Fransa'da dün düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde mevcut Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile aşırı sağcı Ulusal Cephe'nin adayı Marine Le Pen ikinci tura kalırken, gözler Fransız siyasetinde aşırı sağın yükselişine çevrildi. Macron'un ikinci turda, Fransa'da 'cumhuriyetçi cephe' olarak bilinen ve tarihsel olarak aşırı sağın iktidara gelmesini önleyen sağ ve sol seçmenlere ne kadar güvenip güvenemeyeceği bilinmiyor.
Fransa'da yaşayan gazeteci-yazar Fehim Taştekin, seçim sonuçlarını Kısa Dalga'ya şöyle yorumladı:
'MACRON'UN BİRİNCİ GELMESİ BİR BAŞARIDIR'
"Fransa’da mali oligarşinin adamı olarak görülen Emmanuel Macron’un Gilets Jaunes (Sarı Yelekliler) öfkesi ve Covid-19 badiresinden sonra birinci gelmesi bir başarıdır. 2017’de ilk turda aldığı yüzde 24 oy oranını yüzde 27.6’ya çıkardı. İktidarda olmanın avantajları ile iktidarda yıpranmanın birbirini dengelediği görülüyor.
'AB YANLISI ÖNEMLİ BİR SEÇMEN KİTLESİ VAR'
Muhtemelen Macron’un takipçisi olduğu Avrupacı (AB) politikaların sabitlediği önemli bir seçmen kitlesi var. Neo-liberal vaatlerine karşın Covid-19 sırasında kamu harcamalarını artırması da kayıpları telafi etti. AB dönem başkanı olarak Ukrayna savaşında aktif diplomasi yürütmesi de Macron’un işine yaradı. Tabii arkasına aldığı rüzgarı kaybetmeseydi, oy oranı daha yüksek olabilirdi. Anketlerde bir ara yüzde 31’e kadar çıkmıştı.
'SOL-SOSYALİST CEPHE ORTAK ADAY ÇIKARAMADI'
Burada Jean-Luc Melenchon’un oy oranını 19.58’den yüzde 22’ye çıkarması sol-sosyalist cephe açısından umutlanmak için bir neden olabilir ama aynı zamanda işçi sınıfı, dar ve orta gelirliler için ekonomik tablonun giderek gerilemesine karşın ikinci turu aşırı sağa kaptırmaları saç baş yolmak için yeterli. Aradaki fark çok az. Sanırım bu seçimin en kahredeni, ortak aday çıkaramayan sol-sosyalist cephe olmalı.
'FRANSA TRAJİK BİR ALTÜST OLUŞ YAŞIYOR'
Fransa siyaseten trajik bir dönüşüm ya da altüst oluş yaşıyor. Ülkenin yakın geçmişine damgasını vurmuş merkez sağdaki Cumhuriyetçiler ile merkez soldaki Sosyalist Parti, liberal kanat ve aşırı sağ lehinde eriyor.
Macron’dan önce iktidarda olan Sosyalist Parti, Paris Belediye Başkanı Anne Hidalgo ile yarıştı ve ancak yüzde 1.7 oy alabildi. Cumhuriyetçilerin adayı Valerie Pecresse yüzde 4.8’de kaldı. Seçim sürecinde herkes ırkçı Eric Zemmour’a odaklandı fakat aşırı sağ adına Marine Le Pen’in yakaladığı ivme üzerinde en fazla durulması gereken konu.
Le Pen birinci turda oylarını bir önceki seçime kıyasla iki puanlık artışla 23,4’e çıkarttı. Aşırı sağ neo-liberal popülist ırkçı çizgi ile korumacı-egemenlikçi popülist çizgiler arasında büyüyor. Zemmour ilkini, Le Pen ikincisi çizgiyi temsil ediyor.
'ZEMMOUR'UN YARATTIĞI ENDİŞE LE PEN'E YARADI'
Zemmour’un bir medya yorumcusu olarak tek başına kısa sürede anketlerde yüzde 15’e kadar çıkması Fransız siyaseti için bir trajedi sayılabilirdi. Sandıkta bunun yüzde 7’ye gerilemesi belki korkuları biraz soğuttu. Fakat Zemmour’un yarattığı endişe Le Pen’e yaradı. Zemmour’un ırkçı ve sert söylemleri farklı kesimlerde Le Pen’e yönelik endişeleri azalttı, bir nevi makulleştirme-normalleştirme etkisi yarattı. Elbette Le Pen babası Jean-Marie Le Pen’den koltuğu devraldığından beri partiyi daha merkeze çekip milliyetçi ve korumacı kaygılar üzerinden sörf ediyor. Merkeze yanaşma etkisinden söz edilebilir.
'MELENCHON'DAN LE PEN'E KAYIŞIN ORANI BELİRLEYİCİ OLABİLİR'
Aşırı sağ ile aşırı solun özellikle dış politika konularında kesişme noktalarının arttığı da dikkate alındığında, ikinci turda irdelenmesi gereken konu, bazı kesimler için nefret figürü haline gelen neo-liberal kliğin Macron’la yakalayacağı ikinci bir zafere karşı Le Pen’in soldan, bilhassa da Melenchon’un tabanından ne kadar oyu kendisine çekeceğidir. Seçimden önce bazı tahminler, Melenchon’un tabanından yüzde 20 oranında bir oyun ikinci turda Macron’u cezalandırmak için Le Pen’i destekleyeceği yönündeydi.
'AŞIRI SAĞI ENGELLEME REFLEKSİ GİDEREK ZAYIFLIYOR'
Zıt kutuplar arasındaki bu geçişler Fransa’nın geleceğine dair bir bazı tahminlerde bulunma imkanı veriyor. IFOP-Fiducial’in araştırmasına göre ikinci turda Macron yüzde 51, Le Pen yüzde 49 oy alacak. Fransa geçmiş dönemlerde aşırı sağın önünü tıkamaya dönük stratejik bir refleks ile Cumhuriyetçi ya da Sosyalist adayları iktidara taşıdı. Bu refleks giderek zayıflıyor." (Kısa Dalga)