KISA DALGA BÜLTEN
13 Temmuz 2023
Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz
PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan İsveç’in NATO üyeliğine karşılık Avrupa Birliği kartını öne sürmüş ve NATO zirvesi öncesinde yapılan üçlü görüşmede İsveç’in üyeliğe yeşil ışık yakmıştı.
MHP lideri Devlet Bahçeli ise İsveç’i PKK’nın Avrupa’daki mağarası olarak nitelendirmiş, “NATO'nun açık kapı politikası da iç ve dış güvenliğimizden daha önemli olamayacaktır” demişti.
Reuters’ın konuyla ilgili haberinde AKP'nin TBMM'de İsveç'in katılım protokollerini geçirecek çoğunluğa tek başına sahip olmadığı belirtildi. Ajansa konuşan üst düzey bir Türk yetkili iktidarın bu konuyla ilgili MHP’yle görüşeceğini söyledi.
Süreçle ilgili önemli bir başlık da İsveç'in NATO’ya katılımıyla ilgili protokollerin Meclis’e ne zaman geleceği sorusu oldu.
DW’den Gülsen Solaker’in haberine göre hükümetin protokolleri Meclis’e yakın zamanda sevk etmesi bekleniyor ancak aynı zamanda Meclis’in bu hafta tatile girme ihtimali bulunuyor.
Katılım protokollerinin önce Dışişleri Komisyonu'na gelmesi gerekiyor. Burada kabul edildikten sonra genel kurul gündemine alınabiliyor.
Meclis kulislerinde katılım protokolünün 4 maddelik kısa bir metin olduğuna dikkat çekiliyor.
NATO Zirvesi kapsamında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Joe Biden'ın Salı akşamı bir araya gelmişti. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada iki liderin NATO'nun savunma ve ekonomi konularına ağırlık verdikleri bildirildi.
ABD Başkanı Joe Biden, Twitter hesabından paylaştığı mesajında Erdoğan’la yeniden bir araya gelmenin ‘harika’ olduğunu belirtti.
ABD merkezli The Wall Street Journal ise Erdoğan’ın ABD ve Batılı müttefikleriyle ilişkileri iyileştirmeye çalıştığını yazdı.
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, çocuklarını "erkek öğrenciler var" diye okula göndermeyen ailelerin ikna edilebilmesi için kız okullarının açılabileceğini söyledi.
Bakanın bu sözleri tepkilere neden oldu.
CHP Eğitimden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Lale Karabıyık bu sözlerin kabul edilemez olduğunu söylerken, CHP Kadın Kolları Genel Başkanı Aylin Nazlıaka da “Laikliğin altına dinamit koymanıza izin vermeyeceğiz" dedi.
Eğitim-İş Sendikası da bakanlığa çocuğunu okula göndermeyen velilere "cinsiyet eşitliğini" anlatması çağrısında bulundu.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Gezi davasında tutuklu olan ve TİP’ten milletvekili seçilmesine rağmen tahliye edilmeyen Can Atalay'ı ziyaret etti.
Kılıçdaroğlu cezaevi çıkışında yaptığı açıklamada, Atalay’ın çıktıktan sonra ilk iş Hatay’a gitmek istediğini aktardı.
Dosyadaki hak ihlallerini Atalay’dan dinlediğini belirten Kılıçdaroğlu, “İnanılır gibi değil” dedi. Hiç kimse milletin oylarıyla seçilmiş, hüküm giymemiş bir vekili cezaevinde tutamaz” diye konuştu.
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, tutuklu ise Atalay’ın durumuyla ilgili şu açıklamayı yaptı:,"Meclis bu konudaki tavrını ortaya koymuştur. Mahkeme isterse tutukluluk halini kaldırır. Meclis'in kendisini mahkeme yerine koyması düşünülemez. Mahkeme de kendini Meclis yerine koyamaz.”
Seçimlerin ardından “değişim” çağrılarının partili kurmaylar tarafından dile getirildiği CHP’de medya tutum yönergesinde güncellemeye gidildi. Eren Erdem imzalı yeni yönergeye göre, parti içi tartışmalar medya ve kamuoyu önünde yapılmayacak.
Gelecek Partisi'nin milletvekillerinin Saadet Partisi’ne geçmesiyle kurulan Saadet Meclis grubu ilk grup toplantısını gerçekleştirdi. Toplantıda hem Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu hem de Gelecek Partisi Genel Başkanı Davutoğlu konuştu.
Memleket Partisi, Twitter hesabından Saadet Meclis grubunda konuşan Ahmet Davutoğlu’nun fotoğrafını “Dedem sağolsun” yazısıyla paylaştı.
14 Mayıs seçimlerinde altılı masada yer alan Saadet, DEVA ve Gelecek partisinden isimler CHP listelerinden aday gösterilerek Meclis'e girmişti. Ardından Saadet ve Gelecek partileri Saadet çatısı altında bir araya gelerek Meclis'teki 6. grubu kurmuştu.
Boğaziçi Üniversitesi'nde toplu mezuniyet töreni bu sene de iptal edildi. Öğrencilere atılan e-postada her bölümün ayrı ayrı mezuniyet töreni gerçekleştireceği duyuruldu. Boğaziçi Üniversitesi akademisyenleri ve öğrencileri karara tepki gösterdi.
Mezuniyet krizi ODTÜ’de de yaşanmıştı. Törenin önce Devrim Stadyumu’nda yapılacağı duyurulmuştu. Daha sonra bu karardan vazgeçirilerek her bölümün ayrı tören yapacağı belirtilmişti.
