KISA DALGA BÜLTEN
5 NİSAN 2023
Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz
PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Ankara, 14 Mayıs seçimleri öncesi, en yoğun haftalardan birini yaşıyor. Milletvekili aday adayları kesinleştirilecek ve Pazar günü Yüksek Seçim Kurulu'na teslim edilecek. Genel Merkezlerde yoğun bir mesai var.
AKP’de mülakatlar sona erdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçtiğimiz hafta üç dönem kuralını işleteceklerini, seçilmesi durumunda kabinede yeni isimlerin olacağını açıklamıştı. Bu durumda 42 isim listede olmayacak. Milliyetin haberine göre Hüdapar da AKP listesinden seçime girecek.
Cumhur İttifakı'nın ortağı Milliyetçi Hareket Partisi, geçici aday listesini hazırladı. Listeye son şekli verilmek üzere, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’ye sunuldu. MHP’nin güçlü olduğu bazı illerde AKP’nin aday çıkarmayacağı konuşuluyor.
CHP’de liste için komisyon çalışmaları sürüyor. Aday adaylarıyla yüz yüze görüşmeler yapılıyor. Bugünden itibaren CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun liste çalışmalarına ağırlık vereceği belirtiliyor.
İYİ Parti ise hafta sonunda aralarında İstanbul ve Ankara'nın da bulunduğu 15 ilde, ön seçim şeklinde temayül yoklamaları yaptı.
Kulislere yansıyan bilgilere göre, Saadet Partisi’nin (SP) DEVA ve Gelecek Partisi’yle “ittifak içinde ittifak kurma” formülünde DEVA’nın itirazı nedeniyle uzlaşma sağlanamadı.
Millet ittifakında ortak liste konusunda son karar liderlere bırakıldı.
Emek ve Özgürlük İttifakı’nın mensubu olan Türkiye İşçi Partisi parlamento seçimine, en az 41 ilde kendi adı, amblemi ve adaylarıyla girecek. Bu karar, başta HDP olmak üzere Emek ve Özgürlük İttifakı içinde yer alan bazı siyasetçiler tarafından eleştiriliyor.
HDP çevreleri 14 Mayıs seçimlerinin hayati öneme sahip olduğunu belirterek, hiçbir oyun boşa gitmemesini istiyor. TİP ise İstanbul, Ankara ve İzmir’in bazı seçim bölgeleri ile bazı şehirlerde milletvekili çıkarabileceği görüşünde…
Bu arada HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan, partisinin grup toplantısında yaptığı açıklamada hedeflerinin 100 vekil olduğunu belirtti.
Aday listeleri hazırlanırken Meclis’teki kadın temsiliyeti sorunu da yeniden gündemde.
2018 tarihindeki seçimlerde yüzde 17 oranındaki kadın temsilinin yetersizliği nedeniyle Ben Seçerim Derneği, kadın siyasetçilerin milletvekili aday listesinde gösterilmesi çağrısı yaptı.
Seçimlere sayılı günler kala haberi olmadan siyasi partilere üye yapıldığını iddia edenlerin sayısı artıyor. Tüketici Konfederasyonu Başkanı Aydın Ağaoğlu da haberi olmadan bir partiye üye yapıldığını e devletten öğrendi ve suç duyurusunda bulundu. Yurttaşlar parti üyeliğini e devletten öğrenebiliyor.
Millet İttifakı cumhurbaşkanı adayı ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Millet Buluşmaları' kapsamında dün Trabzon’daydı. Kürsüye ilk olarak Ekrem İmamoğlu çıktı. Ardından konuşan Kılıçdaroğlu ayrımcılığa son verme sözü verdi, "devletin dini adalettir" dedi. Bu arada Kılıçdaroğlu’nun milletle buluşma programı için verilen çadır izni daha sonra iptal edildi. Alanda büyük bir kitleye seslenen CHP lideri “Çadırımı engellemeye çalıştılar ama bir fırtına yarattılar” dedi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, depremzedelerin sorunları sık sık dile getirmelerine karşın, bölgede hayatın normale döndüğünü iddia etti.
Kahramanmaraş merkezli depremlerin sarstığı 11 şehirde resmi verilere göre 50 bin 96 kişi hayatını kaybetmişti.
