21 ŞUBAT 2023 - KISA DALGA BÜLTEN
Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten Başlıyor
PODCASTİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
Hatay'da deprem fırtınası
Maraş depremlerinin yasını tutan Türkiye dün akşam Hatay’da meydana gelen depremlerle sarsıldı. Hatay'ın Defne ilçesinde AFAD verilerine göre dün saat 20.07’de 6.4, üç dakika sonra ise Samandağ'da 5.8 büyüklüğünde iki deprem meydana geldi. Daha sonra sırasıyla 4.5, 5.2 ve 5.2 büyüklüğünde depremler oldu ve hareketlilik devam etti.
Kentte hasarlı binaların yıkıldığı yönünde ihbarlar alınırken, devriye görevinde bulunan ekipler, vatandaşları binaların çevresinden uzaklaşmaları konusunda sürekli uyarılarda bulundu. Hastanelerde yaralıların olduğu bildirildi.Hatay Samandağ Belediye Başkanı Refik Eryılmaz ve Hatay Defne Belediye Başkanı İbrahim Güzel insanların binalarına girmek zorunda kaldıklarını belirterek acil çadır çağrısında bulundular.
Prof. Dr. Görür'den Kıbrıs ve Adana uyarısı
Bilim Akademisi Üyesi Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, Kahramanmaraş'taki iki depremden sonra yaptığı değerlendirmede Hatay için uyarıda bulunmuştu ve şöyle demişti: "Hatay'ın ölü fay kesimlerinde bir stres transferinin olabileceğini, oralara bir yük geldiğini düşünüyorum. Oralarda özenli ve dikkatli olmak lazım.”
Gazeteci Candaş Tolga Işık’a konuşan Naci Görür yeni bir uyarı ve şunları söyledi: "Günlerdir uyardığımız Kahramanmaraş depremi sonrası Hatay ve Adana'da beklenen depremin Hatay bölümü bu akşam gerçekleşti. Bundan sonrası için sırada Adana ve Kıbrıs'ta da benzer büyüklükte bir deprem riski var.”
Tüysüz: Artçı değil yeni deprem
Jeolog Prof. Okan Tüysüz, bu depremlerin artçı olmadığını tetiklenen depremler olduğunu belirtti. Antakya'nın içerisinden Akdeniz'e bir fay hattı bulunduğunu bildiren Tüysüz, “ Kırılan fayın stres biriktiren yeriydi. Göksun-Savrun Fayı yine deprem oluşturabilecek bir bölge. Antakya-Samandağ'da arasında bu büyüklükte bir tane daha olabilir." dedi
Prof. Dr. Ahmet Ercan ise bu depremlerin artçı olduğunu ve dört ay kadar devam edeceğini söyledi.
Can kaybı 41 bini aştı…
Türkiye'yi sarsan Maraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremlerde iki hafta geride kalırken can kaybı artıyor. AFAD Başkanı Yunus Sezer’in verdiği bilgilere göre can kaybı 41 bini aştı.
392 binden fazla yurttaş deprem bölgesinden tahliye edildi. Bölgede 19 bin arama kurtarma personeli aktif olarak devam ediyor. 15 bin 250 iş makinesi çalışıyor.
AFAD’ın açıklamasında kuru guda ve hijyen yardımlarının devam etmesi istendi.
Deprem bölgesinde eğitim kararı
Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer, depremin etkilediği 11 ilden 10'unu 3 kategoriye ayırdıklarını söyledi. Bakan Özer’in açıklamasına göre Adana, Kilis, Diyarbakır ve Şanlıurfa'da merkez ve tüm ilçelerde eğitim ve öğretim 1 Mart’ta başlayacak, Antep ve Osmaniye'de eğitime verilen 13 Mart'a kadar, Hatay’da ise 27 Mart'a kadar uzatıldı.
BM: Gelecek ay 25 doğum olacak…
Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA), 6 Şubat depremine ilişkin Türkiye Depremi Durum Raporu’nun ikincisini yayınladı. Rapora göre afet bölgesinde bulunan 226 bin hamile kadından 25 bininin gelecek ay doğum yapması bekleniyor.
Raporda 250 bin kadın için üreme sağlığı kitleri, 15 bin adet hijyen kiti ile 5 bin adet anne-bebek kitinin tedarik sürecinde olduğu bildirildi. Bölgede temiz su, duş, tuvalet ve el yıkama noktalarına erişimin sınırlı olmasının bulaşıcı hastalıkların yayılma riskini artırdığı uyarısı yapıldı.
Sağlık Bakanlığı'nın Hatay Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin bahçesinde kurduğu 100 yatak kapasiteli hastanede, enkaz altından çıkan yaralıların ameliyat ve gerekli tedavilerinin yanı sıra 11 de doğum oldu.
