14 MART 2023 - KISA DALGA BÜLTEN
Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten Başlıyor
PODCASTİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
İçişleri Bakanlığı'ndan 61 maddelik seçim genelgesi
Seçimlerin yenilenmesi kararının ardından Türkiye, 14 Mayıs Pazar günü sandık başına gidecek. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Ahmet Yener, seçim takvimi başlangıç tarihinin 18 Mart olarak belirlendiğini açıkladı.
İçişleri Bakanlığı tarafından 61 maddelik bir genelge yayınlanarak 81 il valiliğe gönderildi. 600 binden fazla güvenlik personeli görevlendirildi. Eğitim dağıtım merkezlerinde denetim artırılacak. Sosyal medya provokasyonlarına müdahale edilecek. Sandık kurulacak olan binaların teknik altyapısı gözden geçirilecek.
İttifak trafiği
Seçime 2 ay kala, partiler seçim hazırlıkları devam ediyor. AKP ve CHP'de milletvekili aday adaylığı başvuruları dün başladı.
Partiler arasında ittifak görüşmeleri de tüm hızıyla sürüyor.
Cumhur ittifakı
Cumhur İttifakı'nda yer alan parti sayısının artması gündemde. AK Parti, MHP ve BBP'den oluşan ittifakın genişletilmesi amacıyla genel başkanlığını Fatih Erbakan'ın yaptığı Yeniden Refah Partisi ile bir görüşme yapıldı.
Yeniden Refah Partisi'nin ittifaka katılmak için şartlar öne sürdüğü iddia edildi. Bu maddeler arasında LGBTİ derneklerinin kapatılması, kadına karşı şiddetin önlenmesine dair 6284 sayılı kanunun ve süresiz nafakanın kaldırılması gibi şartlar bulunuyor. Yeni Refah Partisi bu şartları AKP’ye ilettiklerini ve “Sorun değil” yanıtı aldıklarını söylüyor.
Ancak Aile Bakanı Derya Yanık bu iddiayı yalanlayarak "6284 sayılı kanunun varlığının tartışmaya açılması dahi bizce kabul edilemez" dedi. Binali Yıldırım da toplantıda böyle bir konunun gündeme gelmediğini söyledi.
Bu gelişmelerin ardından Yeniden Refah Partisi Merkez Karar Yürütme Kurulu Üyesi Mehmet Aras, partilerinde genel eğiliminin Cumhur İttifakı ile ittifak yapmamak olduğunu belirti
AKP’nin ittifak programındaki diğer parti de HÜDAPAR. 2018 yılında yapılan seçimlerde yüzde 0,3 oy alan HÜDAPAR cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Recep Tayyip Erdoğan'ı destekleyeceğini açıkladı.
Cumhur İttifakı'nı desteklemesi beklenen bir diğer parti de Anavatan Partisi (ANAP). Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, önceki gün Anavatan Partisi Genel Başkanı İbrahim Çelebi ile bir görüşme yapmıştı.
Demokratik Sol Parti'nin (DSP) de Cumhur İttifakı'na katılabileceği iddia edilmişti. Ancak DSP seçimlere parti olarak katılma kararı aldı.
Millet ittifakı
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nu aday gösteren Millet İttifakı cephesinde de hareketlilik yaşanıyor. Türkiye İşçi Partisi'nden (TİP) Kılıçdaroğlu'na destek mesajı geldi. TİP bazı illerde seçime kendi amblemiyle girecek.
HDP ise Kılıçdaroğlu’yla yapılacak görüşmeyi bekliyor. CHP lideri HDP’yi ziyaret edeceğini söylemişti. Kapatma davasının seçimden önce sonuçlanması durumunda HDP’nin ilk tercihi, adayların Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi listelerinden göstermek.
Bu arada Memleket Partisi'nde de Cumhurbaşkanı adayının belirlenmesi için ön seçim yapıldı. Genel başkan Muharrem İnce, aday olarak belirlendi.
Can kaybı 48 bini aştı
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Maraş depremlerinde yaşamını yitirenlerin sayısının 48 bin 448 olduğunu belirtti. 1615 yurttaşın kimliklendirme çalışması da Adli Tıp’ta sürüyor.
DASK verileri
Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) Kahramanmaraş merkezli depremlerin 11 ilde neden olduğu yıkımlar nedeniyle bugüne kadar 3 milyar 350 milyon 905 bin 169 TL tazminat ödemesi yaptığını açıkladı. Alınan hasar ihbar başvuru sayısı bugün itibarıyla 362 bin 646’ya ulaştı.
LGS uyarısı
Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer, LGS kapsamındaki merkezi sınavın, ülke genelinde 4 Haziran 2023'te yapılacağını belirterek, OHAL ilan edilen illerde öğrencilerin başka illerde sınava girebileceğini söyledi.
İstanbul’a yeni imar planı
İstanbul'da depreme karşı yeni imar planı geliyor. İBB Meclisi’ne sunulan düzenlemeye göre, yeni inşa edilecek yapılarda asma kat olmayacak, 2 kattan fazla katı bulunan yapılara bodrum katı zorunluluğu getirilecek. Milliyet’in haberine göre 12 Ağustos 2001’den önce yapılmış olan yapıların Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’ne uymayanlara yapı kullanma izin belgesi verilmeyecek. Riskli yapılar güçlendirme veya dönüşüm yoluyla yenilenecek. Her türlü imalat yapı ruhsatına tabi tutulacak, tadilat ruhsatı zorunlu olacak.
