KISA DALGA BÜLTEN
8 Haziran 2023
Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz
PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Seçim yenilgisinin ardından CHP de Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu yeni yönetimi ilan ederken, değişim sesleri de yükselmeye devam ediyor.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi Başkanı Ekrem İmamoğlu, CHP için değişim mesajını yineledi ve "Değişimin sadece bir kurul, heyet değişimiyle olmayacağını hepimiz biliriz" dedi. İmamoğlu şunları söyledi:
“CHP, irtifa kaybedecek bir parti asla olamaz. O bakımdan en üst seviyeden bu sürecin irdelenmesi şart. Genel merkezinden en ücra köşedeki örgütüne kadar bu muhasebe şart.”
Bu arada Tokat'ta CHP Erbaa İlçe Başkanı Hayri Kocaoğlu, genel merkezde değişimin kaçınılmaz olduğunu belirterek istifa etti.
CHP Sosyal Medyadan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı olarak görevlendirilen Eren Erdem ise eleştiri ve talepleri takip ettiklerini belirterek, partinin adaylarının üyelerin katılımıyla yapılacak ön seçimle belirleneceğini açıkladı.
AKP İstanbul İl Başkanı Osman Nuri Kabaktepe, 2024 yerel seçimleri için 'Yeniden İstanbul' sloganıyla yeni bir saha çalışması başlattıklarını açıkladı.
Radyo ve Televizyon üst Kurulu, seçim yayınları nedeniyle Halk TV, Tele1, Flash TV ve FOX'a ceza kesti.
Kurul, FOX TV’nin yayınında gazeteci Çiğdem Toker’in “demokrasi sandıktan ibaret değildir” sözleri nedeniyle kanala yüzde 5 idari para cezası verdi.
Demokrat Parti Milletvekili Cemal Enginyurt’un Sinan Oğan’ın Cumhur İttifakına katılmasınyla ilgili eleştirileri nedeniyle de Flash Haber’e Oğan’ın “küçük düşüldüğü” gerekçesiyle yüzde 3 para cezası verildi.
Avrupa ülkelerine gidişte yaşanan vize sorunu artarak sürüyor. Son haftalarda pek çok sanatçı vize alamadığını açıklamıştı. İptal edilen konser oldu. En son 10. Frankfurt Türk Tiyatro Festivali’ne gidecek ekibe vize çıkmadı ve Sumru Yavrucuk sahneye tek başına çıktı.
Tur şirketleri ve turizm acenteleri, daha önce hiç yaşanmamış bir vize krizi yaşandığını savunuyor.
BBc Türkçe’den Fundanur Öztürk’e konuşan Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği Başkanı Firuz Bağlıkaya, kişilerin randevu alabilmek için 3-4 ay beklemek zorunda kaldığını söylüyor.
BBC Türkçe’ye yazılı açıklama yapan Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Başkanı olağandışı bir durum olmadığını savunurken, Almanya da bir açıklama yaparak en fazla vizenin Türk vatandaşlarına verildiğini belirtti.
BBC’nin haberine göre reddedilen başvurularda genelde 10. madde gerekçe gösteriliyor. Bu maddede, “planlanan kalışa ilişkin gerekçenin inandırıcı olmadığı ve seyahat amacının net olarak belirtilmediği” ifade ediliyor.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, SMA hastalığı konusunda son derece hassas olduklarını belirterek "Bu hastalığın istismar aracı olarak kullanılmasına tahammülümüz yok” dedi. Bakan Koca, SMA Bilim Kurulu'nun gen terapisinin kimlere uygulanabileceğini belirlediğini söyledi.
Koca ayrıca Aile Diş Hekimi Uygulaması’ndan söz ederek yaklaşık 10 bin kişiye bir aile diş hekimi olacak şekilde planlama yaptıklarını anlattı.
EKONOMİ
Seçimlerin ardından ekonomik gelişmeler gündemin ilk sıralarında…
Döviz kurları dün rekor üstüne rekor kırdı. Dolar dün gün içinde 23 liralardan, euro 24 liradan işlem gördü. TL'nin gün içindeki değer kaybı, yüzde 7'nin üzerine çıktı. gram altın 1469 TL, çeyrek altın ise 2412 TL'den satıldı.
