 15 yıl boyunca işlemeyen hukuk, 9 Haziran 2019 günü çalıştı. KKTC ile Güney Kıbrıs arasındaki ilk suçlu takası Birleşmiş Milletler Barış Gücü aracılığıyla gerçekleşti, Pakistanlı bir adi cinayet mahkûmu Güney’de Rus Mafyasının adamı Leonides cinayetine karışan dört tetikçiyle takas edildi.
Güzelyurtlu cinayetinin zanlılarından Mustafa Akmandor 3 Ağustos 2008’de Kuzey’de dövülmüş ve kurşunlanmış olarak ölü bulundu. Katiller Akmandor’u BMW X5 aracını birkaç kilometre ileride yakmışlardı. 12 Mayıs 2009’da Güzelyurtlu ailesinin yakınlarından Yücel Erol Lapta’da bir çöplükte lüks aracının içinde başından vurulmuş halde bulundu. Failler tanıdıktı, Güzelyurt zanlıları Mustafa Çavga ve Emin Özbeyit. Çavga mahkemede Güzelyurtları öldürenin işleyenin Emin Özbeyit olduğunu söyledi. Davada üç kişi mahkûm oldu.
Güzelyurt cinayetinin zanlılarından Ali Falyalı dört yıl sonra Halil Falyalı ve Sabri Yıldırım’la birlikte “asfalt ihalesine girmemesi” için Şaban Emre’yi tehdit edecek kadar rahattı. Gözaltına alındı ama “delil” yine yoktu, yine serbest kaldı.
Halil Falyalı Kuzey’deki vurdulu kırdılı işlerin, kumar ve bahis pazarının merkezine doğru yükseliyordu. Kumarhane fedaisi olarak başladığı iş hayatında patronluğa ve milyonlarca dolara ulaşmıştı. Arkasında kim vardı? Bu hikâyenin bir bölümünü 1998 yılında 200 kilo eroinle yakalanan Behçet Töre anlattı, “birlikte uyuşturucu kaçırıyorduk” dedi. 2000 yılında ortak bir Casino açmışlar, Töre hisselerini 10 milyon dolar karşılığı devretmiş ama parasını alamamıştı.
Halil Falyalı’nın Güney’deki ilişkilerinin merkezi Fanieros ailesiydi. Andonis Fanieros Güney’in “Babası” olarak tanınıyordu, yasadışı kumar ve kara para işlerinden sabıkalıydı. Halil Falyalı gibi “yardımseverliğiyle” tanınıyordu. 2016 yılında kalabalık bir konvoyla mahkemeye başvurmuş, bağımsız aday olarak Cumhurbaşkanlığı seçimlerine girmesine engel olan sabıkalarının silinmesini istemişti. 2017 yılında kanserden ölen Andonis Fanieros’un oğlu Lucas sahip olduğu futbol takımları ve “şike yüzünden” ödediği para cezaları ve kumar-bahis işlerindeki payıyla tanındı.
Mağusa Türk Gücü’nün başkanı olan Halil Falyalı 2011’de Fanieros’un Güney Kıbrıs 1. Ligi’ndeki kulübü Ermis Aradippou yönetimine aday oldu. Falyalı kulübe 200 bin Euro verecekti. Lucas Fanieros “Şu anda başka alanlarda olduğu gibi, futbolda da Kıbrıslı Türklerle bu tür iş birliklerine başlamamız gerektiği inancındayım, ama dümeni vermeyiz” diyordu.
Falyalı ile başka iş birliklerini anlatmadı, örtü 2014 yılında sıkılan birkaç kurşunla aralandı. Veysi Çelik Beyarmudu’nda Mustafa Margilli’yi bacağından üç kurşunla vurup, Güney’e kaçtı. Margilli Birleşmiş Milletler’in denetiminde bir “serbest bölge” gibi olan Pile köyünde bulunan üç kumarhaneden birinin sahibiydi ve “gizli Rum ortaklarından” söz ediliyordu. Diğer kumarhanenin sahibi de Halil Falyalı’ydı ve onun da “gizli Rum ortakları” vardı.
Saldırıyı yapan Veysi Çelik Falyalı’nın adamıydı. 2007’de Akın Günbatı’nın evi ve Longbeach Tatil Köyü’nün kurşunlanmasına karışmış, dört yıl hapisten sonra 2011’de Kuzey’den sınırdışı edilmiş ve Limasol’de evlenip Güney’de yaşamaya başlamıştı. Saldırıyı Güney’den gizlice geçerek yaptıktan sonra yine Güney’e kaçmıştı. Veysi Çelik tekrar Kuzey’e gelip teslim oldu, ancak mağdurlar kendilerini vuranın Veysi Çelik olmadığını söyleyince serbest kaldı. Çelik Gazimağusa’da kıdemli savcı Mustafa İldeniz’in bürosunun ve Murat Uğur Palabıyık’ın villasının kurşunlanması soruşturmalarında da takipsizlikle sonuçlandı. Lefkoşa’da Vedat Baltacı’ya yapılan silahlı saldırının ve Girne’deki Retro Bar’ın kurşunlanmasının azmettiricisi olduğu da iddia edildi. Çelik son olarak Mersin’de bir başka saldırıya karıştı.
Hüsnü Falyalı’nın İspanya’da 2016’da bahis meselesinden gözaltına alındığı ve Lucas Fanieros sayesinde kurtulmayı başardığı ileri sürüldü. Buna karşılık Andonis Fanieros’un başını derde sokacak bir tanığın ikna edilerek ifadesini geri çekmesi işini Halil Falyalı halletmişti.
Lukas Fanieros Falyalı’nın ölümünün ardından yayınladığı taziye mesajında “Seni tanıdığım için çok mutlu oldum. Benim için ölmedin” diyecekti.
Peki Güney Kıbrıs’ta neler oldu?
Bahis ve kumar işleri ile mafya ve Kuzey arasında nasıl bir ilişki vardı? Bu soruların yanıtları da yazı dizisinin yarınki bölümünde...
-------
KAYNAKLAR
“Colourful, controversial Fanieros dies aged 73” Cyprus Mail 6 Mart 2017
Margili’nin faili Veysi Çelik aranıyor” Kıbrıs724.com 28 Haziran 2014
“Mersin'deki vurulma olayında ortak nokta KKTC” Kıbrıs Postası 15 Ağustos 2018
“Falyalı Rum kulübüne talip olunca ortalık karıştı” Haber Kıbrıs 21 Haziran 2011
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Büyük Dairesi, Güzelyurtlu ve diğerleri/ Kıbrıs ve Türkiye (Başvuru 36925/07) 29 Ocak 2019
“Falyalı İspanya’da kayıp”Afrika Gazetesi 27 Mart 2016
YARIN: MAFYANIN GÜNEYİ: RUS MAFYASI VE BAHİS CİNAYETLERİ