KISA DALGA BÜLTEN
12 Haziran 2023
Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz
PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Seçimlerin kaybedilmesinin ardından CHP’de parti içi muhalefet, “değişiklik” konusunda söylemlerini arttırdı. CHP kulisleri oldukça hareketli… Cumhuriyet’teki habere göre CHP’de tüzük değişikliği isteyen parti içi muhaliflerin oluşturduğu “Demokrasi ve Adalet Hareketi”, Ankara’da bir araya geldi. Toplantıda “tüzük kurultayında değiştirilmesi önerilecek maddeler” üzerine çalışmalar yürütüldüğü öğrenildi.
Bu arada CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun kurultayda adaylık için “Parti karar verir” demeside kulisleri hareketlendirdi. Kılıçdaroğlu’nun “Örgüt istedi” diyerek genel başkanlığı sürdüreceği yorumu yapılıyor.
Cumhurbaşkanı seçiminin ardından 'değişim' mesajı veren İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, "CHP Genel Başkanlığı'na aday mısınız?" sorusuna dün yanıt verdi. İmamoğlu,, "Benim aday olduğum tek şey var; ülkemizde aynen İstanbul'da olduğu gibi büyük bir değişim" dedi.
HDP ve Yeşil Sol Parti, 6-7 Haziran’da Ankara’da yapılan parti meclis sonuç bildirisini yayımladı. Seçim sürecine dair özeleştiriler dikkat çekti. Bildiride, seçim sonrasında ortaya çıkan tablo konusunda da uyarılar yapıldı; AKP-MHP’nin Kürt sorunundaki politikalarında ısrarcı olacağı belirtilerek “Barış ve Demokrasi Mücadelesini” büyütmekte ısrar edeceğiz" denildi.
AKP listelerinden Meclis’e giren dört HÜDA-PAR vekili, kendi partilerine geçiş başvurusu yaptı. İttifaklarından ayrılan partilere HÜDA-PAR’ın da eklenmesiyle Meclis’teki parti sayısı 16 oldu.
Genel seçimlerin geride kalmasının ardından gözler gelecek sene yapılacak yerel seçime çevrildi. Polimetre, milletvekilliği seçim sonuçlarını baz alarak 11 büyükşehir için 'ittifaklı ve ittifaksız senaryoları' hesapladı.
Buna göre CHP ittifak yapmasa bile İzmir, Mersin, Muğla ve Antalya'yı kazanıyor. İstanbul, Ankara, Adana, Mersin, Muğla, Hatay ve Balıkesir için ise ittifak 'kaçınılmaz' görünüyor.
Bu arada İYİ Parti İstanbul Milletvekili Buğra Kavuncu, partisinin yaklaşan yerel seçimlere ittifak olarak parti olarak girmesi gerektiğini ifade etti.
DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Burak Dalgın, yapay zeka ile soru önergesi hazırladığını duyurdu. Dalgın, soru önergesini hafta başında TBMM'ye sunacağını söyledi. Dalgın, “Siyaseti insan-robot işbirliği çağına ısındıralım” dedi.
Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde dün depremler meydana geldi. Erzurum’un Aziziye ilçesinde 4.6, Kuşadası’nda 4.3 ve Adana’da 4 büyüklüğünde depremler kaydedildi.
Bugün Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü… Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve UNICEF’in verilerine göre dünya genelinde 160 milyon çocuk çalıştırılıyor. Bunlardan 63 milyonu kız ve 97 milyonu erkek çocuk. Afrika çocuk işçiliğinde en üst sırada yer alıyor. Çocuk işçiliğinin açık ara en fazla olduğu sektör tarım. Bu sektörde 112 milyon çocuk çalışıyor.
Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Gününün bu yılki teması ise "Herkes İçin Sosyal Adalet. Çocuk İşçiliğine Son" olarak belirlendi.
Türkiye’de ise TÜİK verilerine göre, 15 - 17 yaş arası çocuk işçi sayısı 619 bin. SGK 2022 verilerine göre Türkiye'de ucuz iş gücü olarak kullanılan çırak ve stajyer sayısı ise 2 milyon.
Okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim okullarındaki yaklaşık 19 milyon öğrenci, 16 Haziran Cuma günü karne alarak yaz tatiline girecek. Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle bir süre eğitime ara verilen 10 ildeki öğrencilere yönelik telafi programları ise 1 Ağustos-1 Eylül'de uygulanacak.
Lise son sınıf öğrencileri ile mezunlar, 17-18 Haziran'da Yükseköğretim Kurumları Sınavına girecek.
EKONOMİ
Türkiye’de öncelikle 8 milyon emekçiyi ilgilendiren asgari ücretin belirlenmesi için oluşturulacak komisyon yarın ilk toplantısını yapacak.
Komisyon işçi, işveren ve hükümetten 5'er kişi olmak üzere komisyon 15 kişiden oluşuyor. Asgari ücret belirlenirken başta enflasyon olmak üzere ücretler ve geçim üzerindeki tüm rakamlar masaya yatırılıyor.
Türkiye’de istihdamdaki toplam işçilerin neredeyse yarısı asgari ücretli. Bugün net asgari ücret ise 8 bin 507 lira.
Eski Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, seçim öncesinde asgari ücret için 500 dolar vurgusu yapmıştı. Dolarda bir haftadır devam eden hızlı yükselişin ardından 500 doların karşılığı 12 bin liraya yaklaştı. İşveren ise 400 dolar seviyesinin korunmasına işaret ediyor.