Piyasalar, 'rasyonel para politikası' beklentisini fiyatlarken; Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'e eşlik edecek ekonomi kadroları ve uygulamada neler yapılacağı piyasalar tarafından yakından takip edecek.
Ekonomist Mahfi Eğilmez, kendi internet sitesinde yayımlanan yazıda kurdaki tabloyu şöyle yorumladı: “Ekonomi politikası yaklaşık iki yıldır tümüyle seçime endeksli olarak yürütüldü ve ekonominin ağır yara almasına aldırış edilmedi. Bugün gelinen aşamada, zembereğin boşalmasıyla birlikte, dolar kuru, normal düzeyine geldi.”
Cumhuriyet’ten Şehriban Kılıç’a konuşan Prof. Serdar Sayan birçok vergide artış olacağını söylerken ekonomist Tunç Şatıroğlu da kur artışı nedeniyle zamların geleceğini belirterek “Artık tasarruf zamanı” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Toprak Mahsulleri Ofisi tarafından yapılacak buğday taban alım fiyatını ton başına 8 bin 250 TL, primi de ton başına bin TL olarak açıklamıştı.
CHP Adana Milletvekili Ayhan Barut ise maliyetin kilogram başına 8 lirayı geçtiğine dikkat çekerek, taban fiyatın kilogram başına 10 lira artı bir lira da prim olacak şekilde revize edilmesini istedi.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 2022 yılı Faaliyet Raporu yayınlandı. Rapora göre bakanlık, bu yıl genç işsizliği yüzde 20'den yüzde 17,8'e indirmeyi planladı. Rapora göre izinsiz yabancı işçi çalıştıran 4 bin 115 işverene 116 milyon 672 bin lira ceza kesildi. Son 12 yılda çalışma iznine başvuran yabancı sayısı ise 12 kat arttı.
AK Parti Grup Başkanvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu, memur-emekli maaşı ve asgari ücret zammıyla ilgili olarak "İnsanlarımızın beklentisi mutlaka karşılanacak" dedi.
Dünya Bankası Türkiye için büyüme tahminini bu yıl için yüzde 2,7'den yüzde 3,2'ye yükseltti. Banka ABD'nin büyümesinin ise 2024'te yavaşlamasını beklediğini kaydetti.
Raporda, bu ters rüzgarlara rağmen Türkiye'nin, Avrupa ve Orta Asya bölgesinin büyümesine önemli katkı sağlamaya devam ettiği ve ekonomisinin 2023'ün ilk çeyreğinde dirençli kaldığı vurgulandı.
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü de küresel ekonomik büyüme tahminini yüzde 2,6'dan yüzde 2,7'ye yükseltti. Örgüt Türkiye ekonomisine yönelik büyüme beklentisini de yüzde 2,8'den yüzde 3,6'ya çıkardı.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
Ukrayna'nın Rusya kontrolündeki Herson bölgesinde Kahovka Barajı'nın yıkılmasının ardından, bölgelerde 'acil durum' ilan edildi. Ukrayna, 42 bin kişinin sel riskiyle karşı karşıya olduğunu bildirdi.
Ukrayna'nın güneyindeki tarım arazilerini sulamak için kullanılan kanalları besleyen baraj suları, güneydeki Kırım yarımadasının da en önemli su kaynağı.
Ukrayna ordusu Rusya’yı, 'barajı bilerek havaya uçurmakla' suçladı. Kremlin Sözcüsü Dimitriy Peskov ise Rusya’nın olayda rol oynadığı iddiasını reddetti ve Ukrayna’yı suçladı.
ABD ve İngiltere ise, barajın yıkılmasından hangi tarafın sorumlu olduğuna dair henüz bir kanıt olmadığını açıkladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hem Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski hem de Rusya Devlet başkanı Putin’le görüştü.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığından yapılan açıklamaya göre, Erdoğan, görüşmelerle patlamaya ilişkin detaylı araştırma için Birleşmiş Milletler ve Türkiye dahil uluslararası toplumun katılımıyla bir komisyon kurulabileceğini ifade etti.
