KISA DALGA BÜLTEN
16 Haziran 2023
Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz
PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Meclis Adalet Anayasa Karma Komisyonu, 27'nci dönemde Meclis'e gönderilen ve yeni dönemde seçilemeyen milletvekillerine ait 1190 dokunulmazlık dosyasını, Cumhurbaşkanlığı'na iade etti.
Aralarında CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun da olduğu milletvekilleri hakkındaki dosyalar, Adalet Bakanlığı'na gönderilecek. Bakanlık da eski milletvekillerinin yargılanmaları için dokunulmazlık fezlekelerini ilgili savcılıklara havale edecek.
Gezi tutuklusu, Türkiye İşçi Partisi (TİP) Hatay Milletvekili Can Atalay’ın tahliyesi için meslektaşları imza kampanyası başlattı.
'Çevre ve Ekoloji Hareketi Avukatları’nın “Can Meclis’e Gelsin” başlıklı imza metnine iki günde 10 bini aşkın imza toplandı.
İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu hakkında Beylikdüzü Belediye Başkanlığı dönemine ilişkin 'ihaleye fesat karıştırma' suçlamasıyla açılan davanın ilk duruşması dün görüldü.
Mahkeme İmamoğlu’nun avukatıyla birlikte gelecek duruşmada hazır bulunmasını istedi. Duruşma 30 Kasım’a ertelendi.
Eskişehir Valiliği, kentte ‘Onur Ayı’ nedeniyle düzenlenecek etkinlikleri provokasyon olabileceği gerekçesiyle 30 gün süreyle yasakladı. Kentte 1 ay eylem, yürüyüş, şenlik, festivaller yapılamayacak.
MHP lideri Devlet Bahçeli'nin 81 olan il sayısının 100'e çıkarılması için yaptığı çağrının ardından AKP'de düzenleme için hazırlıklar başladı. NTV'den Engin Yeşil'in haberine göre şu ana kadar adı geçen bir ilçe olmasa da kriterleri karşılayabilecek Alanya, Tarsus, İnegöl, Çorlu, Manavgat, Ünye, Edremit, Fethiye, Midyat, Yüksekova ve Erçiş gibi ilçeler bulunuyor. Yeni il ve ilçeler için TBMM'den yasa çıkarılması gerekiyor. Düzenlemenin Mart 2024'te yapılacak yerel seçimlerden sonra gündeme geleceği belirtiliyor.
CHP Bursa Milletvekili Kayıhan Pala, kızamık vakalarındaki artışı Meclis gündemine taşıdı. Pala, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’ya, “mart, nisan ve mayıs aylarında doğrulanmış ve kuşkulu kızamık vaka sayıları kaçtır? Hangi önlemler alınmıştır” diye sordu.
EKONOMİ
DİSK’e bağlı Birleşik Metal-İş Sınıf Araştırmaları Merkezinin (BİSAM) açıkladığı Mayıs ayı dönem raporuna göre Türkiye'de açlık sınırı 10 bin 72, yoksulluk sınırı ise 34 bin 838 TL'ye yükseldi. Sağlıklı ve dengeli beslenmenin maliyeti günde 335 liraya ulaştı. Türkiye’de asgari ücret 8 ben 506 lira.
Asgari ücrette ara zam toplantısının ikincisi 19 Haziran'da yapılacak. Eski Çalışma Bakanı Vedat Bilgin’in asgari ücretin 500 dolar olması yönündeki açıklaması beklentileri bu yöne çevirdi. İş dünyasından ise buna karşı olduklarına dair açıklamalar gelmişti.
Bir açıklama daha geldi. İstanbul Ticaret Odası Başkanı (İTO) Şekib Avdagiç, asgari ücrette 6 aylık enflasyon kadar artış yapılması gerektiğini söyledi.
Avdagiç, "Kendi paramız var, kendi skalamız var, kendi endekslerimiz var. Bunların dikkate alınarak bir güncelleme yapılması gerektiğini düşünüyorum” dedi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), mayıs ayı tarım ürünleri üretici fiyat endeksi verilerini yayımladı. Tarım ürünleri 12 aylık ortalamalara göre ise yüzde 120,64 arttı.