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) Başkanı Yunus Sezer ise, önceki hafta 2 milyon 4 bin 276 kişinin çadırlarda barındığını açıklamıştı. Kurum ayrıca deprem bölgesindeki 653 köyde 13 bin 400 köy evinin inşa sürecine başlandığını açıkladı.
Bu arada AFAD depremin 2. Ayında Bingöl, Kayseri, Mardin, Tunceli, Niğde ve Batman'ın da afet bölgesi olarak kabul edildiğini duyurdu. Böylece afet bölgesi olan kentlerin sayısı 17'ye yükseldi.
Hekimlerin yurtdışına göçü sürüyor. Yurtdışına gitmek amaçıyla iyi hal belgesi almak için Türk Tabipleri Birliğine başvuran hekimlerin sayısı 2023'ün ilk üç ayında 700 oldu. Bu sayı, 2022’de 567 idi. Verileri açıklayan Türk Tabipleri Birliği “Deprem bölgesinde görev alanlar başta olmak üzere, tüm meslektaşlarımızı tüketen ağır, güvensiz ve güvencesiz çalışma koşulları sona erdirilmelidir” çağrısı yaptı.
Gezi olayları sırasında attığı gaz fişeğiyle Berkin Elvan’ın ölümüne neden olan polis Fatih Dalgalı’ya verilen 16 yıl 8 aylık hapis cezası istinafta onandı. Karar Yargıtay tarafından da onanırsa Fatih Dalgalı hapse girecek.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi, elektrikli scooter kullanımına dair yeni bir düzenleme hazırladı. Yeni düzenlemeyle İstanbul'da e-skuter kullananlara ve kiralama şirketlerine yeni sınırlamalar getiriliyor. Park yerleri ve hız sınırı gibi konularda artık daha kısıtlayıcı kurallar uygulanacak.
Erzincan’da beş yaban keçisi ve bir çengel boynuzlu dağ keçisinin avlanmasına izin veren av ihalesi hayvanseverlerin açtığı dava sonucu iptal edildi.
EKONOMİ
Merkez Bankası'nın 'Mart Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, yıllık enflasyonun tüm ana gruplarda düşüş gösterdiği öne sürüldü. Raporda gıda fiyatlarının et ürünleri öncülüğünde tarihsel eğiliminin üzerinde bir oranda artış kaydettiği vurgulandı.
Gıda fiyatlarındaki artışta kuru soğan dikkat çekti. 2022’de fiyatı yüzde 314 artan kuru soğana, bu yılın ilk üç ayında yüzde 101 zam geldi. Fiyatlar 30 TL’yi buldu.
Türkiye Ziraatçılar Derneği Başkanı Hüseyin Demirtaş sorunun plansız üretimden kaynaklandığını belirterek “Bu durum sürdükçe, bugün soğanı yarın biberi, domatesi konuşuruz” dedi.
Ticaret Bakanı Mehmet Muş, ihracatın mart ayında yıllık yüzde 4,4 artışla 23,6 milyar dolara çıktığını, ithalatın ise yüzde 4,2 artarak 32,2 milyar dolar olduğunu açıkladı. Muş, tüm zamanların ihracat rekorunun kırıldığını söyledi.
Verilere göre dış ticaret açığı ise, mart ayında 8,6 milyar dolara yükseldi. Aynı zamanda ilk çeyreklik veriler de açıklanırken, dış ticaret açığı Ocak-Mart döneminde 34,9 milyar dolar oldu.
ZORUNLU trafik sigortası primlerinde hasarsızlık indirimi ile hasar artırım oranları değiştirildi. Hasarsızlık durumunda yüzde 50'ye kadar indirim, hasar durumlarında ise yüzde 200'e kadar artırım öngörüldü. Elektrikli araçlar için zorunlu trafik sigortası primlerinde yüzde 10 indirim uygulanabilecek.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
Rusya ile 1300 kilometre sınırı paylaşan Finlandiya dün NATO'ya resmen katıldı. Rusya'dan konuyla ilgili açıklama geldi. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı batı ve kuzeybatı yönünde Rusya'nın askeri potansiyelini güçlendireceklerini söyledi.
Finlandiya’yla birlikte NATO üyeliği için başvuran İsveç’te ise gündem yine Kuran yakma eylemleri oldu.
