4 OCAK 2023 - KISA DALGA BÜLTEN
DEMET BİLGE ERKASAP
Türkiye'de yıllık enflasyon TÜİK'e göre yüzde 64,27, ENAG'a göre yüzde 137,55.../ Memur ve emekliye yüzde 25 zam.../ Kılıçdaroğlu'ndan Sinan Ateş açıklaması: Pis kokular geldiğinin farkındayız.../ Eda Taşpınar hakkında camide çektirdiği fotoğraf nedeniyle soruşturma başlatıldı.../ Bedelli askerlik 100 bin lira.../ Özel okul zammı bugün belli olacak.../ NASA Başkanı: Çin, Ay'ı kendi toprağı ilan edebilir... / Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten Başlıyor
PODCASTİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Türkiye'de yıllık enflasyon TÜİK'e göre yüzde 64,27, ENAG'a göre yüzde 137,55
Türkiye’nin gündemi dün enflasyon verileriydi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre (aylık enflasyon yüzde 1,18 artış gösterdi. Yıllık enflasyon ise yüzde 64,27 oldu.
Memur ve emekli maaşları belli oldu
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2022 yılı ikinci yarısında enflasyonu yüzde 15,39 olarak açıkladı. Bu veriyle birlikte memur ve emeklilerin Ocak ayında alacakları maaş zammının da en az yüzde 16,48 olması kesinleşirken, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bu oranı yüzde 25 olarak açıkladı. Memur ve emeklilere enflasyon farkı yanı sıra yüzde 8,52 oranında da refah payı ile birlikte bu yılının ilk 6 ayı için yüzde 25 zam yapılacak.
ENAG: Yüzde 137.5
TÜİK’in memur ve emekli maaşlarını belirlemede kullanılan enflasyon oranı yüzde 64 çıkarken, bağımsız ekonomistlerin oluşturduğu Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) ise aylık enflasyonu yüzde 5,18, yıllık enflasyonu yüzde 137,5 olarak açıkladı.
Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK), TÜİK tarafından açıklanan enflasyon oranının gerçeği yansıtmadığını belirtti. “TÜİK’in sahte rakamları maaşlarımızı eritiyor” diyen KESK yönetimi, bugün saat 12.30’da TÜİK’in önünde bir protesto eylemi düzenleyecek.
Nebati’nin yorumu
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, TÜİK'in enflasyon verilerini açıklamasının ardından "Kasım ayından itibaren belirgin bir düşüş trendine" girildiğini belirtti.
Mahfi Eğilmez 6 maddede anlattı: Enflasyon nasıl oldu da düştü?
Ekonomist Mahfi Eğilmez, Aralık ayındaki enflasyon düşüşünün 6 temel nedenini şöyle açıkladı: Benzin fiyatlarında indirimler yapıldı. Dolar / TL kurunun Aralık ayı boyunca sabit kalması sağlandı. Kira artışlarında yüzde 25’lik sınır devam etti. Piyasada fiyatlara müdahaleler yapılarak fiyat artışlarının daha fazla olması önlendi. Bankalara yüzde 8 – 10 dolayında faizle Devlet Tahvili satılarak bütçe açığının bir bölümü bankalara finanse ettirildi. Vergi gelirlerinin olması gereken den fazla gerçekleşmesi sağlandı.
Bahçeli: Erken ya da zamanında yapılacak seçime hazırız
Eski Ülkü Ocakları Başkanı Sinan Ateş'in 30 Aralık'ta Ankara’da öldürülmesiyle ilgili soruşturma sürerken MHP’den açıklama gelmemesi eleştirilere neden olmuştu. Birçok MHP’li sosyal medya üzerinden istifa ettiğini açıklamıştı. Bu gelişmelerden sonra gözler, MHP lideri Devlet Bahçeli'ye çevrilmişti.
Grup toplantısında gündeme yönelik açıklamalarda bulundu ancak Sinan Ateş'in ismini anmadı.
“Üç hilali yargılatmayacağız” diyen Bahçeli, “MHP'nin siyasi şeref ve onuruna musallat olan kepazeleri asla affetmeyeceğiz” diye konuştu.
Bahçeli, erken seçim tartışmaları için de “Seçimler ister zamanında yapılsın ister erkene çekilsin biz hazırız” dedi.
Kılıçdaroğlu'ndan Sinan Ateş açıklaması: Pis kokular geldiğinin farkındayız
CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu ise partisinin grup toplantısında Sinan Ateş cinayetiyle ilgili MHP ve AK Parti'ye tepki göstererek, "Susarak geçiştiremezler. Takipçisi olacağız, eşine söz verdim" dedi. Kılıçdaroğlu kendisine de konuyla ilgili bilgiler aktarıldığını belirterek “Çok şey biliyoruz bu konuyla ilgili olarak, bu işten ne kadar pis kokular geldiğinin de farkındayız. Görevliler işini yapsın diye sesimizi çıkarmıyoruz şimdilik” ifadelerini kullandı.
