KISA DALGA BÜLTEN
17 AĞUSTOS 2023
Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz
PODCAST DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Türkiye bundan 24 yıl önce Marmara depremiyle sarsılmıştı. Meclis raporuna göre 17 Ağustos depreminde 18 bin 373 kişi hayatını kaybetti, 48 bin 901 kişi yaralandı.
24 yıl önce de Türkiye, büyük yıkımdan sonra alınacak önlemleri ve yargı sürecini konuşmuştu. DW Türkçe’den Alican Uludağ’ın haberine göre 1999 depremi sonrasında 2 bin 435 dosya açıldı. 3 binden fazla kişi yargılandı, 525 kişi mahkûm edildi.
Müteahhitler düşük cezalarla kurtuldu. Örneğin Kocaeli'nde 19 kişinin öldüğü apartmanla ilgili davadan 2 yıl 6 ay hapis cezası çıktı.
Maraş depremlerinden sonra da yargı süreci gündeme gelmişti. Dosyalar şimdilik bilirkişi aşamasında. Barolar adli tatilden sonra yargı sürecinin hızlanması talep ediliyor.
Olası İstanbul depremine ilişkin uzmanların uyarıları sürerken Almanya da önemli bir çalışmanın sonuçlarını açıkladı.
Alman Yer Bilimleri Araştırma Merkezi'nden (GFZ) sismoloji uzmanları Türkiye'deki tektonik yapıyı inceledi ve olası Marmara depremine ilişkin önemli bulgulara ulaştı.
Marmara fay hattını "sismik boşluk" olarak tanımlayan uzmanlar, bu bölgede 7'nin üzerinde büyüklükte bir deprem beklendiği sonucuna vardı.
Uzmanlar ayrıca Ana Marmara Fayı'nın uzun süredir "aktifleşmediğini" ve bu nedenle 7’den büyük depremin "gecikmiş olduğunu” vurguladı.
Bilim Akademisi Kurucu Üyesi Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür de İstanbul’un fazla vakti kalmadığını belirterek acil önlem alınması uyarısını da yineledi.
Jeoloji Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı Koray Çetin Onalan da İzmir için uyarıda bulundu. Onalan, İzmir’de 7 büyüklüğünde deprem üretetecek faylar olduğunu belirterek kentin yeni inşaatları taşıyacak gücü olmadığını söyledi.
Cumhuriyet gazetesi yazarı gazeteci Barış Pehlivan, bir yazısı nedeniyle verilen 3 yıl 9 aylık hapis cezası nedeniyle önceki gün yeniden cezaevine konulmuştu. Dava nedeniyle 6 ay tutuklu kalan Pehlivan’ın 8 ay daha cezaevinde kalacağı belirtildi. Pehlivan’ın avukatı Hüseyin Ersöz, müvekkilinin Silivri Cezaevi’nde can güvenliğinin sağlanması için başvuruda bulunduklarını söyledi.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ise Pehlivan’ın denetimli serbestlikten faydalandırılmamasına tepki gösterdi. Cemiyet, Adalet Bakanlığı’na “Bu haksızlığı giderin” çağrısı yaptı. Cemiyet ayrıca cezaevindeki 21 tutuklu gazetecinin de bir an önce özgür bırakılmasını istedi.
Türkiye’de kadına yönelik şiddet sürerken hükümetten peş peşe süresiz nafaka düzenlemesini hedef alan açıklamalar geliyor. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, süresiz nafakanın adil olmadığını söylemişti, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç da yeni düzenleme yapıcağını söyledi. Bakan Tunç, “1 gün evli kalıp onlarca yıl nafaka ödeyen kişiler var. Kadınları da mağdur etmeyecek güvenceyi sağlamamız gerekiyor. Bu dengeleri gözeterek bir tasarı hazırlayacağız" dedi.
Eğitim sisteminde de yeni düzenlemeler gündemde. Buna göre liselerde sınıf tekrarı geri dönecek ve devamsızlık affı da kaldırılacak. Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, devamsızlık ve sınıf tekrarı konusunda çok ciddi olduklarını belirterek, öğrencilerden yıl sonunda af beklememelerini istedi.
EKONOMİ
Yaklaşık 6.5 milyon memur ve memur emeklisini ilgilendiren toplu sözleşme görüşmelerinde 1 Ağustos'ta başlayan süreç sürüyor. Hükümetin bugün yeni bir teklif vermesi bekleniyor. Hükümet 2024'ün ilk 6 ayında yüzde 14, ikinci 6 ayında yüzde 9 zam teklif etmişti. Memur sendikaları bu teklife tepki göstermişti.
Toplu sözleşme masasında yetkili konfederasyon olarak yer alan Memur-Sen, 2024 için üçer aylık dönemlerle toplamda yüzde 70 zam istemişti.
Hükümetin ilk teklifine tepki gösteren KESK üyeleri ise dün iş bırakma eylemi yaptı. Yapılan açıklamada hükümetin teklifinin yok hükmünde olduğu vurgulandı.
