KISA DALGA BÜLTEN
16 AĞUSTOS 2023
Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz
PODCASTİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Türkiye, yeniden seçim havasına girerken siyaset de hareketleniyor.
Mayıs ayındaki seçimlerden sonra CHP’de ‘değişim’ isteyenlerin başında gelen İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, “İstanbul’u bir kez daha savunmak için yola çıkıyorum” diyerek aday olacağının sinyalini verdi. Gazetecilerin sorularını yanıtlayan İmamoğlu, "Ben adayım demedim yola çıkıyorum dedim" ifadelerini kullandı. İmamoğlu, ayrıca partiler ötesi İstanbul ittifakını kurmak için elinden geleni yapacağını da söyledi.
CHP’de değişim söylemini de tekrarlayan İmamoğlu, genel başkanlık için Özgür Özel’i işaret etti.
Gazeteci Fikret Bila, Halk TV’de yaptığı açıklamada Kılıçdaroğlu'nun İmamoğlu'nun kararını memnuniyetle karşıladığını ve destekleyeceğini söyledi. Bila’nın aktardığına göre Kılıçdaroğlu, Ekrem İmamoğlu’ndan önce İstanbul’u kazanmasını ardından da genel başkanlık için adım atmasını istedi.
Özgür Özel, İmamoğlu’nun adaylık kararını “ İstanbul’a ve Türkiye’ye iyi gelecek bir karar” sözleriyle değerlendirdi. Özel, genel başkanlık konusu için de sorumluluk almaktan çekinmeyeceğini söyledi.
İmamoğlu’nun ittifak sözlerine muhalefet partilerinden yanıtlar geldi. HDP’li Emirali Türkmen, ittifakları bugünden konuşmanın yanlış olduğunu söyledi ve ‘Önceliğimiz HDP’nin politik çizgisini büyütmek’ dedi. Saadet ve Gelecek partilerinden diyaloga hazır oldukları yönünde açıklamalar gelirken, DEVA Sözcüsü Selçuk Özdağ, İmamoğlu’nun önce kararını netleştirmesi gerektiğini söyledi.
‘Değişim’ seslerinin yükselmeye devam ettiği CHP’de İstanbul’da 5 Ağustos'ta başlayan ilçe kongreleri sürüyor. Şimdiye kadar 17 ilçede seçim yapıldı. Kalan 22 ilçenin seçimleri ise 3 Eylül’e kadar tamamlanacak.
Gazete Duvar’dan Ferhat Yaşar’ın haberine göre bu seçimlerde il kongresinde oy kullanacak 230 kurultay delegesi seçildi. Delegelerin 150'sinin genel merkeze yakın, 80’inin ise Ekrem İmamoğlu’na yakın ve değişimi destekleyen partililer olduğu belirtiliyor.
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin yerel seçimlerde İYİ Parti’ye ittifak çağrısı yapmasıyla başlayan tartışma da sürüyor. İYİ Parti bu çağrıya olumsuz yanıt vermiş, MHP’den de tepkiler gelmişti. MHP Genel Başkan Yardımcısı Semih Yalçın yeni bir açıklama yaptı ve İYİ Parti lideri Meral Akşener’i kaçak güreşmekle suçladı. Semih Yalçın, Bahçeli’nin ittifak çağrısıyla siyasi diplomasi örneği sergilediğini ancak İYi Parti’nin bu fırsatı değerlendiremediğini savundu.
İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in 26 Ağustos’ta, Afyon’da yapacağı duyurulan konuşma da siyaset kulislerini hareketlendirdi. İYİ Parti Sözcüsü Kürşad Zorlu, bu konuşmanın 'siyasette önemli bir başlangıç' olacağını söylemişti. Gazete Duvar’dan Ceren Bayar’a konuşan parti yöneticileri, Akşener’in sadece İYİ Parti için değil Türkiye için de yeni bir siyaset hattı çizeceğini ifade etti.