Buldan: İstanbul Sözleşmesi’nden vazgeçmeyeceğiz
Danıştay, Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesine ilişkin daha önce verdiği hukuka uygun kararına yapılan itiraz reddeti. HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan partisinin grup toplantısında bu karara tepki gösterdi ve “Bu hukuk kadınların değil erkek düzenin hukukudur. Bu nedenle de bu karar kadınlar nezdinde yok hükmündedir. İstanbul Sözleşmesi’nden asla vazgeçmeyeceğiz; yeniden uygulanması için mücadele edeceğiz” dedi.
Demirtaş: Ortak adayda birleşilmezse trajedi olur
Eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, muhalefetin ortak bir adayda birleşmemesinin bir trajedi olacağını söyledi. “Lay lay lom bir seçim süreci yaşatmayacaklar bize” diyen Demirtaş, şu ifadeleri kullandı: “Seçime 27 parti giriyor. Bunların beşi iktidar blokundan, 22'si muhalefetten. Muhalefetteki 22 partinin hepsi olmasa bile çoğu, örneğin 10 maddelik tek sayfalık bir demokrasi manifestosuyla ortak bir adayda birleşebilir mi? Bunu yapmamaları trajedi olur.”
Hasta tutuklu hükümlü genelgesi
Adalet Bakanlığı sürekli hastalık, sakatlık, kocama sebebiyle hükümlülerin cezalarının hafifletilmesi ve kaldırılması başlıklı genelge yayımladı. Genelgeye göre başsavcılıklar bu durumdaki kişilerin talebi olmaksızın sağlık durumları ile ilgili reesen tespit işlemi başlatabilecek. , 28 Şubat hükümlüsü Vural Avar’ın ölümünün ardından, hasta tutuklu ve hükümlüler yeniden gündeme gelmişti.
Eda Taşpınar hakkında camide çektirdiği fotoğraf nedeniyle soruşturma başlatıldı
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, camide fotoğraf çektirip paylaşan Eda Taşpınar hakkında,"Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama" suçundan resen soruşturma başlattı.
Eda Taşpınar, Sultanahmet Cezaevi Camii/Hayyatin-i Hassa Camii'nde çektirdiği fotoğrafı, "Mutlu yıllar sevgililerim" yazarak sosyal medyada paylaşmıştı.
Taşpınar, fotoğrafı gelen tepkiler üzerine kısa süre sonra kaldırmıştı.
EKONOMİ
Bedelli askerlik 100 bin lira
Asgari ücretteki yüzde 54,66'lık artışın ardından memur ve emekliye yapılacak zam oranının açıklanması ile bedelli askerlik ücreti de netleşti. Bedelli askerlik ücreti, yeni yılda 100 bin TL'nin üzerinde olacak.
Özel okulların zam oranı bugün
Özel okullara ne kadar zam yapılacağı da merak konusuydu. Yüzde 200 oranı gündeme gelse de Milli Eğitim Bakanı Özer, yeni oranı bugün duyuracaklarını söyledi.
Türkiye Fırıncılar Federasyonu Başkanı Balcı: Ekmeğe iki ay zam yok
Türkiye’nin birçok kentinde ekmek 5 liradan satılıyor. Fırıncılar Federasyonu Başkanı Halil İbrahim Balcı, "Bir kilo ekmek 25 lira. Ocak-şubat aylarında zam düşünülmüyor" dedi.
İçki ve sigaraya, yüzde 22,29'luk ÖTV zammı geldi
Türkiye İstatistik Kurumu’nun enflasyon verilerini açıklamasıyla birlikte, alkol ve tütün ürünleri üzerinden alınan ÖTVye yüzde 22 zam geldi. En ucuz sigara 32 liraya çıkacak. Bira 3 lira zamlandı. 50'lik bir kutu biranın fiyatı 28 liradan 31 liraya çıktı. Şarap fiyatı da 4,3 lira yükselerek 114.3 liraya ulaştı.
Tekstil ihracatçıları 'özel kur' istedi
Giyim ve tekstil sanayi temsilcileri, geçen hafta Hazine ve Maliye Bakanı Nebati'yle görüştü.
Ekonomi'den Yener Karadeniz'in haberine göre iki sektörden önemli temsilciler, EYT düzenlemesi, asgari ücret ve enerji maliyetleriyle ilgili sorunlar ve çözüm önerilerini bakanlık yetkilileriyle paylaştı.
Görüşmede gündeme gelen konulardan biri de 'özel kur uygulaması' teklifi oldu. Firmalar ihracat gelirlerinin işçilik ve enerji maliyetlerine denk gelen yüzde 50’lik kısmının yüksek kurdan faydalanmasını istedi.
Bakanlığın bu konuda çalışma yapacağı dile getirildi. Bakanlık yetkilileri ise yorum yapmak istemedi.