Seçimlerin ardından hem ekonomi yönetiminde hem Merkez Bankası’nda yapılan değişiklikle iktidarın faiz politikasının ne olacağı merak edilirken, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’ten açıklama geldi.
Şimşek, “Biz yaptıklarımızla konuşulmak istiyoruz. Merkez Bankası kendi işini yapacak” dedi
Ekonomi Koordinasyon Kurulu (EKK), Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz başkanlığında Beştepe’de toplandı. Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan da kurul üyesi olmamasına rağmen toplantıda yer aldı. Yılmaz, “12. kalkınma planını ekim ayında meclisimizin takdirine sunmayı planlıyoruz” mesajını paylaştı.
Amerikan Merkez Bankası Fed 15 ay süren sıkılaşmanın ardından ekonomiden gelen sinyaller doğrultusunda politika faizini sabit tuttu. Yetkililer 2023 için faiz beklentilerini ise yukarı yönlü revize etti. Ekonomik projeksiyonlarda ise büyüme ve enflasyon tarafında yukarı yönlü revizyonlar dikkat çekti.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Mayıs ayı konut satış istatistiklerini yayımladı. Buna göre Türkiye genelinde Mayıs'ta 113 bin 276 konut satıldı. Konut satışları geçen yılın aynı ayına göre yüzde 7,7 düştü.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
İsviçre’nin Zürih kentinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a benzetilen bir maketin yakılmasının ardından, İsviçre’nin Ankara Büyükelçisi Jean Daniel Ruch, Dışişleri Bakanlığı'na çağrıldı. Büyükelçi Ruch’a, 'bu tarz eylemlerin kabul edilemez olduğu ve müsaade edilmemesi gerektiği' aktarıldı.
NATO ülkelerinin liderleri 11-12 Temmuz’da Litvanya’da bir araya gelecek.
NATO Rusya’nın saldırılarının ardından Kiev’e güçlü askeri desteği sürdürmek ve Rusya ile çatışmadan kaçınmak arasında bir denge kurmaya çalışıyor.
Uzmanlar Ukrayna’nın gelecekte bir aşamada NATO’ya üye olacağı inancıyla ayrılması zirveden ayrılması gerektiğini düşünüyor.
İsveç ve Finlandiya gibi sınırlarına yakın ülkelerin NATO’ya katılımını tehdit olarak algılayan Rusya, Ukrayna’nın da ittifaka katılması olasılığından kaygılı. Birlik içinde de Ukrayna’nın NATO’ya üyeliğini Moskova’yı kışkırtacağından endişeli olan ülkeler de var.
İsveç’in NATO üyeliğiyle ilgili süreç sürüyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsveç’i taahhütlerini yerine getirmesi gerektiğini söylemişti.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller ise Türkiye ile temaslara devam edeceklerini söyledi.
Almanya, tarihinin ilk kapsamlı ulusal güvenlik stratejisini açıkladı. Belgede Rusya "barışa ve güvenliğe yönelik en büyük tehdit" olarak tanımlandı. Çin’in hem bir rakip hem de bir ortak olduğu ifade edildi.
Göçmenlerin daha iyi bir yaşam umuduyla çıktıkları tehlikeli yolculuklar can almaya devam ediyor.
Yunanistan’ın güneyindeki Mora yarımadasının 75 km açığında balıkçı teknesi alabora oldu. Teknede Libya’dan İtalya’ya giden 700 sığınmacının bulunduğu öne sürüldü.
Denizden en az 79 kişinin cansız bedeni çıkarılırken, ölü sayısının daha yüksek olmasından endişe ediliyor. Kurtarılan 108 göçmen ise lüks bir yatla denizden çıkarılarak Yunanistan’a getirildi. Yunanistan Başbakanı ülkede 3 günlük yas ilan edildiğini açıkladı.
