KISA DALGA BÜLTEN - 21 Haziran 2023
Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz
PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, seçim yılı olması nedeniyle HDP’ye fazladan ödenen Hazine yardımına tedbir konulması istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurmuştu. Yüksek Mahkeme, taleple ilgili bu aşamada karar verilmesine yer olmadığına hükmetti. Yani Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın talebi bir kez daha kabul edilmedi.
Bu arara iktidar cephesinden sert tepkiler geldi.
AKP Sözcüsü Ömer Çelik "AYM teröre karşı alınacak tedbirler açısından zaaf oluşturacak bir karar ortaya koymuştur" ifadelerini kullandı.
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli de AYM’yi hedef alarak “Yeni bir anayasa hazırlanmalı ve Anayasa Mahkemesi’ne şekil verilmeli… Onları şiddetle kınıyorum. Şu Kandil kuyruğundan ayrılmaları lazım” dedi.
Bu arada Bahçeli dün ayrıca eğitim sistemine ilişkin önemli bir açıklama yaptı ve üniversite sınavlarının kaldırılacağı zamanın çok da uzakta olmadığını söyledi.
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş da yeni anayasa mesajı verdi. "Türkiye'nin sivil, demokrat, kapsayıcı milli bir anayasa ihtiyacı artık ayan beyan ortadır. Bunu vakit kaybetmeden 28'inci dönem TBMM layıkıyla yerine getirecektir" dedi.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, partisinin grup toplantısında ilginç bir iddia ortaya attı. Yeni Şafak gazetesinin kendisinin seçilmesini engellemek için 3 milyon TL harcadığını öne süren Kılıçdaroğlu, Hazine ve Maliye Bakanı’ndan inceleme yapmasını istedi.
Kılıçdaroğlu, TİP milletvekili Can Atalay’ın hala bırakılmamasına tepki göstererek, bu durumdan Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş’un sorumlu olduğunu belirtti. Kılıçdaroğlu, Kurtulmuş’a "Onu oradan çıkaracaksın gelecek yemin edecek” diye seslendi.
Gezi davasında tutuklu olan Can Atalay’ı cezaevinde ziyaret eden CHP İzmir Milletvekili Deniz Yücel, "Can Atalay’ın durumu; hukuka aykırı, demokrasiye aykırı, insan haklarına aykırı" dedi.
Seçim yenilgisinden sonra CHP’de değişim söylemleri sürüyor. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, CHP'de değişim talebini bir kez daha yineleyerek, "Değişim şarttır, eksikleri yanlışları tekrarlayarak kazanamayacağımız nettir. Başta benim partim olmak üzere bütün muhalefetin özeleştri yapması şarttır" diye konuştu.
İYi Parti’de ise hafta sonu kongre yapılacak. İYİ Parti'nin kongre sürecine ilişkin bir kulis bilgisi paylaşan Saymaz, partinin Genel Başkanı Meral Akşener'in Millet İttifakı'ndan ayrılacağını öne sürdü.
Antalya’da pandemi döneminde alınan saat 24.00’e kadar olan müzik kısıtlaması kararı sona erdirildi.
EKONOMİ
Asgari Ücret Tespit Komisyonu, asgari ücretin 1 Temmuz itibarıyla net 11 bin 402 liraya yükseltilmesine karar verdi. İşverene asgari ücret desteği 500 lira oldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Uzlaşı kültürü içerisinde asgari ücretin belirlenmesinde emeği geçen tüm paydaşlara milletim adına teşekkür ediyorum” dedi.
Türk-İş Genel Başkanı Ergün Atalay, asgari ücret zammını şöyle yorumladı:
“Yüzde 34 civarında bir ara zam oldu. Enflasyon durmadığı müddetçe zammın bir anlamı yok. Dolar üzerinden baktığınız zaman 486 dolar asgari ücret tarihinin en yüksek rakamı. Bu mükemmel bir şey mi, değil. Ama bugünün şartlarında yapılması gereken buydu, bunu yaptık.”
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, yeni asgari ücrete ilişkin olarak şunları söyledi: “B Beni şaşırtan Türk İş Başkanı'nın buna hiç itiraz etmemesi. İşçinin hak ve hukukunu aramak ilk önce sendikanın görevidir. Sendika iradesini Saray'a ipotek etmişse, sendika olmaktan çıkar. İşçinin hak ve hukukunu aramak yine bize düştü.”
DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu yoksulluk sınırının 34 bin lira olduğunu belirterek asgari ücret artışının beklentilerden uzak olduğunu söyledi. Çerkezoğlu, şöyle dedi:
“İğneden ipliğe her şeye zam geldi ve devam edecek. Hem Türk-İş’in hem de DİSK olarak bizim açıkladığımız yoksulluk sınırı 34 bin lira. Bu ne demek? Dört kişilik ailede iki kişinin çalıştığını varsayarsak her ikisinin toplam geliri 34 bin lira olmalı…”
Ekonomistlerin asgari ücretle ilgili değerlendirmeleri şöyle:
Mustafa Sönmez, “Bu asgari ücret bir ağrı kesici olabilir ” derken, Evrim Devrim Zelyut “Enflasyon artarken verilen bu rakam da 1-2 ay içinde açlık sınırı altında iyice kaybolacak” diye konuştu.
İris Cibre de eylülde açlık sınırının tekrar asgari ücreti geçeceğini söyledi.