Ancak öğrencilerin tepkisi üzerine tören yine Devrim Stadyumu’na alındı.
Prof. Dr. Naci Görür, olası Marmara depremi için bir kez daha uyardı. Prof. Görür, "Kuzey Anadolu fayının kuzey fayının kırılmasını bekliyoruz. Minimum 7.2 ile 7.6'ya varacak deprem bekliyoruz" dedi.
Meteoroloji 4. Bölge Müdürlüğü'nden yapılan açıklamada, Antalya’da 17 Temmuz’a kadar sıcak ve kuru havanın etkili olacağı belirtilerek, bu dönem için orman yangını riskine dikkat çekildi.
EKONOMİ
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan 'Batı Karadeniz bölgesinde yaşanan sel felaketi nedeniyle işverenlerin prim ödemelerini 1 yıla kadar ertelediklerini belirtti.b
Akaryakıtta fiyat artışları motorine yapılan son zamla devam etti.
Motorinin litre fiyatı 1 lira 8 kuruş zamla 26 lirayı geçti. Son yapılan zamla birlikte motorinin litre fiyatı yılbaşına göre yüzde 12 artmış oldu.
Kurda yaşanan yükselişin ardından akaryakıt fiyatlarında son dönemde fiyat artışları birbirini izlemişti.
10 Temmuz itibariyle benzin ve motorinde KDV artışından dolayı fiyatlar yükselmişti.
Karayolları Genel Müdürlüğü’nün (KGM) açıklamasına göre, KDV artışı sonrasında köprü ve otoyol geçiş ücretlerine zam geldi.
Buna göre, 15 Temmuz Şehitler ve Fatih Sultan Mehmet köprülerinin geçiş ücreti, tek yön otomobil için 8 TL 25 kuruştan, 8 TL 50 kuruşa çıktı.
Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Başkanı Engin Aksoy, artırılan kurumlar vergisinin ülkenin rekabet gücünü sarstığını söyledi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), mayıs ayında sanayi üretiminin yıllık yüzde 0,2 azaldığını; aylık ise yüzde 1,1 arttığını duyurdu.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
NATO Zirvesi’nin İsveç dışındaki önemli bir diğer gündem maddesi Ukrayna’ydı.
Ukrayna lideri Zelenski, zirvenin ikinci gününde NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile ortak bir basın açıklaması düzenledi. Zelenski, “ Ukrayna NATO'ya çok yaklaştı ama savaş süresince bunun imkansız olduğunu biz de anlıyoruz" dedi.
Stoltenberg koşullar yerine geldiğinde" Ukrayna'ya üyelik davetinde bulunacağını söyledi.
NATO Zirvesiyle ilgili Rusya’dan da açıklama geldi.Rusya’nın Washington Büyükelçisi Anatoliy Antonov, ittifakın Rusya sınırlarına askeri güç yığmayı hedeflediğini söyledi. Antonov, Rusya’nın Ukrayna’daki operasyonunun süreceğini belirtti.
Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitriy Medvedev, NATO bildirisi eleştirdi ve "3. Dünya Savaşı yaklaşıyor" ifadelerini kullandı.
Ukrayna’nın hiçbir zaman NATO’ya kabul edilmeyeceğini savunan Medvedev, Batı’nın Kiev rejimine silah desteğini artıracağını vurguladı.
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi, İsveç'te Kuran yakılması gündemiyle Cenevre'de toplandı. Pakistan'ın çağrısıyla düzenlenen toplantının açılış konuşmasını BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk yaptı. Kuran yakılmasını kınayan Türk, nefret söyleminin her yerde yükselişte olduğunu belirtti.
Küba, nükleer enerjiyle çalışan ABD'ye ait bir denizaltının Guantanamo Körfezi'ne giriş yaptığını duyurarak, ABD’yi kınadı. Küba Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, bu kararın ABD'nin kışkırtıcı adımlarından biri olduğu belirtildi.
Hollanda’da göç politikası konusunda yaşanan anlaşmazlık üzerine koalisyon hükümeti dağılmıştı. Muhafazakar Demokrasi için Halk Partisi’nden Adalet Bakanı Dilan Yeşilgöz, siyaseti bırakacağını açıklayan parti lideri olmak için adaylığını açıkladı.
Güney Kore ve Japonya yetkilileri, Kuzey Kore’nin balistik füze fırlattığını bildirdi. Füzenin Çarşamba sabahı bir saati aşkın havada kaldıktan sonra Japonya sularına girmeden az önce denize düştüğü açıklandı. Kuzey Kore, ABD casus uçaklarının toprakları üzerinde keşif uçuşları yaptığını söyleyerek misilleme tehdidinde bulunmuştu.
'Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği' kitabının yazarı Milan Kundera, 94 yaşında Paris’te hayatını kaybetti.
Çekya'da doğan Kundera, 1968'de Sovyetler Birliği'nin Çekoslovakya'yı işgalini eleştirdiği için 1975'te Paris'e taşınmak zorunda kalmıştı.
Nadiren basına söyleşi veren Kundera, yazarların 'eserleriyle konuşması gerektiğini' savunuyordu.
KISA DALGA’DAN…
Yeşim Özdemir’in Aksu Bora ile Türkiye’de feminist hareketi ve kadın mücadelesini konuştuğunu podcastini dinleyebilirsiniz