ORC Araştırma Şirketi, 2024 yılının Mart ayında yapılacak yerel seçimlere yönelik kamuoyu yoklamasının sonuçlarını paylaştı. Araştırmaya göre AK Parti yüzde 32,4, CHP yüzde 27, MHP yüzde 14, İYi Parti yüzde 7.1, Yeşil Sol Parti yüzde 5.9 ve Yeniden Refah ise yüzde 3.5 oy alabiliyor.
Hıristiyan inancında ‘Meryem'in göğe yükseliş günü’ olarak kabul edilen 15 Ağustos’ta Trabzon'daki Sümela Manastırı’nda ayin düzenlendi. Ayine yaklaşık 350 kişi katıldı. Son 10 yıldır yapılan ayin bu yıl hedef gösterilip, iptali istenmişti.
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun verilerine göre, bu yıl 310 kadın şüpheli şekilde yaşamını yitirdi. Bu ölümlerin 173’ünün “cinayet” olduğu tespit edildi. 173 kadından 52’si, “boşanmak istemek, barışmayı, evlenmeyi reddetmek, ilişkiyi reddetmek” gibi bahanelerle katledildi.
Cumhuriyet’e konuşan Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı Canan Güllü, İstanbul Sözleşmesi’nden çıkıldıktan sonra kadınların korunma mekanizmalarında sıkıntı yaşandığını ve cezasızlığın arttığını vurguladı.
Pandemi nedeniyle cezaevinden tahliye edilen 120 bin civarındaki hükümlüye verilen süre 31 Temmuz itibarıyla dolmuştu . Yasa gereği, bu kişilerin 15 gün içerisinde yeniden ceza infaz kurumlarına teslim olmaları gerekiyor. Bu kişilerden yaklaşık 100 bini denetimli serbestlik kapsamına girdikleri için tekrar cezaevine dönmeyecek. Büyük bölümünü karşılıksız çek sebebiyle ceza alanların oluşturduğu 20 binin üzerindeki hükümlü için geri dönme süresi de dün sona erdi.
Türkiye'yi etkisine alan sıcak hava dalgası, hafta sonuna kadar devam edecek. Sıcaklıklar, Marmara ve kıyı Ege haricinde mevsim normallerinin 6 ila 10 derece üzerinde seyredecek.
İç Anadolu, yazın en sıcak günlerini̇ yaşıyor. Kayseri 42, Nevşehir ve Eskişehir 41, Konya 40 dereceye ulaştı.
Uzmanlar, sıcaklıkların Ankara'da mevsim normallerinin 8-10 derece üzerinde seyredeceğine dikkat çekti.
Türkiye’nin birçok bölgesinde sıcaklık rekorları kırılırken İstanbul’da da barajlar alarm vermeye başladı.
Yağışların azalmasıyla birlikte İstanbul'a su sağlayan 10 barajın 6'sında su seviyesi yüzde 20'nin altına, genel doluluk ise 33,58'e düştü.
Bu veri, son 9 yılın aynı dönemine göre en düşük oran olarak kayıtlara geçti.
EKONOMİ
Türkiye'de yaklaşık 4 milyon memur ve 2,5 buçuk milyon memur emeklisini ilgilendiren toplu sözleşme görüşmelerinde hükümet ilk altı ay için yüzde 14, ikinci ay için ise yüzde 9 zam teklif etmişti. Teklife tepki gösteren Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu bugün iş bırakacak. Memur - Sen ise teklifin revize edilmesini istemişti.
Birleşik Metal İş (BİSAM) araştırmasına göre, temmuzda açlık sınırı 11 bin 525 liraya ulaştı.
Böylece açlık sınırı daha ilk aydan asgari ücretin üzerine çıktı. Açlık sınırı dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve dengeli beslenmesi için aylık yapması gereken harcama tutarını gösteriyor.
Beslenme dışında eğitim, sağlık, eğitim, barınma gibi harcamaları gösteren yoksulluk sınırı ise 39 bin 886 lira olarak hesaplandı.
Çaykur, çay fiyatlarına yüzde 4.5 oranında yeni bir zam daha yaptı. Böylece son 3 ayda çaya üçüncü zam gelmiş oldu. Haziran’dan bu yana kuru çay fiyatları yüzde 63.6 zamlandı.
