KISA DALGA BÜLTEN
31 Mayıs 2023
Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz
PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
14 Mayıs’ta yapılan milletvekili seçimlerinin kesin sonuçları açıklandı. Buna göre katılım oranı yurt içinde 88.92 yurt dışında 53.8 oldu.
AkP 268, CHP'in 169, YSP'nin 61, MHP 50, İYİ Parti 43, Yeniden Refah Partisi'nin 5 ve TİP'in 4 milletvekilliği kazandı.
Seçim sonuçlarının kesinleşmesi takvimi de netleştirdi. 2 Haziran Cuma günü milletvekillerinin yemin töreni yapılacak, Cumhurbaşkanı yeminini 3 Haziran Cumartesi günü gerçekleşecek. Aynı gün Cumhurbaşkanı Erdoğan yeni kabineyi açıklayacak.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, seçim sonuçlarını değerlendirdiği konuşmasında, "Anadolu irfanı bir kez daha siyaset mühendisliklerine galip gelmiştir" dedi.
“Seçimin kazananı Türk demokrasisi ve milleti olmuştur” diyen Erdoğan, “Samimi bir özeleştiri yaptıktan sonra muhalefetin sandıktan yükselen çağrıya kulak vereceğini düşünüyorum” diye konuştu. Erdoğan, “siyasi şantaj haline getirildiğini” belirttiği vize sorunun da çözüleceğini vurguladı.
Seçimin tartışılan sonuçlarından biri de muhalefetin yenilgi karşısında nasıl tavır alacağı oldu.
CHP’de merkez yönetim kurulu perşembe günü toplanacak. Genel merkez yöneticileri ile Meclis’teki grup yönetiminde yapılacak değişiklikler bekleniyor.
İmamoğlu’nun genel başkanlığa adaylık için yola çıktığı yorumları ağırlık kazanırken Kılıçdaroğlu’nun yerel seçimler öncesi görevini bırakmayacağı belirtiliyor. Seçimlerin en tartışmalı isimlerinden olan CHP Kurumsal İletişim’den sorumlu genel başkan yardımcısı Tuncay Özkan’ın ise Genel Merkez’deki odasını 14 Mayıs seçimlerinden önce boşalttığı belirtildi. Özkan’ın CHP Genel Merkezi’nde veya Meclis’te herhangi bir göreve talip olmayacağı ifade ediliyor.
İYi Parti de seçim sonuçlarının tartışması sürüyor. Disiplin kurulu üyesi Ethem Baykal, Akşener’e istifa çağrısı yaparken iddiaya göre Akşener’e muhalif ekip kurultayda yeni bir aday çıkaracak.
Demokratik Toplum Kongresi, Halkların Demokratik Kongresi, Demokratik Bölgeler Partisi, Yeşil Sol Parti ve HDP’den de seçim sonuçlarına ilişkin açıklama geldi.
Açıklamada “Seçim sonuçları itibariyle hedeflediğimiz başarının altındayız ve bu durumu kabul ediyoruz” denildi. Açıklamada “Gerekli sonuçları çıkararak mücadelemizi daha da ileriye taşıyacağımızdan kimsenin şüphesi olmasın” ifadesine yer verildi.
Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ da seçim sonuçlarını değerlendirdiği konuşmasında “Son üç buçuk günde protokolün imzalanmasından sonra da Millet İttifakı içindeki belirli müdahalelerden dolayı elimiz kolumuz bağlanmasaydı etkimiz çok daha yüksek olurdu” dedi.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), seçim sürecindeki yayın ilkeleri ihlalleri ve YSK yayın yasaklarına uymadığı iddiası ile Halk TV, Tele 1, KRT, TV5, Flaş Haber ve Sözcü TV'ye inceleme başlatıldığını duyurdu. Yayınlarda ‘halkın aşağılandığı ve hakaret edildiğıi’ iddia edildi.
RTÜK'ün açıklamasında, FOX TV’de gazeteci Çiğdem Toker’in “Demokrasi sandıktan ibaret değildir” sözleri nedeniyle yayının tamamının uzmanlar tarafından incelendiği belirtildi.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ise bu durumun halkın haber alma hakkının ihlali olduğunu belirterek “RTÜK’ün görevi, seçim biter bitmez medyayı tehdit etmek değildir. Gazetecilere aba altından sopa göstermek hiç değildir” tepkisini gösterdi.
EKONOMİ
TÜRK-İŞ mayıs ayı açlık ve yoksulluk sınırını açıkladı. Buna göre dört kişilik bir ailenin aylık gıda harcamalarını kapsayan açlık sınırı 10 bin 362 oldu. Kira, fatura, eğitim, giyim, ulaşım gibi tüm giderlerini kapsayan yoksulluk sınırı da 33 bin 752 liraya yükseldi. Bekâr bir çalışanın yaşama maliyeti de aylık 13 bin 439 lira 41 kuruşa yükseldi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Nisan 2023 dönemine ilişkin dış ticaret istatistiklerini açıkladı.
Nisan ayında dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 42,1 arttı ve 8 milyar 738 milyon dolara yükseldi. Ocak-nisan dönemindeki artış oranı ise 32,9 oldu.
TÜİK'in, doğalgazın bir aylık ücretsiz kullanımı nedeniyle mayıs ayı TÜFE hesaplamasını "sıfır fiyat" yöntemiyle uygulayacağı öğrenildi.TÜİK, bu değişikliğin mayıs ayı enflasyonunu kuvvetli bir şekilde indireceğini belirtti. Doğalgaz tüketiminin artacağı yıl sonuna doğru enflasyonu artıracağı vurgulandı.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın ise bu durumun kamu çalışanları ve emeklilerin zam oranını negatif yönde etkileyeceğini belirtti.
