KISA DALGA BÜLTEN
28 AĞUSTOS 2023
Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz
PODCAST DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Muhalefetin seçim yenilgisiyle ilgili tartışmalar ve yerel seçimlere ilişkin açıklamalar devam ediyor.
Afyon Kocatepe’deki parti mitinginde konuşan İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener seçimlerdeki başarısızlık için özür diledi, tüm partilere yerel seçimlere ayrı ayrı girme çağrısı yaptı. Akşener, ittifak sisteminin Türkiye’yi uçuruma sürüklediğini öne sürdü.
Akşener, mitingin ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı ve yerel seçimde İstanbul, Ankara gibi kritik şehirlerde iş birliği olasılığı ile ilgili, “Günü geldiğinde bakılır” dedi.
Akşener konuşmasında seçim yengilisi üzerinden CHP ve CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’na yüklenmişti. Akşener'in eleştirilerine CHP kanadından ilk tepki eski İstanbul milletvekili Gürsel Tekin'den geldi. Tekin, CHP'nin hedef tahtasına oturtulduğunu belirterek bunun “insafsızca” olduğunu söyledi.
Yerel seçimlerde kendi adaylarını göstereceklerini açıklayan Ümit Özdağ, Ekrem İmamoğlu için, "Kendi kariyer planlamasını yapan bir belediye başkanının İstanbul'a faydalı olacağını düşünmüyorum" dedi.
Kapatılması istemiyle açılan dava Anayasa Mahkemesinde devam eden HDP’nin 4’üncü olağanüstü Kongresi Ankara’da yapıldı.
Dava nedeniyle siyasi çalışmalarını Yeşil Sol Parti çatısı altında sürdürecek olan HDP, bu kongreyle çalışmalarını askıya alacak.
HDP’nin yeni eş genel başkanları Sultan Özcan ve Cahit Kırkazak oldu.
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, yeni eğitim öğretim yılında öğretmenlerin, 'rol model olmaları için' beyaz önlük giymeye teşvik edileceğini duyurdu.
Açıklamada “Öğretmenlerin bir eğitimciye, bir öğretmene yakışır şekilde giyinmesi” ifadesine yer verildi.
Bakan Tekin’in açıklamasına eğitim sendikalarından tepki geldi. Sendikalar, ‘kurumsal teşvik’in bir süre sonra dayatmaya dönüşeceğini belirterek, bu kararın özellikle kadın öğretmenlerin giysileri ile ilgili olduğunu vurguladı.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, E-Reçetem sistemine İngilizce, Almanca, Arapça, Fransızca ve Rusça'nın da eklediğini açıkladı.
Sisteme Kürtçenin eklenmemesine tepki gösteren HDP, “Hani Kürt sorunu yoktu, hani Kürtlere ayrımcılık yapmıyordunuz” açıklaması yaptı.
Rekor sıcaklıklara sahne olan yaz mevsiminin son günlerinde sağanak yağış müjdesi geldi. İç Ege, Ege'nin güneyi, Batı Akdeniz'in iç kesimleri ve Doğu Akdeniz yerel sağanak yağışlı geçecek. Yağışlar yarın Doğu Anadolu'da etkili olacak.
EKONOMİ
Kamu görevlilerinin toplu sözleşme görüşmelerinde hükümet ve sendikalar zam oranında uzlaşamamıştı. Memur ve memur emeklilerine ne kadar zam yapılacağına Kamu Görevlileri Hakem Kurulu karar verecek. Kurulun kararı kesin ve herhangi bir itiraz yolu bulunmuyor. Kurulun, kararını vermek için ay sonuna kadar süresi bulunuyor.
17 Ağustos’taki son görüşmede kamu işvereni 2024 için yüzde 15+10, 2025 için ise yüzde 6+5 zam teklif etmişti. Yetkili konferedasyon Memur Sen ise üç aylık periyotlarda toplamda yüzde 70 zam istiyor.
BBC Türkçe’den Onur Erdem’in haberine göre 2012’den bu yana sendikalarla hükümet arasındaki görüşmelerden ikisi Hakem Kurulu'nda sonuçlandı.
Kurul iki seferde de hükümetin zam teklifini neredeyse hiçbir değişiklik yapmadan kabul etti.
Hayat pahalılığının ardından marketlerde dana kıymanın kilosu 300 TL'ye, kuzu kuşbaşının kilosu 374 TL'ye çıktı. Sözcü’deki habere göre Türkiye ortalama 37.3 kilogramlık et tüketimi ile Kongo, Tacikistan, Fas gibi ülkeler ile aynı seviyelerde yer aldı.
Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Bülent Tunç, sektördeki en büyük problemin kırsal kesimde yaşayan aile işletmelerinin üretimden çekilmesi olduğunu kaydetti. Tunç, devletin küçük aile işletmelerini desteklemesi gerektiğini söyledi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, KDV oranlarını hatalı uygulayan mükellefler başta olmak üzere vergi kayıp ve kaçağını yakından takip ettiklerini belirtti. Şimşek, 550 milyon lira kayıt dışı hasılat tespit ettiklerini ve 87 milyon lira ceza kestiklerini aktardı.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, IMF'den destek istendiği iddialarını yalanladı. Açıklamada IMF'nin Türkiye ekibinin değiştiği, bu nedenle teknik ve rutin bir ziyarette bulunabileceği bildirildi.