Birleşik Kamu İş, ‘'Asgari değil gerçek ücret istiyoruz'' başlıklı bir çağrı yaptı ve asgari ücretin brüt en az 25 bin lira olmasını istedi.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, akaryakıt fiyatlarına art arda yapılan zamlara tepki gösterdi. Akın, 14 Mayıs’tan bu yana benzinin 4 lira 18 kuruş, motorinin 3 lira 59 kuruş zamlandığını söyledi. Akın, “Gabar müjdesi, akaryakıtta zam yağmuruna döndü” dedi.
Ankara Ticaret Odası (ATO) Başkanı Gürsel Baran da döviz kurlarında yaşanan artışı fırsata çevirerek, ürünlere zam yapan vurguncular olduğunu söyledi. Baran, “Dövizdeki artışı fırsatçılığa, zam vurgunculuğuna çevirmeyin” dedi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın imzasıyla Hafize Gaye Erkan'ın TCMB Başkanlığı'na atanmasına ilişkin karar Resmi Gazete'de yayımlandı. Erkan’la birlikte dünyada kadınlar tarafından yönetilen merkez bankası sayısı 23'e yükseldi.
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu faiz kararını 22 Haziran’daki toplantıda açıklayacak. Politika faizi şu an yüzde 8,5 seviyesinde.
ABD’nin önde gelen yatırım bankalarından Goldman Sachs, ekonomistleri politika faizinin yüzde 40’a çıkarılması gerektiğini belirtti.
Küresel piyasalar bu hafta ABD Merkez Bankası’nın (Fed), Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) ve Japonya Merkez Bankası'nın (BoJ) faiz kararlarını yakından takip edilecek.
Analistler, bazı merkez bankalarının beklentilerin aksine karar almasının, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) gelecek hafta açıklayacağı faiz kararına yönelik tahminlerde oynaklığa sebep olduğunu dile getirdi.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski, ülkesinin uzun süredir hazırlandığı Rusya’ya yönelik karşı saldırılara başladıklarını açıkladı. Zelenski, operasyonlara ilişkin detay bilgi paylaşmadı.
Batılı ülkelerin tank ve uçak dahil askeri ve maddi anlamda desteklediği Ukrayna'nın yaz aylarında karşı taarruz başlatması bekleniyordu.
Rusya Devlet Başkanı Putin, Cuma günü yayınlanan bir röportajında, Ukrayna kuvvetlerinin taarruza başladığını, ancak başarısızlıkla sonuçlandığını söylemişti.
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'in görev süresi Ekim 2023'te dolacak. Rusya ile NATO arasındaki gerilimin en üst düzeyde olduğu bir dönemde böyle hassas bir siyasi göreve kimin geleceği de dünya gündeminin ilk sıralarında yer alıyor.
Bugüne kadar cumhurbaşkanı, başbakan ve bakan düzeyinde birçok ülkeden çok sayıda ismin adı geçti. Bu kez yeni genel sekreterin kadın olması da gündeme geldi.
Ancak NATO ülkelerinin çoğu Rusya ile gerilimin çok yüksek seyrettiği bir dönemde görevde kalmasını ve görev süresinin uzatılmasını istiyor.
Eski ABD Başkanı Donald Trump’a gizli belge soruşturması kapsamında hazırlanan iddianamede 7 ana başlıkta toplam 37 maddelik suçlama yöneltiliyor. Trump ABD ve başka ülkelerin savunma kabiliyetlerine ilişkin gizli belgeleri almak ve soruşturmayı çeşitli şekillerde engellemeye çalışmakla suçlanıyor.
Uluslararası Ceza Mahkemesi, insanlığa karşı işlenmiş olası suçlar nedeniyle soruşturdurduğu Venezuela'da ofis açtı.
Birleşmiş Milletler müfettişlerinden oluşan bir ekip, Venezuela yargısının Maduro'ya yönelik muhalefeti bastırmak için insan hakları ihlallerini sürdürdüğünü söyledi.
Almanya'da iktidardaki koalisyon partileri, genel seçimlerde oy kullanma yaşını 18'den 16'ya düşürmek istiyor. Birçok genç bu fikre sıcak bakıyor, ancak bu fikri desteklemeyenler de var.
Alman Çocukları Koruma Birliği ve Alman Çocuk Fonu ise daha radikal bir öneri sunuyor ve seçme yaşının 14'e kadar düşürülmesini istiyor.
Uzmanlar, Anayasa'da gerekli değişikliklerin yapılması halinde yaklaşık 1,5 milyon ek seçmenin sandığa gideceğini söylüyor. Ancak bunun için Federal Meclis ve Eyalet Temsilciler Meclisi üyelerinin üçte ikisinin onayı gerekiyor. Koalisyon partileri ise her iki mecliste de böyle bir çoğunluğa sahip değil.
Avrupa'da sadece Malta, Yunanistan ve Avusturya'da 16 ya da 17 yaşındaki gençler, genel seçimlerde oy kullanma hakkına sahip…
Kolombiya'da, 1 Mayıs'ta içindeki 7 kişiyle kaybolan ve 17 Mayıs'ta enkazı bulunan uçaktaki 4 çocuk sağ bulundu. Haftalardır çocukların sağ bulunması için yoğun bir arama faaliyeti yürüten Kolombiya ordusu, haberi "Mucize" olarak duyurdu. Kurtulanlar içinde 11 aylık bir bebeğin de olduğu bilgisi paylaşıldı.
ABD’de gözaltındayken emniyet kemeri takılmadığı için polis minibüsünde yaralanarak felç geçiren Randy Cox isimli kişiye, açtığı davada 45 milyon dolar tazminat kazandı.
KISA DALGA’DAN…
Bağış Erten, Batuhan Herdem ve Uğur Vardan unutamadıkları şampiyonalar ligi finallerini masaya yatırıyor.