Murat Muratoğlu ise " Asgari ücret “11.402” liraya çıkınca, ülkede çalışanların yüzde 70’i asgari ücretli oldu. Budur Türkiye gerçeği” ifadelerini kullandı.
İstanbul Planlama Ajansı, mayıs ayı "İstanbul Barometresi" raporunu yayımladı. Katılımcıların yüzde 24,3’ü bazı ödemeleri yapamadığını ve borca girdiğini, yüzde 11’i aslında pek geçinemediğini, yüzde 40,4’ü kıt kanaat geçinebildiğini belirtti.
Merkez Bankası’nın perşembe günü yapacağı toplantıdan önce faiz artırma sinyalleri geldi. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, partisinin faize bakışının değişmediğini belirtirken, faize de yeşil ışık yaktı. Bahçeli şunları söyledi: “Türkiye’nin ekonomik istikrarı için alınması gereken kısa dönemli ve bazen de can yakan tedbirler vardır, bugünkü külfete katlanmak kaçınılmaz hale gelmektedir…”
Adana Eczacı Odası Başkanı Mürsel Yalbuzdağ, döviz kurundaki artışla ecza depolarında bulunamayan yabancı menşeli ilaç oranının arttığını söyledi.
Uluslararası Para Fonu (IMF) , borcunu ödeyecek kadar geliri olmayan ancak destekle ayakta kalan ‘zombi’ şirketleri analiz etti. Türkiye, rapora göre yüzde 13’lük zombi şirket oranı ile ilk sırada gösterildi.
IMF raporuna göre düşük kâr etmelerine rağmen yüksek kredi veya destek alabildiği için ayakta duran şirketler, aynı zamanda sağlıklı işleyen şirketler için de ciddi bir tehdit oluşturuyor.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
İsrail ordusu, önceki sabah saatlerinde 'aranan bir kişiyi yakalamak' iddiasıyla Cenin kentine baskın düzenlemişti.
İsrail güçlerinin 6 kişiyi öldürdüğü 66 kişiyi de yaraladığı baskında, Filistinli grupların el yapımı bombayla hedef aldığı araçta 7 İsrail askeri yaralandı.
İsrail ordusu, İkinci İntifada'dan bu yana 20 yıl sonra Batı Şeria'ya ilk kez bir hava saldırısı düzenledi.
Öze yandan işgal altındaki Filistin topraklarında yasa dışı yerleşim birimi inşasını sürdüren İsrail, büyük bir Yahudi yerleşim birimi kurmayı planlıyor. Filistin yönetimi ve Avrupa buna tepki gösteriyor. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres de İsrail'in yeni yerleşim yeri kararıyla ilgili 'derin endişe ve rahatsızlık duyduğunu' belirtti.
Genel Sekreter, İsrail'e acilen tüm yerleşim yerlerine ilişkin faaliyetlerini durdurma ve geri çevirme çağrısında bulundu.
Sırbistan ile Kosova arasında günlerdir yaşanan gerilim artıyor. Geçtiğimiz hafta Sırp polisler tarafından 3 Kosovalı polisin gözaltına alınmasının ardından, Kosova Başbakanı Albin Kurti Sırp ürünlerinin Kosova'ya girmesini yasaklamıştı.
Sırp göstericiler, Kosova ile Sırbistan'ı birbirine bağlayaüç sınır kapısını barikatlarla kapattı.
Norveç’te büyük ve orta ölçekteki şirketlerin yönetim kurullarında en az yüzde 40 oranda kadın yönetici bulunması zorunlu tutulacak.
Hükümetin lobiler ve sendikalarla anlaşmaya vararak hazırladığı yasa, dünyada bir ilk olma niteliği taşıyor. Avrupa Birliği geçen Kasım ayında yönetim kurulunda olmayan direktörlerin yüzde 40’ının, tüm yöneticilerin yüzde 33’ünün kadın olması gerektiği kararına varmıştı.
Almanya'da vasıflı işçilerin ülkeye göçünü kolaylaştırmayı hedefleyen yasa değişikliği bu hafta parlamentoda görüşülecek. Düzenlemeye göre Almanya'ya turist vizesiyle gelenler bir iş bulmaları durumunda ülkelerine gitmelerine gerek kalmadan çalışma izni alabilecek.
Fransa'nın başkenti Paris'te 2024 Olimpiyatları organizasyon komitesinin ofisine baskın düzenlendi. Savcılık, baskın ve aramanın 'kayırmacılık' ve 'kamu ödeneklerini zimmete geçirme' suçlamasıyla yürütülen soruşturma kapsamında yapıldığını açıkladı.
BBC Dünya Servisi’nde çalışan gazeteciler bir yıl süren araştırma sonunda maymunlara işkence eden küresel bir çeteyi ortaya çıkardı. Endonezya'dan ABD'ye uzanan çeteyle ilgili soruşturma başlatıldı, şimdilik 20 kişinin soruşturulduğu belirtildi.
Bilim insanları kalp atışı ve kan yolları olan yapay bir insan embriyosu modeli üretti. Araştırmacılar aslında bu embriyoları kullanarak hamilelik sırasında meydana gelebilecek sorunlara dair araştırmalar yapmayı amaçlıyor.
KISA DALGA’DAN…
Yeşim Özdemir’in hazırlayıp sunduğu Kitap-Konuk-Kahve podcast serisinde Aksu Bora inde feminist hareketi ve kadın mücadelesini anlattı