İsveç İç Güvenlik Servisi, Türkiye'nin Stockholm Büyükelçiliği önünde Kuran yakmayı planlayan 5 kişinin gözaltına alındığını açıkladı. Öte yandan İsveç polisinin güvenlik endişelerini gerekçe göstererek 'Kur'an-ı Kerim'in yakılmasını yasaklayan' kararı idari mahkeme tarafından bozuldu. Mahkeme 'güvenlik riski endişelerinin' gösteri yapma hakkını sınırlamak için yeterli olmadığını belirtti.
Türkiye’nin Stockholm Büyükelçiliği yakınında 21 Ocak'ta Danimarkalı ırkçı politikacı Rasmus Paludan, Kuran yakmıştı. Eylemlerin ardından Ankara, İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliği konusunda gerçekleştirilen üçlü görüşmeleri askıya aldı.
Kuran yakma eylemi, Türkiye ile İsveç arasındaki gerilimi tırmandırmıştı.
Rusya, alfabetik sıraya göre 15 üye ülke arasında dönüşümlü olarak üstlenilen Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi Başkanlığı'nı Mozambik'ten devraldı. Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Vassily Nebenzia, Rusya'nın bu görevi "profesyonel" bir şekilde yürüteceğini belirterek, "Rusya, başkanlığın getirdiği imtiyazları suistimal etmez” dedi.
Ukrayna’ya silah desteği sağlayan Batı’ya karşı sert ifadeler kullanan Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, AB'nin Rusya'yı kaybettiğini ve gerekirse Rusya'nın Avrupa'ya karşı tavrının sertleşeceğini söyledi.
ABD, Suriye'de düzenlenen hava saldırısında, IŞİD'in üst düzey liderlerinden el-Ceburi'nin öldürdüğünü açıkladı. Amerikalı yetkililere göre el-Ceburi, Avrupa'da saldırılar planlanmasından sorumluydu. El-Ceburi'nin bugüne kadar hangi saldırıları planladığına yönelik bilgi verilmedi.
Fransa'da emeklilik yaşını yükselten emeklilik reformuna öfke dinmiyor. Başkent Paris'te temizlik işçileri süresiz greve çıkacak. Paris'te geçen ay 6 - 29 Mart tarihlerinde greve gidilmiş, sokaktaki çöpler toplanmamıştı. Bu nedenle sokaklarda çöp dağları oluşmuştu. temizlik işçileri, 13 Nisan'dan itibaren çöp toplamayacak.
Almanya'da yüksek enflasyon, et tüketiminde büyük düşüşe yol açtı. Buna göre 2022'de kişi başına tüketilen et miktarı 4,2 kilo azalarak 52 kiloya geriledi.
Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), 50 yılı aşkın bir süreden sonra Ay'a yapılacak ilk insanlı yolculuk için görevlendirilen mürettebatı açıkladı. Artemis 2 olarak adlandırılan uçuşla Ay’a ilk kez bir kadın ve bir siyah astronot da gönderilecek. Uçuşun Kasım 2024'te gerçekleşmesi planlanıyor. Uzay aracı, Ay'ın çevresini dolaşacak ancak yüzeye inmeyecek. 1969-1972 arasında 6 Apollo misyonu boyunca 12 astronot Ay’da yürümüştü.
ABD'nin Virginia eyaletinde 6 yaşındaki öğrencisi tarafından vurularak ağır yaralanan öğretmen , okuluna 40 milyon dolarlık tazminat davası açtı. Öğretmen, okul yönetimini 'ağır ihmal' ve 'uyarıları dikkate almamakla' suçladı. Okul yönetimi henüz tazminat davasıyla ilgili açıklama yapmadı. Polis yetkililerine göre, çocuğun silahı annesine aitti ve silah yasal yollarla alınmıştı. Olaydan sonra 550 öğrencinin eğitim gördüğü okula metal dedektörleri konuldu. Okulun müdürü görevden alındı, müdür yardımcısı istifa etti. Ancak saldırıyla ilgili olarak çocuk ya da başka bir kişi hakkında işlem yapılmadı.
KISA DALGA’DAN…
Kısa Dalga’dan Yeşim Özdemir Prof. Dr. Okan Tüysüz’le olası Marmara depremini ve Türkiye’deki deprem riskini konuştu.