Deprem soruşturmalarında bir ilk: Maraş'ta iki yapı denetçisi tutuklandı
Maraş merkezli depremlerin ardından yıkılan binalarla ilgili başlatılan dava ve soruşturmalarda bir ilke imza atıldı. Depremlerle ilgili soruşturmalara yapı denetçileri ve kamu görevlileri de ilk kez dahil edildi.
T24'ten Gökçer Tahincioğlu'nun haberine göre, Maraş’ta AKP’li Şahin Avşaroğlu'nun yaptığı ve 28 kişinin öldüğü konutlara ilişkin soruşturmada, proje ve ruhsatında imzası bulunan iki denetçi de tutuklandı. Projelere onay veren kamu görevlilerinin sorumluluğu konusunda da uzmanlar tarafından hazırlanacak raporun beklendiği öğrenildi. AKP’nin eski Dulkadiroğlu İlçe Başkanı olan Avşaroğlu da tutuklanmıştı.
Fay Yasası Teklifi yeniden Meclis'te: 24 il, 100'den fazla ilçe, 500'den fazla köy fay üzerinde
CHP Adana Milletvekili ve yüksek jeoloji mühendisi Müzeyyen Şevkin, 2021 yılında AKP ve MHP milletvekillerinin oylarıyla reddedilen Fay Yasası Teklifi’ni TBMM’ye tekrar sundu. Şevkin, “Bugün 24 ilimiz, 500’ü aşkın köyümüz ve 100’ü aşkın ilçemiz doğrudan fay zonları üzerinde bulunuyor" dedi.
Prof. Dr. Şengör: İstanbul dereminin eli kulağında
Maraş depremlerinin ardından hemen her gün İstanbul depremi nedeniyle uzmanlar uyanı yapıyor. T24 yazarı Cansu Çamlıbel’e konuşanProf. Dr. Celal Şengör, İstanbul depremiyle ilgili, “Depremin eli kulağında. Ama bir tarih telaffuz edemeyiz” dedi.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin "Depreme Yenilme" adlı mobil uygulaması adres girilerek bina ve bölgenin riskli olup olmadığı öğrenilebiliyor.
Kılıçdaroğlu: Siz okulları açın gerisini bize bırakın
CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu, üniversitelerin açılması için hükümete ve Yükseköğretim Kurulu’na (YÖK) çağrı yaptı. CHP lideri "Bölgeden gelip barınma sorunu olan herkesi yerleştirmeye talibiz. Belediyelerimizle birlikte bu işin tüm lojistik ihtiyaçlarını karşılamaya varız. Siz okulları açın, gerisini bize bırakın” dedi.
HDP'den mülk sahiplerine kiraları sabit tutma çağrısı: 'Hepimiz elimizi taşın altına koymalıyız'
HDP Eş Genel Başkanları Pervin Buldan ve Mithat Sancar, depremzedelerin mağdur olmaması için mülk sahiplerine kiraları sabit tutma çağrısı yaptı. Buldan ve Sancar açıklamasında "Kiraları sabit tutun. Halkımızın daha fazla mağdur olmasına yol açmayın. Dayanışarak zor günleri atlatalım" ifadelerini kullandı.
İzmir’de 8 okula daha tahliye
Deprem riskine karşılık İstanbul’da 93, Tekirdağ’ın Çorlu ilçesinde 5 okul için tahliye kararı verilmişti. İzmir Valisi Yavuz Selim Köşger de konuyla ilgili kentteki durumu paylaştı. Güçlendirme kapsamında 29 okulun inşaatının devam ettiğini belirten Köşger, bunlara ek olarak 8 okulun daha tahliye edileceğini bildirdi. Bu arada İstanbul’daki okulların tahliye işlemleri de başladı.
Bakan Akar, ‘Asker kışladan geç çıktı’ eleştirilerini reddetti
Depremlerin ardından askerin kışladan geç çıkarıldığı yönünde eleştiriler gündeme gelmişti.
Bu eleştirilere Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’dan yanıt geldi.“Gerçekleri yansıtmayan yanlı iddialar iyi niyetle izah edilemez” diyen Akar, “ Deprem sonrası harekat merkezleri süratle yapılması gerekenleri yaptı, 04.30’da birliklerden rapor istendi, TSK İnsani Yardım Tugay Komutanlığına hazır ol emri verildi” dedi.
