KISA DALGA BÜLTEN
17 Temmuz 2023
Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz
PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Türkiye, Pazar gününün ilk dakikalarına yeni zamlarla girdi.
Resmi Gazetede yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararıyla, akaryakıt üzerinden alınan özel tüketim vergisine zam yapıldı. Düzenleme sonucu benzin ve motorine 6 TL zam geldi..
İstanbul'da benzinin litresi 28 TL’den 34 TL’ye, motorinin litresi ise 26 TL’den 32 TL’ye yükseldi.
Otogaz grubundaki ÖTV artışı ise 2 lira 80 kuruş oldu.
Son zamların ardından benzin fiyatlarında son 2 ayda yaklaşık yüzde 72’lik artış kaydedildi. Motorinde son 2 aydaki zam oranı ise yüzde 69’u buldu.
Resmi Gazete'de yayımlanan kararla ayrıca doğalgaz üzerinden alınan ÖTV'ye de zam geldi. Buna göre, doğal gazdan alınan ÖTV oranı yüzde 224 oranında artırıldı.
ÖTV zammına toplumun her kesiminden tepki geldi.
Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, ÖTV artışıyla gelecek zamların tüm ürünlere yansıyacağını belirterek “Bu da vatandaşımızın alım gücünü düşürerek enflasyonu artıracaktır. Tarladan sofraya her ürün artık yeniden zamlı olacak” dedi.
İstanbul Sanayi Odası Başkanı Erdal Bahçıvan’ın açıklaması şöyle: “Sanayimizin rekabet, maliyet ve finansman gücünü giderek zorlayacak zamların, vergi artışlarının önümüzdeki günlerde durgunluk ve enflasyon risklerini artıracağını görüyoruz…”
Ekonomist Prof. Dr. Özgür Demirtaş ise
“Temmuz ayı enflasyonu TÜİK tarafından açıklansa bile REKOR olacak.
Enflasyon acısı herkesi yakacak” yorumunu yaptı.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, akaryakıtta ÖTV'ye getirilen zammın tüm sektörlerde maliyetleri artıracağı için yeni zamlarda domino etkisi yaratacağına dikkat çekti.
Konuyla ilgili yazılı bir açıklama yapan Akın, yapılan son ÖTV zammıyla benzinin litre fiyatının 35 TL'ye, motorinin fiyatının ise 33,5 TL'ye yükseldiğini ifade etti.
Akın, "Ortalama 50 litre büyüklüğündeki bir deponun maliyeti ÖTV zammının ardından 300 lira daha yüksek olacak" dedi.
CHP Balıkesir Milletvekili Serkan Sarı, akaryakıta yapılan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) zammına tepki göstererek, iktidara ve Cumhurbaşkanı Erdoğan ; acile kararın geri alınması çağrısında bulundu.
CHP Grup Başkanı ise Özgür Özel, “Orta gelirli ve dar gelirli vergi yükünün altında ezildikçe eziliyor. Yazıklar Olsun!" dedi.
Eskişehir Büyükşehir Belediye Başkanı Yılmaz Büyükerşen Twitter hesabından bir açıklama yaparak, "Bu işin A partisi, B partisi yok. Hiç bir belediye bu maliyetler karşısında direnemez" dedi. Büşükerşen, yerel yönetimlerin ÖTV’den muaf tutulmasını istedi.
Zamlara en ilginç tepki AKP'li Metin Külünk’ten geldi. ÖTV zammının 15 Temmuz gecesi Resmi Gazete'de yayımlandığını beliren Külünk, bunun kirli bir operasyona benzediğini savunarak “Selalar okunurken ÖTV zammının ilan edilmesine kim veya kimler sebebiyet vermişse derhal görevden alınmalı” dedi.
Cumhur İttifakı'nın ortağı Büyük Birlik Partisi'nin Genel Başkanı Mustafa Destici, akaryakıt ürünlerindeki Özel Tüketim Vergisi zammına tepki gösterdi. Destici şöyle dedi:
“Ekonominin şöför mahallinde oturanlar kolaycılığa kaçarak, çözümü dolaylı vergilerde bulup faturayı dar gelirli ve üretici ile yüksek gelirlinin sırtına aynı oranda yüklememelidir. Bu doğru ve hakça değildir.”
Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu’ da 15 Temmuz hatırlatması yaparak “Salalar okunurken iktidarın milletimize reva gördüğü bu zam kabul edilemez, yazıklar olsun!" dedi.
İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, peş peşe yapılan zamlar sonrası şu mesajı paylaştı: “Geçtiğimiz hafta yapılan zamlarla, yeni maaşlar daha yatmadan erimişti. Şimdi eski maaşları da yemeye başladılar. Peki iktidarın şatafatlı hayatında bir değişim var mı? Yok! Cefayı bal eylemek millete, sefasını sürmekse saray ve şürekâsına…”
Cumhurbaşkanı Erdoğan bugün Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’ni kapsayan Körfez turuna çıkacak.
DW Türkçe’den Gülsen Solaker’in haberine göre hükümet kaynakları ziyaretlerin ekonomik açıdan yüksek beklentilerle yapıldığını ve önemli anlaşmalara imza atılmasının beklendiğini söyledi.
Bu anlaşmalara ilişkin teknik hazırlıkların tamamlandığı ve sorun olmadığı ifade ediliyor.