Erdoğan, tahıl koridorunda olduğu gibi bir müzakere yönteminin izlenebileceğini de dile getirdi.
NATO'nun en yeni üyesi Finlandiya, Rusya'nın Helsinki Büyükelçiliği'nde çalışan 9 diplomatı "istihbarat aktivitesinde" bulundukları gerekçesiyle sınır dışı edeceğini açıkladı. Finlandiya, diplomatların yaptıklarının Viyana Sözleşmesi'ni ihlal ettiğini ifade etti.
ABD’de Johns Hopkins Silahlı Şiddet Çözümleri Merkezinin hazırladığı rapora göre, ülkedeki silahlı şiddet nedeniyle ölen kişi sayısı 1995'ten bu yana en yüksek seviyelere çıktı. 2021’de günlük ölü sayısının yaklaşık 134 olduğuna işaret edilen raporda, her 11 dakikada bir kişinin de aynı sebeple yaşamını yitirdiği kaydedildi.
ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) Direktörü William Burns'ün resmi temaslar için gittiği Yunanistan'da, Meriç ve Dedeağaç'a "gizli" bir ziyaret yaptığı iddia edildi.
AA'nın Yunanistan basınından aktardığına göre Burns'ün 2 Haziran'daki Dedeağaç ziyaretine CIA ajanları da eşlik etti.
Haberlerde, Burns'ün Dedeağaç ve Meriç ziyaretinden Yunanistan istihbaratı ve polisinin haberdar olmadığı ileri sürüldü.
Paris'te emeklilik düzenlemesine karşı 14'üncü kez yapılan kitlesel eylemlerde en az 28 kişi gözaltına alındı. Eylemciler, Paris Olimpiyat Oyunları'nın binasını işgal etmişti.
Fransa'da hükümetin, emeklilik yaşının 62'den 64'e çıkarma kararı üzerine 16 Mart'ta kitlesel gösteriler başlamıştı. Polis, protestoculara saldırmış, ülkenin birçok yerinde şiddet olayları yaşanmıştı. Ülke genelinde 16 Mart'tan itibaren düzenlenen protestolarda 1000'den fazla kişi gözaltına alınmıştı.
İran ile Suudi Arabistan arasındaki normalleşme sürecinde bir adım daha atıldı. İran'ın Riyad Büyükelçiliği yedi yıllık aranın ardından yeniden açıldı. İki ülke arasındaki ilişkiler, 2016 yılında Şii bir din adamının Riyad'da idam edilmesi ve protestocuların Suudi Arabistan'ın Tahran Büyükelçiliği'ne baskın düzenlemesinin ardından kesilmişti.
Suudi Arabistan, 2019'da petrol tesislerine düzenlenen saldırılardan İran'ı sorumlu tutmuş, İran ise bu suçlamaları reddetmişti.
Eski İtalya Başbakanı Massimo D'Alema ile İtalyan savunma sanayi şirketi Leonardo'nun eski CEO'su hakkında 'yolsuzluk' soruşturması açıldı. İki şüphelinin evinde arama yapıldı.
Soruşturmanın Leonardo firmasının ürettiği eğitim jeti ile denizaltıların Kolombiya'ya satışıyla ilgili olduğu bilgisi verildi.
İsrail'deki İbrani Üniversitesi'nden bilim insanları tarafından yürütülen çalışmada yeni bir tür sivrisinek kovucu geliştirildi. Bir tür "kimyasal kamuflaj" olan bu sıvı sivrisinekleri yüzde 99 oranında uzaklaştırıyor. Araştırmanın sonuçları bilimsel dergide de yayınlandı.Araştırma ekibi, ürünün önümüzdeki yıl piyasaya sürülmesini umuyor.
KISA DALGA’DAN…
Gazeteci Hediye Levent, hem tarihi yazan hem de hikayeleri ile tarihe geçen casusların hikayelerini 7 bölümlük podcast serisini de anlattı.