Türk Lirası’nın son yıllarda döviz karşısında büyük değer kaybetmesiyle yabancılar alışverişlerini sınır kentlerinden yapmaya başlamıştı. Ancak Türkiye’ye yönelen turizm alışverişinde rota, son iki yıldır dövizde meydana gelen baskı ve yüksek enflasyon nedeni ile tersine döndü.
Yabancılar alışverişi azalttı; vatandaşların yurtdışı alışverişi rekor kırdı
Ekonomim’den Yener Karadeniz’in haberine göre; yabancıların Türkiye’den yaptığı alışveriş geçen yıllara oranla yüzde 30-40 oranında gerilerken, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yurtdışından hem online hem de offline alışverişi ise adet ve değer olarak rekor kırdı.
Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre bu yılın ilk çeyreğinde yerli kartlar ile yurtdışından yapılan alışverişin adedi 83 milyonu aşarken, değeri ise 80 milyar TL’yi aştı. Geçen yılın aynı döneminde alışveriş adedi 60 milyon 700 bin, alışveriş tutarı da 34 milyar 143 milyon TL olarak gerçekleşmişti. Söz konusu rakamlar işlem adedinde yüzde 38,2, değerinde ise yüzde 135’lik artış anlamına geliyor.
Online alışveriş artıyor
Benzer durum online alışverişte de kendini gösteriyor. Yine BKM verilerine göre, bu yıl ilk çeyrekte yerli kartlar ile yurtdışından yapılan online alışveriş işlem adedi 72 milyon 815 bine, değeri de 43 milyar 452 milyon TL’ye çıktı. Söz konusu rakamlar geçen yılın ilk çeyreğinde sırasıyla 59 milyon 352 bin adet ve 18 milyar 568 milyon TL olarak gerçekleşmişti. Böylece geride kalan bir senede yerli kartlar ile yurtdışından yapılan online işlem adedi yüzde 22,7 artarken işlem değerinde ise yüzde 138’lik artış yaşanmış oldu.
Türkiye’deki enflasyonist baskı, yurtdışına alışveriş için giden Türk vatandaşlarının sayısında da rekora yol açtı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre geride bıraktığımız yıl gidiş nedenine göre çıkış yapan Türk vatandaşlarının sayısı 11 milyona çıkarken, bu rakam içinde gidiş nedenini alışveriş olarak belirtenlerin sayısı bir önceki yıla oranla yüzde 40 artarak 325 binden 455 bine yükseldi. Böylece yıllık bazda yurtdışına çıkış nedeni olarak alışverişi beyan eden vatandaşların oranı yüzde 4,9’dan yüzde 5,5’e yükseldi.
'Dünyanın en pahalı ülkelerinden olduk'
Türkiye’nin Avrupa’dan daha pahalı ülke haline geldiğini dile getiren Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, “Örneğin İtalya’da, Yunanistan’da 20 Euro olan standart bir ürün Türkiye’de 50 Euro karşılığı fiyatla satılıyor. Türkiye dünyanın en pahalı ülkelerinden biri oldu. Çok değil iki yıl öncesine kadar ülkemizde kartlı harcamaların yaklaşık yüzde 10’unu yabancılar yapıyordu. Oran geçen yıl yüzde 6 civarında kalmıştı. BKM verilerine göre bu yılın ilk iki ayında yabancıların toplam kartlı harcama içindeki payı yüzde 4’ün de altına indi. Bütün bu veriler yaz sezonu için çok fazla umut vermiyor” değerlendirmesinde bulundu.
BKM verilerine göre bu yılın ilk çeyreğinde yerli ve yabancı kartlar ile yapılan alışveriş tutarı 2 trilyon 649 milyar TL olarak gerçekleşirken bunun 83 milyar TL’si, yani yalnızca yüzde 3,1’yi yabancıların yaptığı alışverişten oluştu. 2022’nin aynı döneminde bu oran yüz209 de 6 idi.
Edirne’de turist alışverişi yüzde 30-40 geriledi
Özellikle 2021’de kur avantajının da etkisiyle Bulgaristan, Gürcistan ve İran gibi sınır ülkelerden Türkiye’ye alışveriş için günübirlik gelenlerin sayısı rekor kırmıştı. Edirne Esnaf ve Sanatkar Odaları Birliği (EDESOB) Başkanı Kemal Cingöz, alışveriş için gelen turist sayısında düşüş yaşandığına dikkat çekerek, “Geçtiğimiz yıl çekirge sürüsü gibi gelirlerdi. Şimdi öyle bir durum yok. Geçen yıllara oranla yüzde 30-40 bir gerileme var. Bunun bir sebebi de buradaki iş insanları Bulgaristan’da işletme açtı. Buradan malları toptan olarak oraya götürüp orada satıyorlar” diye konuştu. (Kısa Dalga)