EKONOMİ
Yeni yerleşim: Ovadan, dağa…
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, deprem bölgesinde 118 binden fazla binada ağır hasar tespit edildiğini söyledi. Bakan Kurum, yeni yerleşimlerle ilgili de şunları söyledi:
"Konutlarımız zemin artı 3-4 katı geçmeyecek . Ovalardan dağlara doğru bir yerleşim modelini hayata geçireceğiz. Ayrıntılı bir şekilde zemin etüd çalışmalarımızı yapacağız. En geç 3-4 ay içerisinde bütün deprem bölgelerinde inşaat faaliyetleri başlayacak. Bu süreci tamamen biz yürüteceğiz. Yeni yapılacak konutlar, zemin artı 3-4 katı geçmeyecek; altında asla dükkan olmayacak.”
Konut ve altyapının yeniden yapım maliyeti 45 milyar doları bulacak
EKONOMİ gazetesi ise açıklanan hasar tespit sonuçlarına göre, depremde yıkılan veya yıkılması gereken binaların yerine yapılacak inşaatlar için tahmini harcama miktarını hesapladı.
Birinci sınıf inşaat maliyetlerine göre yol, su, elektrik, kanalizasyon gibi altyapı yatırımları dahil 535 bin ev yapımı için arsa payı ve kamulaştırma maliyeti hariç 843 milyar liranın üzerinde harcama yapılması gerekiyor. Bugünkü kurlarla 44 milyar 823 milyon dolar civarında bir harcama yapılacak.
Bu rakam 2023 yılı bütçe açığının yüzde 30 üzerinde…
Afetzede istihdamı zorunlu olsun
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), depremin yol açtığı yıkıma karşı çalışma hayatı, iş ve gelir güvencesi, sosyal güvenlik, barınma ve eğitim gibi konularda sosyal politika önlemlerini açıkladı. DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu şunları söyledi: “Şimdiden çalışanlara ‘gelin işbaşı yapın, yapmazsanız tazminatsız olarak iş akdiniz fesih edilecek’ mesajları gelmeye başladı. Çalışma Bakanlığı ve diğer ilgili bakanlıklar acilen düzenlemeler yapılmalı. Çok büyük bir iç göç yaşandı. Afetzedeler için yeni istihdam alanları açılmalı. İşverenler için afetzede çalıştırma zorunluluğu getirilmeli.”
Tüketici güven endeksinin yüzde 4.3 arttığını duyuran TÜİK: Veriler deprem öncesini yansıtıyor
Tüketici güven endeksi şubatta aylık bazda yüzde 4,3 artarak 82.5 oldu. Ancak TÜİK'ten yapılan açıklamada tüketici güvenine dair verilerin 6 Şubat 2023'ten önce derlendiği, dolayısıyla verilerin deprem öncesini yansıttığı ifade edildi.
EYT’liye maaş nisan ayında
EYT düzenlemesinin şubat ayı içinde yasalaşması ve ilk maaşların mart ayında verilmesi planlanmıştı. Deprem felaketinin ardından Meclis çalışmalara ara verirken EYT düzenlemesinin akibeti de merak ediliyordu. Hürriyet’e konuşan AK Parti kurmayları, yasa teklifinin mart ayında Meclis’e gelebileceğini söyledi.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
ABD'den 100 milyon dolar ek deprem yardımı
Depremlerin ardından Türkiye’yi ziyarete gelen ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Türkiye ve Suriye'ye yapılan insani yardımın 100 milyon dolar artırılarak 185 milyon dolara çıkarıldığını duyurdu. Blinken, "ABD, Türk ve Suriye halkının yanında olmaya devam edecektir" ifadesini kullandı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Blinken, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde basın toplantısı düzeledi.
Çavuşoğlu, ABD'ye F-16 taleplerini yinelediklerini belirterek "Şartlara bağlanarak bizim F-16 almamız mümkün değil" dedi.
Blinken ise "Biden yönetimi Türkiye'ye F-16 vsunulmasını destekliyor. Türkiye bir NATO ülkesidir, Türkiye'yi desteklememiz önemli. Ancak, şu anda bu konuyla ilgili resmi bir açıklama yapamam Kongre'nin kararı önemlidir. Size bir F-16 takvimi vermem mümkün değil” diye konuştu.
Deprem yardımı: NATO Türkiye'ye bin konteyner gönderiyor
NATO, Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen yaklaşık 4 bin kişiye geçici barınma sağlaması amaçlanan bin konteynerin Türkiye'ye sevkiyatını başlattı.
Scholz: "Gerçek Dost Kötü Günde Belli Olur"
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkesinin Türkiye ve Suriye’yi zor günlerinde yalnız bırakmayacağını söyledi. Scholz, ayrıca Türkçe olarak "Gerçek dost, kötü günde belli olur" ifadelerini kullandı.
Suudi Arabistan'dan deprem bölgelerine 49 milyon dolarlık yatırım
Suudi Arabistan, Türkiye ve Suriye'de depremden etkilenen bölgelere toplam 48.8 milyon dolarlık yatırım yapma kararı aldı. Suudi Arabistan'ın 12'inci yardım uçağı da Türkiye'ye ulaştı.