Benzin fiyatlarına önceki gece yarısı 1 lira 55 kuruşluk zam yapıldı. Seçimden bu yana benzine yapılan zam oranı yüzde 90,4'e ulaştı. Bu zamla birlikte benzinin litre fiyatı İstanbul'da 38 lira sınırına yaklaştı. Ankara ve İzmir'de ise benzin litre fiyatı 38 lirayı aştı.
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, 17 Türk bankasının her birinin not görünümünü negatiften 'durağana' çevirdi. Moody’s’in bu değerlendirmesinin ardından Borsa İstanbul’daki banka hisseleri yükseldi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, merkezi yönetim bütçe verilerini açıkladı. Bütçe giderlerinde dikkat çeken kalemlerden biri, kur korumalı mevduat (KKM) faturası oldu. Temmuzda ‘kur korumalı mevduat faturası, 34,5 milyar TL ile aylık bazda rekor kırdı. Kur korumalı mevduatın kamuya toplam faturasının temmuz ayında 222 milyar TL'ye ulaşmış olabileceği hesaplanıyor.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
Rusya - Ukrayna savaşı devam ederken NATO'dan Ukrayna’nın tepkisine neden olan bir açıklama geldi. NATO Genel Sekreteri Özel Dairesi Direktörü Stian Jenssen, savaşı bitirmenin yol haritasını açıkladı.
Jenssen, Ukrayna’nın topraklarının bir kısmını Rusya'ya bırakması halinde NATO üyesi olabileceğini ve savaşın sona erdirilebileceğini belirtti.
Ukrayna bu açıklamaya sert tepki gösterdi. Ukrayna Dışişleri Bakanlığı sözcüsü NATO'dan gelen bu açıklamanın Kremlin'in elini güçlendireceğini savundu.
Gelen tepkiler üzerine NATO bir açıklama yaparak, Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü desteklediğini, bu konuda duruşunun değişmediğini bildirdi.
Sudan’da 4 ay önce ordu ile paramiliter gruplar arasında başlayan iç savaş sürerken, birçok ülkeden insani yardım kuruluşu ortak bir açıklama yayınladı. Açıklamada, Sudan’daki çatışmaların 4 milyon insanı yerinden ettiği vurgulandı.
Kadınlar ve kız çocuklarının cinsel istismara maruz bırakıldığı, hastanelerin vuruldu ve çocukları gıda ve beslenme yetersizliğinden öldüğü aktarıldı.
Savaşan taraflara, çatışmaları durdurma çağrısında bulunan örgütler, “Çatışmayı sona erdirin. Sivilleri koruyun” dedi.
ABD merkezli hak örgütü İnsan Hakları İzleme Örgütü de Karayip ülkesi Haiti'ye ilişkin bir rapor hazırladı. Raporda, çetelerin cinayet, kaçırma ve cinsel istismar dahil birçok olaya karıştığı, ancak devlet müdahalesinin yok denecek kadar az veya hiç olmadığı belirtildi. Raporda suçlar karşısında halkın harekete geçti 200’den fazla ‘şüphelinin öldürdüğü vurgulandı.
Batı Afrika ülkesi Nijer’de ise 26 Temmuz'da yönetime el koyan askeri cunta yönetimi, askeri konvoya saldırı düzenlendiğini ve 17 askerin öldürüldüğünü duyurdu. Nijer’de ordu temmuz ayı sonunda yönetime el koymuş ve seçilmiş Cumhurbaşkanı Muhammed Bazum'u 'vatana ihanetten' yargılamak istediğini duyurmuştu.
Dünya çapında gişe rekorları kıran Barbie filmi Cezayir’de de yasaklandı. Film vizyona girdikten 3 hafta sonra “eşcinselliği teşvik ettiği”, “dini ve kültürel inançlara uymadığı” gerekçesiyle gösterimden kaldırıldı. Cezayir basınında yer alan haberlerde, filmin vizyonda olduğu günlerde biletlerinin tükendiğine dikkat çekildi.
.
Daha önce Lübnan da filmi eşcinselliği teşvik ettiği iddiasıyla yasaklamıştı.
Kuveyt ise, "kamu etiğini" korumak için filmin gösterime girmesine izin vermemişti.
Filmde kullanılan bir harita da krize neden olmuştu. Vietnam Çin’in Güney Çin Denizi’nde hak iddia ettiği toprakları gösteren “dokuz-kesik çizgili” harita nedeniyle filmi yasaklamıştı. Filipinler ise filmi yayınlamış ancak haritanın olduğu bölümü sansürlemişti.
KISA DALGA’DAN
Süper Lig başlarken, Uğur Vardan, Batuhan Herdem ve Bağış Erten, yılların en iyi sezonunun hangisi olduğunu tartışıyor.
Rejenerasyonun yeni bölümünü dinleyebilirsiniz.