Çırak ve stajyerler 'emeklilik' hakkı istiyor
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) yıllar süren mücadelelerinin ardından istediklerini aldı. Çırak ve stajyerler de EYT kapsamının genişletilmesini istiyor. Sosyal medyada örgütlenin binlerce kişi 8 Eylül 1999'dan önce SGK’da kaydı bulunan çırak ve stajyerlerin emekli olmasını talep ediyor.
Bakan Dönmez'den doğalgaz açıklaması: Heybemizi doldurduk
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Silivri ve Tuz gölü doğalgaz depolama tesislerinin kış hazırlığı için yüzde 100 dolulukla yönetildiğin söyledi. Dönmez, boru hatlarıyla alınan gaza ilişkin olarak “Önceden yapılmış doğalgaz anlaşmalarımızı yeniledik. Sonuç olarak da heybemizi doldurduk" dedi. Türkiye ile Bulgaristan arasında yılda yaklaşık 1.5 milyar metreküpe kadar doğalgaz transferi sağlayacak işbirliği anlaşması imzalandı.
İthalat-ihracat dengesi 2022: Dış ticarette son 27 yılın en yüksek açığı
Türkiye’de dış ticaret açığı 2022 yılında 110 milyar doları aştı. Bu 1996 yılından bu yana görülen en yüksek dış ticaret açığı oldu.
İhracatın ithalatı karşılama oranı 2022 yılında yüzde 70 oldu. 2022’de hem ihracat hem de ithalat son 27 yıldaki en yüksek seviyeye erişti.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
Zelenski: Önümüzdeki haftalar hareketli geçebilir
Ukrayna-Avrupa Birliği (AB) Zirvesi'nin 3 Şubat’ta Kiev'de yapılacağı belirtildi.
Bu arada Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Rusya'nın İran İHA'larıyla uzun vadeli bir saldırı planladığına dair bilgi edindiklerini söyledi. Zelenski, "Önümüzdeki haftalarda geceler oldukça hareketli geçebilir” dedi.
Rusya Savunma Bakanlığı da Ukrayna'nın düzenlediği füze saldırısında 63 askerin öldüğünü duyurdu. Kiev yönetimi ise, 400 askerin öldürüldüğünü ileri sürdü.
AP’de iki milletvekilinin dokunulmazlığının kaldırılması için süreç başlatıldı
Avrupa Parlamentosu, Katar bağlantılı yolsuzluk soruşturması yürüten Belçika makamlarının talebi üzerine iki milletvekilinin dokunulmazlığının kaldırılması için acil yasal süreç başlattı. Belçikalı makamların yürüttüğü yolsuzluk, rüşvet ve kara para aklama soruşturması kapsamında, aralık ayında çok sayıda noktada aramalar yapılmış, 1,5 milyon euro nakit para ele geçirilmişti.
İngiltere'den düşük gelirlilere 900 sterlin yaşam maliyeti desteği
İngiltere, ülkedeki milyonlarca düşük gelirli haneye yıl boyunca 900 sterline varan destek ödemesi yapılacağını açıkladı. Hayat pahalılığı kriziyle mücadele edilen İngiltere'de geçen yıl düşük gelirli haneler için 1.200 sterlin değerinde nakit destek programı açıklanmıştı.
Dubai, turizm için yüzde 30'luk alkol vergisini sıfırladı
Körfez'in ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin "eğlence başkenti" olarak anılan Dubai, turizmi canlandırmak için alkollü içkilerle ilgili yasaları daha da gevşetiyor.
Daha önce Ramazan süresince gündüz alkol satışı ve eve içki teslimi yasaklarını kaldıran Dubai yönetimi, alkollü içeceklerden aldığı yüzde 30'luk vergiyi sıfırladı. İçki içenlerden istenen ruhsat da artık ücretsiz olacak.
Çin’den misilleme tehdidi
Covid-19’un dünyada görüldüğü ilk yer olan Çin’de, aradan geçen 3 yıla rağmen virüs son dönemde yeniden etkili olmaya başlamıştı. Dünya genelinde 12’ye yakın ülke, son bir hafta içinde Çin’den gelen yolculara Covid-19 testi zorunluluğu getirdi. Çin, yurt dışına yolculuk yapan vatandaşlarına bazı ülkelerin Covid-19 testi zorunluluğu getirmesine tepki gösterdi ve misilleme yapma tehdidinde bulundu.
NASA Başkanı: Çin, Ay'ı kendi toprağı ilan edebilir
Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi (NASA) Başkanı Bill Nelson, Çin'in uzay çalışmalarına dair yorumda bulundu.
Sputnik Türkiye’nin Politico gazetesinden aktardığına göre, Nelson, Çin'in yakın vadede Ay'ı kendi toprağı sayabileceğini ve ABD'nin Ay'a inmesini yasaklayabileceğini iddia etti.
KISA DALGA’DAN
Gazeteci İbrahim Ekinci, Marjinal Fayda'da, küresel ve ulusal ekonomiyi yorumluyor