Suriye'den BM'ye çağrı: İsrail, saldırılardan vazgeçsin
Maraş merkezli depremler Suriye’de de büyük yıkıma neden oldu. 5 binden fazla kişi yaşamını yitirdi, BM’ye göre 8 milyondan fazla kişi depremden etkilendi. Bu arada İsrail’in pazar günü Şam’a düzenlediği hava saldırısında en az 15 kişi öldü.
Suriye Dışişleri Bakanlığı, Birleşmiş Milletler'e (BM) çağrıda bulunarak İsrail'in saldırılarından vazgeçmesi için önlemlerin alınmasını istedi. Bakanlık açıklamasında, Maraş merkezli depremlerde büyük yıkıma uğrayan Suriye'de arama-kurtarma çalışmalarının sürdüğü hatırlatıldı.
Brezilya’da toprak kayması
Brezilya'nın Sao Paulo eylaetinde sağanak yağışlar sonucu sel ve toprak kayması meydana geldi. Afette 36 kişi hayatını kaybetti. Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, "Tüm federal hükümet ve silahlı kuvvetler, Sao Paulo hükümeti ile koordineli olarak mağdurlara yardım etmek için çalışıyor" dedi.
Rusya'nın başlattığı savaşın birinci yılına girerken ABD Başkanı Biden'dan Kiev'e sürpriz ziyaret!
Rusya'nın Ukrayna'da başlattığı savaşın birinci yıldönümü yaklaşırken ABD Başkanı Joe Biden, Ukrayna'nın başkenti Kiev'e sürpriz bir ziyaret gerçekleştirdi ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile bir araya geldi.
Zelenski, sosyal medya hesabından Biden ile birlikte fotoğraf paylaşarak yaptığı açıklamada, “ Ziyaretiniz tüm Ukraynalılar için önemli bir destek işaretidir" ifadelerini kullandı.
Beyaz Saray tarafından yapılan yazılı açıklamada şu ifadelere yer verildi:
"Rusya'nın savaş makinesini desteklemeye çalışan seçkinlere ve şirketlere karşı ek yaptırımlar açıklayacağız. Geçen yıl ABD, uluslardan oluşan bir koalisyon kurdu ve benzeri görülmemiş askeri, ekonomik ve insani destek sağladı ve bu destek devam edecek."
ABD Başkanı ziyareti sırasında Ukrayna'ya 500 milyon dolar değerinde daha silah ve cephane yardımı da vadetti.
Zelenski: Macron zamanını boşa harcıyor
Fransa Devlet Başkanı Emmanuel Macron, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, Rusya'nın mağlup edilmesi ancak ezilmemesi gerektiğini ifade ederek, diyalog kapısının açık kalması gerektiğini söylemişti.
Macron’un sözlerini değerlendiren Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski, "Macron zamanını boşa harcıyor" dedi.
Çin: ABD'nin Rusya'ya silah tedarik etmeyi planladığımız yönündeki iddiası gerçek dışı
ABD yönetiminin Çin'in Rusya'ya silah sağlamayı düşündüğü iddiasına Pekin'den yalanlama geldi.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Vang Vınbin, "ABD'nin Çin-Rusya ilişkileri konusunda baskı ve zorlama şöyle dursun, parmak sallamasını dahi kabul etmiyoruz" dedi.
İran, uranyumu yüzde 84 saflıkta zenginleştirdiğine dair iddiaları yalanladı
İran, uranyumu yüzde 84 saflıkta zenginleştirdiğine dair haberlerin doğru olmadığını bildirdi.
İran resmi ajansı IRNA'nın haberine göre, İran Atom Enerjisi Kurumu Sözcüsü Behruz Kemalvendi, ülkesinin yüzde 84 saflıkta uranyum zenginleştirdiğine dair uluslararası medyada çıkan iddialara yanıt verdi.
İddiaları 'gerçeklerin çarpıtılması' olarak niteleyen Kemalvendi, "Zenginleştirme işlemi sırasında yüzde 60'ın üzerinde uranyum parçacığı veya parçacıklarının bulunması, yüzde 60'ın üzerinde uranyum zenginleştirildiği anlamına gelmez. Şu ana kadar yüzde 60'ın üzerinde zenginleştirme yapmadık" dedi.
<iframe frameborder="0" height="200" scrolling="no" src="https://playlist.megaphone.fm/?e=PFC8807408201" width=“100%"></iframe>
Gazeteci Ersan Atar'ın depremin ardından ortaya atılan yağma ve işkence iddialarıyla ilgili podcastini