Türkiye’nin enflasyonu nisan verileriyle yeni bir eşiği geçti. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı son veriler uyarınca nisan ayında enflasyon aylık yüzde 7,25 arttı. Yıllık bazdaysa enflasyondaki artış geçen yıla göre yüzde 69,97 olarak gerçekleşti. Yani geçen yıl 100 liraya alınan bir ürünün fiyatı 170 lira oldu.
Nisan ayındaki bu gelişme beraberinde ciddi sorgulamalar getiriyor. Ocak’tan Nisan’a kadar enflasyon artışı yüzde 31,71 oldu. İşte bu durum özellikle ücretler cephesinde tartışmaya neden oluyor. Pek çok sektörde maaş zamları Aralık sonu, ocak başında ilan edildi. Ancak yılın ilk 4 ayında ücretler enflasyon karşısında hızla erime başladı. Bu noktada en dikkat çeken erime asgari ücrette yaşanıyor. Asgari ücret Aralık 2021’de yapılan toplantıyla yüzde 50,5 artırılmış ve 4253 liraya çıkarılmıştı. Enflasyon artışıyla beraber bu ücretin neredeyse 1300 lirası buhar oldu bile.
Enflasyonun can yaktığı alanların başındaysa tüm kesimleri yatay kesen, ancak yoksullar için açlıktan ölmekle eş anlamı olan gıda fiyatlarındaki tırmanma. Gıda fiyatları ortalamada hane halklarının harcamasının dört birini oluşturuyor. Alt gelir gruplarındaysa bu oran yüzde 35 ile 40 arasında değişiyor. Yani alt gelir gruplarının 100 liralık harcamasında gıda 40 liralık paya sahip. Örneğin Nisan’da aylık genel enflasyon yüzde 7,25’ti ancak gıdada bu yüzde 13, 5 olarak gerçekleşti. Yıllık olarak duruma bakıldığındaysa gıda fiyatları yüzde 90’a yakın artış gösterdi.
Enflasyonun tüketim cephesinde bunlar yaşanırken üretim fiyatları da rekor kırmaya devam ediyor. Üretici fiyatları endeksi nisan ayında yüzde 7,67 artarak yıllık bazda yüzde 121,82 oldu. Üretimdeki bu maliyet artışı ve peş peşe gelen zamanlar asgari ücrete zam tartışmalarını yeniden gündeme taşıyor.
TÜSİAD ASGARİ ÜCRETE ZAM YAPILSIN
Enflasyondaki bu rekor artışlar, iş veren cephesinin konuya dahline neden oldu. Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Başkanı Orhan Turan, işveren cephesinin duruma bakışını Turan 26 Nisan’da Bloomberg HT’de katıldığı bir yayında şu sözlerle aktarmıştı:
"Asgari Ücret Konusu: Bazı şirketler geçen sene ağustos/eylül aylarında destek anlamında bazı düzenlemeler yaptı. İş barışı açısından da bunu düşünmemiz, çalışanları enflasyona ezdirmeden bu süreci birlikte geçirmemiz gerektiğini düşünüyorum. Yüzde 60'ın üzerinde enflasyonun olduğu bir yerde yapılması gereken yapılmalı. Bu konu hakkında hükümetle görüşmeyi düşünüyoruz. "
Turan’ın ay bitmeden yaptığı bu açıklamada temel aldığı enflasyon mart ayının yüzde 61 oranındaki verisiydi. Ancak Nisan ayında enflasyon yüzde 70 oldu. Buysa hem zam oranını hem de durumun aciliyetini artırıyor. Bu noktada Şenol Babuşçu zam oranı ne olmalı konusunda bir hesaplama yaptı.
ŞENOL BABUŞÇU: ZAM EN AZ YÜZDE 45 OLMALI
Ziraat Bankası Eski Genel Müdür Yardımcısı ve ekonomist Şenol Babuşçu Twitter hesabı üzerinde asgari ücret tartışmaların katılarak şu açıklamayı yaptı: İlk 4 aylık TÜİK enflasyonu yüzde 31.71 Mayıs ve Haziran aylık enflasyonu yüzde 5 bile gerçekleşse ilk 6 aylık enflasyon yüzde 45 civarında olacak. Bu durumda asgari ücrete 1 Temmuz'da ayarlama yapılarak yüzde 45 artış yapılmalıdır. Asgari Ücret 1 Temmuz'da minimum 6500 TL olmalıdır.
MUHALEFET DE ASGARİ ÜCRET YENİDEN BELİRLENMELİ DİYOR
Asgari ücret ve genel olarak ücretler tartışmasına CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba’da katıldı. Ağbaba yaptığı yazılı açıklamada "Yüzde 69,97'lik yıllık enflasyon ile şubat 2002'den beri görülen en yüksek yıllık enflasyon oldu. Şubat 2002'de yıllık enflasyon artışı yüzde 73,2 olarak kayıtlara geçmişti" ifadelerini kullandı.
Ağbaba bu durum karşında yapılması gereken için hükümete şu sözlerle seslendi: Resmi verilerde dahi enflasyon üç hanelere doğru giderken ne emeklinin ne asgari ücretlinin ne de memurun maaşından eser kalmadı. Kur korumalı mevduatta milyarlarca lira kaynak aktaran iktidar, başta asgari ücret olmak üzere ücretleri derhal yeniden belirlemelidir. (Kısa Dalga)