Basında IMF heyetinin eylül ayında Türkiye’ye geleceği ve yılsonuna kadar Türkiye hakkında bir rapor hazırlayacağı öne sürülmüştü.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, tek haneli enflasyon için tarih verdi. Yılmaz orta vadede tek haneli enflasyona ulaşmayı öngördüklerini söyledi. Yılmaz, eylülde Orta Vadeli Program'ı ve ekimde ode 12. Beş Yıllık Kalkınma Planı'nı Meclis gündemine taşıyacaklarını söyledi.
Ticaret Bakanlığı, gizli fiyat artışı yapan firmalara uyarıda bulundu. Gramaj, adet ve ambalaj değişiklikleriyle fiyat artışı yapan firmalarla ilgili şikayet ve tespit tutanaklarını inceleyen Bakanlık, firmaların savunmalarını alacak. Mevzuata aykırı fiyat artışı yapanlara ise para cezası verilecek.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
Son aylarda Kur'an yakma eylemleri nedeniyle Müslüman ülkelerin yoğun tepkileriyle karşılaşan Danimarka, bu eylemlerin önüne geçmeye yönelik yeni bir yasal düzenleme hazırlığında. Bu amaçla Kur'an, İncil ve Tevrat'ın kamuya açık alanlarda yakılmasının suç sayılacağı yasal düzenleme yapılacak. Bu yasa iki yıla kadar hapis cezası öngörecek.
Danimarka muhalefeti ise güvenlik tehditlerine rağmen, ülkede ifade özgürlüğü kapsamında sayılan eylemlerin suç kapsamına alınmasına karşı çıkıyor.
Rus paralı asker grubu Wagner’in lideri Yevgeniy Prigojin’in ölümünün yankıları sürüyor.
Rusya Soruşturma Komitesi, düşen özel jetin kara kutusuna ulaşıldığını duyurdu. Komite, "Kurbanların kimliklerinin belirlenmesi için moleküler genetik testler yapılıyor" bilgisi verdi.
Belarus lideri Aleksandr Lukaşenko ise Wagner mensuplarının Belarus’ta kalacağını açıkladı. Belarus Devlet Başkanı Wagner’in başına kimin geçeceğine ilişkin ise bilgi vermedi.
Prigojin'in öldüğüne ilişkin iddiaların ardında yüzlerce Wagner savaşçısının Belarus'tan kaçtığı öne sürülmüştü.
Lukaşenko, Prigojin'in haziran ayındaki isyan girişimi sırasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le Wagner lideri arasında arabuluculuk yapmıştı. İsyan sona ermişti.
Afganistan’da Taliban’ın kadınları hedef alan uygulamaları sürüyor. Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki Dubai Üniversite'den burs kazanan 60 kadının Afganistan’dan ayrılmasına izin verilmedi. İnsan Hakları İzleme Örgütü, Taliban’ın uygulamasını olağanüstü zalimlik olarak nitelendirdi, kız çocuklarının da esir alındığını vurguladı.
Britanya Başbakanı Rishi Sunak'ın cezalarla ilgili yeni planı kapsamında cinsel saldırı ve eziyet çektirerek cinayet suçlularının ömür boyu hapiste kalması sağlanacak.
Bu plan kapsamında canavarca hisle cinayet suçu işleyenler ve tecavüz içeren cinayet suçluları hiçbir şekilde serbest bırakılmayacak.
İspnya'nın Cadiz kentindeki bir limanda muz konteynerlerinin içine gizlenmiş yaklaşık 9.5 ton kokain ele geçirildi. Bunun İspanya'da yakalanan en büyük miktardaki uyuşturucu olduğu açıklandı.
İspanyol polisi, soruşturmanın geniş kapsamlı devam ettiğini duyurdu.
Okyanusların yüzeyindeki su sıcaklığı yeni rekor seviyelere çıktı. Bilim insanları tüm okyanus ve denizlerde ortalama su sıcaklığının 21,1 dereceye yükseldiğini duyurdu.. Son 40 yıldır deniz suyu sıcaklıkları bu seviyeye çıkmamıştı.
Uzmanlara göre bu sıcaklık artışı denizlerdeki ekolojik sistem için bir felaket anlamına geliyor.
İklim kriziyle bağlantılı kötü bir haber de Antarktika’dan geldi. Antarktika’da 10 bin penguen yavrusu küresel ısınma nedeniyle öldü. Bilim insanları yüzyıl sonuna kadar imparator pengueni kolonilerinin yüzde 90’ından fazlasının yok olacağını tahmin ediyor.
Dünya Sağlık Örgütü 114 ülkede 90 binin üzerinde maymun çiçeği virüsü vakası görüldüğünü ve 156 kişinin virüs nedeniyle hayatını kaybettiğini açıkladı.
Asya’da vaka sayısında son 2 ayda büyük artış yaşanırken, Afrika’dan da düzenli olarak vaka bildirimi yapılıyor. Ancak bazı ülkelerin eksik raporlamaları nedeniyle gerçek sayıların çok daha yüksek olduğu ihtimali üzerinde duruluyor.
KISA DALGA’DAN
Gazeteci İbrahim Ekinci, TCMB Para Politikası Kurulu'nun (PPK) politika faiz artırımını ve bir haftanın ekonomi gündemini yorumluyor...