Birleşmiş Milletler'e bağlı Uluslararası Göç Örgütü 2022'de Orta Doğu ve Kuzey Afrika'dan ayrılan 3 bin 789 kişinin göç yolunda hayatını kaybettiğini duyurdu. Hayatını kaybedenlerden 1028’i kara, 2 bin 761’i deniz yoluyla göç etmeye çalışmıştı.
Uluslararası Af Örgütü, geçen ay İsrail ile Filistinli silahlı gruplar arasındaki çatışmalarda “savaş suçları” işlenmiş olabileceğini duyurdu.
Raporda İsrail’in İslami Cihat Örgütü üyelerinin hedef gözetmeksizin fırlattığı roketlerin İsrailli ve Filistinli sivillerin ölümüne yol açtığı vurgulandı.
Örgüt, Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne (ICC) soruşturma başlatma çağrısı yaptı.
İsviçre'de düzenlenen "kadınlar grevi" kapsamında 300 bin kadın "eşit işe eşit ücret" talep etti. Gösterilerde ayrımcılık, cinsel taciz ve çocuk yuvalarına yeterli kaynağın ayrılmaması protesto edildi.
Zürih'te yaklaşık 300 kadın gösterici tramvay yollarını kapatırken Lozan kentinde katedral mor renkte ışıklandırıldı. Lozan, Cenevre ve Bern'de on binlerce kadın pembe ve mor renkli kıyafetlerle sokağa çıkarken daha küçük kentlerde de çeşitli protesto eylemleri, tencere konserleri ve piknikler düzenlendi. Bern'de parlamento önünde toplanan kadınlar sembolik olarak feminist yemini okudu, "Bu ülkede tüm insanlar eşit haklara sahip olana kadar mücadele edeceğimize yemin ediyoruz" dedi.
İngiltere'de hükümet, yolları kapatarak ya da yavaş yürüyüşlerle kamu düzenini bozan protestocuları engelleme gerekçesiyle polise daha net yetkiler verdi. Bu yeni düzenleme polislere müdahale için daha fazla hareket alanı sağlıyor. Kamu düzenini bozan yolları kapatma ya da yavaş yürüyüş taktikleri, çevreci aktivist gruplar tarafından kullanılıyor.
ABD “büyük bir dolandırıcılık" tartışmasıyla çalkalanıyor. Ülkede salgın döneminde Covid-19 yardım fonundan 280 milyar dolardan fazla paranın çalındığı, 123 milyar dolardan fazla paranın da israf edildiği anlaşıldı.
Washington hükümetinin şimdiye kadar aralarında askerler, papazlar, resmi görevlilerin de bulunduğu 2 bin 230’dan fazla kişiyi dolandırıcılıkla suçladığı belirtildi.
Dünyadaki ilk 'yapay zeka yasası’ Avrupa Parlamentosu’nda 28 'Hayır' oyuna karşı 499 'Evet' oyuyla kabul edildi. Yapay zeka tasarımını, sistemlerinin kullanımını ve satışını düzenleyen yasa uyarınca kamusal alanlarda akıllı kameralar aracılığıyla yüz tanıma uygulaması yasaklanacak.
* Sosyal puanlama için yapay zeka kullanımı kesinlikle yasaklanacak. Örneğin Çin'de olduğu gibi vatandaşların davranışlarını analiz eden ve bu temelde değerlendiren sistemlere izin verilmeyecek.
ABD'deki Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi'nin morg müdürü ile birlikte üç kişi daha, çalıntı kadavra parçalarını alıp satmakla suçlandı.
Müdürün üniversiteye bağışlanan kadavralardan çaldığı "kafa, beyin, deri ve kemikleri" internet üzerinden sattığı iddia ediliyor. anıklar suçlu bulunmaları halinde 15 yıla kadar hapis cezası alabilir.
KISA DALGA’DAN…
Gazeteciler Ayşe Yıldırım ve Sedat Bozkurt, CHP'deki kurultay hazırlıklarını ve oy kaybı yaşayan HDP'nin bundan sonra atacağını adımları konuştu…