Yetkililer, masada olan sektörler arasında enerji, ilaç, teknoloji ve tarım gibi alanların olduğunu belirtiyor.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün "yüksek sıcaklık" uyarısında bulunduğu, ülke genelinde etkili olan sıcak hava dalgası Antalya'yı da vurdu.
Antalya'nın Kaş ilçesi ile Muğla'nın Köyceğiz ilçesi, 45,9 derece ile Türkiye'nin en sıcak yeri oldu.
Türkiye'nin yağlık ihtiyacının önemli bölümünün karşılandığı Trakya'da üreticinin "sarı gelin" olarak adlandırdığı ayçiçeği, aşırı sıcaklardan dolayı strese girdi. Trakya Üniversitesi’nden Prof. Dr. Yalçın Kaya, bölgede 40 dereceyi bulan sıcaklıkların devam etmesi durumunda ayçiçeğinde verimin azalıp, kalitenin düşebileceğine dikkat çekti.
Trabzon'da yılda 23 binin üzerinde uçağın iniş kalkış yaptığı havalimanı pisti, asfaltında oluşan çatlak ve çökmeler nedeniyle 3 yılda 5 kez onarıma alındı. Havalimanının pist zemini altında yer alan "kırmızı kil'lerin, artan yağışlar nedeniyle asfaltta şişme, kabarma, çatlak ve oturmalara yol açtığı belirtildi.
Prof. Dr. Osman Bektaş, geçici bir süre ile Trabzon Havalimanı’ndaki uçuşların en yakın olan Rize Havalimanı'na aktarılması gerektiğini söyledi.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
Rusya’nın Ukrayna'ya savaş açmasından sonra dünyada kıtlık tehlikesi ortaya çıkması üzerine Birleşmiş Milletler (BM) ile Türkiye'nin arabuluculuğunda 22 Temmuz 2022'de Ukrayna ile Rusya arasında imzalanan Tahıl Koridoru Anlaşması'nın süresi bu akşam
sona eriyor. Anlaşmanın bir kez daha uzatılıp uzatılmayacağı ise belirsizliğini koruyor. Rusya, anlaşmada ülkesinin çıkarlarının dikkate alınmadığını savunuyor.
İran’da başörtüsü takmayanlara yönelik yeni uygulamaların yürürlüğe girecek. Buna göre ülke genelinde arabalı ve yaya devriyeler kurulacak. Polis başörtüsü takmayanları uyarılacak. Uyarıları dikkate almayanlar adli makamlara sevk edilecek.
İran'da geçen yıl eylül ayında, 22 yaşındaki Mahsa Jîna Amini'nin ahlak polisi tarafından gözaltına almasının ardından hayatını kaybetmesiyle ülke genelinde gösteriler başlamıştı. Protestolar sırasında 1979'dan bu yana uygulanan başörtü yasasının esnetilmesi talepleri yeniden gündeme gelmişti
İsrailliler, hükümetin yargının yetkilerini sınırlayan düzenlemesine karşı haftalardır protestolarını sürdürüyor. Netanyahu öncülüğündeki aşırı sağcı koalisyon hükümetinin yargı düzenlemesine karşı her hafta cumartesi akşamı kitlesel gösteriler düzenleyen İsrailliler, protestoların 28'inci haftasında ülke genelinde yine meydanlara indi.
İsrail bayraklarıyla sık sık "demokrasi" sloganları atan göstericiler, koalisyon hükümetindeki aşırı sağcı politikacıları eleştiren pankart, döviz ve resimler taşıdı. Göstericiler, yardım çağrısı için kullanılan "SOS" yazılı dev pankart açtı.
Birleşmiş Milletler Dünya Meteoroloji Örgütü (WHO), 41 derecenin üzerine çıkan hava sıcaklığının önümüzdeki iki hafta boyunca Akdeniz, Kuzey Afrika ve Orta Doğu'da birçok yerde ve Türkiye’de etkisini devam ettireceğini duyurdu.
İtalya Sağlık Bakanlığı, aşırı sıcaklar nedeniyle 16 kentte üçüncü seviye uyarı yayınladı.
Hava tahminlerine göre sıcaklık değerlerinin ülkenin orta kesimlerinde 40 dereceyi, güneyde Sicilya'da ise 45-47 dereceyi görmesi bekleniyor.
'Kerberus' aşırı sıcak hava dalgasının etkili olduğu Avrupa ülkelerinden İspanya'nın La Palma adasında çıkan orman yangınında 140 hektarlık bir alanın yandığı açıklandı.
Güney Kore'de şiddetli yağışlar nedeniyle bir haftada 35 kişi hayatını kaybetti, 216 kara yolunda ulaşım durdu. Nehrin taşmasıyla 685 metre uzunluktaki tünel sular altında kaldı.
ABD Jeolojik Araştırma Merkezi'nin aktardığına göre, Alaska'da 7.4 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Sarsıntının ardından tsunami uyarısı yapıldı.
Polonya'da 10 Haziran'dan beri 24 kedinin kuş gribi testi pozitif çıktı. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi bir duyuru yaparak kedi ve köpeklerin içeride tutulmasını istedi. Son haftalarda İtalya'da 5 köpek ve bir kedi enfekte oldu.
Ekim 2022'den bu yana Birleşik Krallık'ta (BK) 188 kuş gribi vakası tespit edildi.
KISA DALGA’DAN…
Gazeteci İbrahim Ekinci’nin ekonomi gündemini değerlendirdiği programını dinleyebilirsiniz