Türkiye İstatistik Kurumu da Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi’ni açıkladı. Endeks temmuzda bir önceki aya göre yüzde 8,03, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 62,48 artış gösterdi.
TÜİK, haziran ayına ilişkin ücretli çalışan istatistiklerini açıkladı. Buna göre, ücretli çalışan sayısı sanayi, inşaat ve ticaret-hizmet sektörleri toplamında bir önceki aya göre yüzde 0,3 azaldı.
Merkezi yönetim bütçesi, temmuzda 48 milyar 573 milyon, faiz dışı denge ise temmuzda 86,2 milyar lira fazla verdi. Kur Korumalı Mevduat'ın (KKM) Hazine'ye maliyeti temmuzda 34,5 milyar lira oldu.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
Rusya’nın Tahıl Koridoru Anlaşması’ndan çıkmanının ardından Karadeniz’de bir belirsizlik hakim. Rusya, Ukrayna limanlarına giden bütün gemileri ‘potansiyel askeri gemi’ olarak göreceğini duyurmuştu. Pazar günü de bir kargo gemisine uyarı ateşi açılmıştı. BBC’nin haberine göre Karadeniz’de biriken gemi sayısı artarken, sürecin nasıl ilerleyeceği de belli değil.
Bu arada Rusya’nın Herson’a düzenlediği bombardımanda 7 kişi hayatını kaybettiği belirtildi.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zakharova ise Ukrayna’nın Kırım Köprüsü’ne saldırdığını söyledi. Saldırıyı bir ‘terör eylemi’ olarak değerlendiren Zakharova, “Kırım Köprüsü tamamen sivil bir altyapı tesisidir ve köprüye yönelik saldırılar kabul edilemez” dedi.
ABD ise Ukrayna’ya 200 milyon dolarlık ek askeri yardım yapacağını açıkladı.
İsrail güçlerinin Batı Şeria’da bulunan Eriha kentindeki mülteci kampına gerçekleştirdiği baskında 2 Filistinli genç hayatını kaybetti.
Batı Şeria’da 2023'ün başından bu yana İsrail güçlerinin açtığı ateş sonucu 170'ten fazla Filistinli öldü.
ABD’nin Hawaii eyaletinde 1 haftadır devam eden orman yangınlarında ölü sayısı artıyor. Yetkilileren az 99 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı ancak 1300 kişiden haber alınamıyor.
Afet bölgesi ilan edilen eyaletle ilgili BBC'ye konuşan yetkililer yangının şiddetinin azalmasıyla birlikte ceset sayısının artacağını söylüyor.
ABD Başkanı Joe Biden’ın ise felakete rağmen tatilini kesmemesi ve plajdan fotoğraflar servis edilmesi tepkilere neden oldu. Biden yangınlarla ilgili sorulan soruya karşılık 'Yanıt yok' dedi.
ABD eski Başkanı Donald Trump hakkında, 2020’de başkanlık seçimlerinin sonuçları etkileme girişimi iddiasıyla yeni bir iddianame hazırlandı. Trump’a yalan beyanda bulunmak için komplo kurmak dahil 13 suçlama yöneltildi. Bu, seçimlerle ilgili olarak Trump hakkında hazırlanan dördüncü iddianame oldu.
Covid19’un yeni varyantı Eris’le ilgili Dünya Sağlık Örgütü’nden bir uyarı daha geldi. Örgüt, ülkeleri Covid önlemlerini kaldırmamaları konusunda uyardı.
Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ve Asya'da Covid enfeksiyonları ve hastaneye yatışların da arttığı bilgisi paylaşıldı. Eris alt varyantı, şu ana kadar 51 ülkede tespit edildi
Hindistan'ın kuzeyinde etkili olan şiddetli yağışların yol açtığı sel ve toprak kaymaları nedeniyle 50'den fazla kişi hayatını kaybetti.
KISA DALGA’DAN
Gazeteci İbrahim Ekinci’nin ekonomik gelişmeleri yorumladığı podcastini dinleyebilirsiniz