EKONOMİ
"Türkiye’de işsizlerin sayısı 94 ülkenin nüfusundan fazla"
TÜİK, cuma günü işgücü istatistiklerini yayımlamıştı. Verilere göre işsizlik oranı ocakta 0,5 puan azalarak yüzde 9,7'ye gerilemişti. Ancak geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 21,9'a, genç işsizlik oranı ise yüzde 20,2'ye yükselmişti.
Dünya gazetesi yazarı Nabi Bakır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 8,5 milyona ulaşan geniş tanımlı işsiz sayısının (atıl işgücü) 94 ülkenin nüfusundan fazla olduğunu belirtti.
Cari işlemler açığı rekor kırdı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, ocak ayında cari işlemler hesabı 9 milyar 849 milyon dolar açık verdi. Ödemeler dengesi, en son 2011 Mart’ta 9,41 milyar dolar açıkla rekor kırmıştı. Son rakamlarla aylık bazda tarihi rekor kırılmış oldu. Resmi rezervler de ocak ayında 9 milyar 341 milyon dolar net azalış gösterdi.
Silikon vadisi bankası iflas etti
Amerika’nın 16. Büyük bankası olan Silikon Vadisi Bankası iflas etti. Banka çoğunlukla teknoloji sektörü çalışanlarına ve risk sermayesi destekli şirketlere hizmet ediyordu. Buna sektörün en bilinen markaları da dahil. ABD Merkez Bankası (Fed), Hazine ve Federal Mevduat Sigorta Şirketi (FDIC) piyasalarda tedirginlik yaratan Silikon Vadisi Bankası'nın batışının ardından bankacılık sistemine güven arttırmak için bir dizi önlem açıkladı. Yetkililer batan bankanın müşterilerinein tüm mevduatlarına erişebileceklerin bildirdi.
Bu arada HSBC, iflas eden ABD'deki Silikon Vadisi Bankası'nın (SVB) İngiltere kolunu 1 sterlin karşılığında satın aldı.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
Üç toplatının tarihi belli oldu
Türkiye, Rusya, Suriye ve İran arasında dışişleri bakan yardımcıları düzeyindeki Suriye konulu toplantı 15-16 Mart’ta Moskova’da yapılacak.
Ukrayna savaşının ardından Avrupa’nın silah ithalatı ikiye katlandı
Ukrayna savaşının ardından bu ülkeye yapılan sevkiyat yüzünden Avrupa ülkelerinin silah ithalatı geçen yıl ikiye katlandı.
Ukrayna ise geçen yıl dünyanın silah sevkiyatı yapılan üçüncü büyük ülkesi oldu.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI) araştırmasına göre, Avrupa’nın silah ithalatı 2022’de bir önceki yıla oranla yüzde 93 artış gösterdi. Bu artışın bu yıl da sürmesi bekleniyor.
İngiltere’den 5 milyar sternliklik savunma bütçesi
İngiltere Başbakanı Rishi Sunak, "Rusya ve Çin'den gelen tehditleri" gerekçe göstererek, Savunma Bakanlığı'na 2024-2025 yıllarını kapsayan 5 milyar sterlinlik savunma bütçesi ayrılacağını açıkladı.
İran’da Mahsa Amini gösterilerinde tutuklanan 22 bin kişiye af çıktı
İran’da geçen yıl eylül ayında 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin gözaltında hayatını kaybetmesinin ardından başlayan gösterilerde tutuklanan yaklaşık 22 bin kişi için af çıktı. Bu kişilerin serbest bırakılacağı belirtildi.
Çekya'da "yoksulluk" protestosu
Çekya'nın başkenti Prag'da binlerce kişi hükümeti protesto etti. "Çekya yoksulluğa karşı" sloganıyla yapılan protestolarda hayat pahalılığı nedeniyle iktidardaki merkez sağ hükümetin istifası istendi. Katılımcılar NATO'yu eleştirerek Ukrayna'ya askeri yardımların durdurulmasını talep etti.
Çekya bir senedir enflasyonla mücadele ediyor. Şubat ayında enflasyonun yüzde 16,7'ye ulaştığı belirtildi. Çekya, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden bu yana Ukrayna'ya askeri ve insani yardımlarda başı çeken ülkelerden biri.
Japonya'da Covid-19'da başlayan maske takma zorunluluğu sona erdi
Japonya'da Covid-19 salgınına karşı maske kullanımı zorunluluğu kaldırıldı.
Japon hükümetinin, yasal zorunluluk olmamasına rağmen, tavsiye niteliğindeki maske yönetmeliği gevşetildi.
Böylelikle, 2020'den beri yürürlükte olan yüz maskesi takma yönetmeliği, ülke genelinde, kişinin kendi tercihine bırakıldı.
Oscar ödülleri dağıtıldı: Her Şey Her Yerde Aynı Anda 7 dalda ödül kazandı
Amerikan Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi tarafından düzenlenen Oscar ödülleri bu yıl 95'inci kez yapıldı. Her Şey Her Yerde Aynı Anda filmi 7 dalda ödül kazandı.
KISA DALGA’DAN
Gazeteci İbrahim Ekinci bir haftanın ekonomi gündemini yorumluyor