Bankalararası Kart Merkezi’nin verilerine göre kartlı ödeme tutarı arttı.
Nisan ayında kredi kartları, banka kartları ve ön ödemeli kartlar ile yapılan toplam ödeme tutarı, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 119 artarak 544 milyar TL oldu.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
Rusya’nın başkenti Moskova ve çevre yerleşim yerlerine insansız hava araçlarıyla (İHA) saldırı düzenlendi. Rusya Savunma Bakanlığı, saldırılardan Ukrayna'yı sorumlu tuttu.
Ukraynalı yetkililer de Rusya güçlerinin başkent Kiev'e yönelik hava saldırılarında bir kişinin yaşamını yitirdiğini, dört kişinin yaralandığını ileri sürdü. Kiev’de halka sığınakları terk etmeyin çağrısı yapıldı.
Kosova’nın kuzeyinde Sırp göstericiler ile polis ve NATO askerleri arasında yaşanan çatışmalarda 25 barış gücü askeri yaralandı. NATO, saldırıyla ilgili “kabul edilemez” açıklaması yaptı ve kınadı. Saldırılarla ilgili olarak 5 kişi tutuklandı.
Kosova, 2008’de Sırbistan’dan bağımsızlığını ilan etmişti. Kosova ABD ve önde gelen Avrupa Birliği ülkeleri tarafından tanınmıştı. Ancak Rusya tarafından desteklenen Sırbistan, Kosova'daki çoğu etnik Sırp gibi ülkenin bağımsızlığını tanımayı reddediyor.
Kosova nüfusunun yüzde 90’ından fazlasını Arnavutlar oluşturuyor. Ancak kuzey bölgelerindeki nüfusun çoğunluğu ise Sırplarda.
Nisan ayında, Sırplar bölgede yapılan yerel seçimleri boykot etmiş ve Arnavut adaylar yerel meclislerin kontrolünü sağlamıştı.
Libya yargısı, IŞİD mensubu 23 kişi hakkında idam kararı verdi. Ağustos 2022’de başlayan dava kapsamında çoğu Sirte kentindeki çatışmalarda yakalanan 320 kişi IŞİD mensubu olmak suçuyla yargılandı.
Uganda'da LGBTİ+'lara ölüm cezası öngören ve eşcinsel ilişkiyi suç kapsamına alan yasa tasarısı Devlet Başkanı Yoweri Museveni tarafından imzalanarak yürürlüğe girdi.
ABD Başkanı Joe Biden, söz konusu adımı 'insan haklarının trajik bir ihlali' olarak nitelendirdi. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Uganda'ya vize kısıtlamaları konusu gündeme getireceklerini söyledi.
Avrupa Birliği bu yasanın uluslararası insan hakları hukukuna aykırı olduğunu ve ülkenin uluslararası ortaklarıyla olan bağlarını etkileyeceğini söyledi. Yasa, 'insanlık dışı' olarak nitelendirildi.
Sudan ordusu ile Hızlı Destek Kuvvetleri'nin Suudi Arabistan ve ABD'nin arabuluculuğunda 20 Mayıs'ta imzaladığı ateşkes, 5 gün daha uzatıldı. ı. Sudan Sağlık Bakanlığı, çatışmaların başından bu yana 709 kişinin öldüğünü, 5 bin 424 kişinin yaralandığını duyurdu
Birleşmiş Milletler (BM), sıcak çatışmaların çıktığı Sudan da dahil dünya genelinde açlığın en çok olduğu 18 bölgedeki durumun daha kötüye gideceğini belirterek uyardı. Raporda, Orta ve Doğu Pasifik’te meydana gelebilecek El Nino hava olayının da açlıkla mücadele eden savunmasız ülkelerde ‘korkuya neden olduğu’ belirtildi.
İtalya’da geçen hafta sonu bir gölde batan teknede 4 kişi yaşamını yitirmişti. BBC’nin naberine göre teknede hayatını kaybedenlerin ikisi İtalya gizli servis ajanı, biri emekli İsrail güvenlik görevlisi ajanı ve diğeri de bir Rus kadındı. İtalya basınına göre olumsuz hava koşulları sonrası batan teknede 20 kadar istihbarat görevlisi bulunuyordu. Teknenin rüzgar ve sağanak nedeniyle battığı belirtilirken savcılık soruşturma başlattı.
El Salvador'un eski Devlet Başkanı Mauricio Funes, "çetelerle iş birliği" yaptığı suçlamasıyla 14 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Yerel basınında çıkan habere göre, mahkeme, Funes'in ülkede cinayet oranlarını düşürmek amacıyla çetelerle anlaşma yaptığını ve çete liderlerine cezaevlerinde bazı imtiyazlar tanındığını bildirdi.
Japonya Başbakanı Kişida Fumio, resmi konutta parti verdiği ortaya çıkan oğlu ve aynı zamanda sekreteri olan Kişida Şotaro'nun görevden alınacağını duyurdu. Başbakanlığı Ekim 2021'de üstlenen Kişida, birinci yılını doldururken 31 yaşındaki oğlu Kişida Şotaro'yu yönetici sekreteri olarak atamıştı.
KISA DALGA’DAN…
Sinema dünyasının en önemli film festivallerinden biri olan Cannes Film Festivali’nde Merve Dizdar en iyi kadın oyuncu ödülünü almıştı…
Yeşim Özdemir’in Türk sinemasının Cannes yolculuğunu anlattığı podcast serisini dinleyebilirsiniz