KISA DALGA BÜLTEN
30 AĞUSTOS 2023
Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz
PODCAST DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Siyaset gündeminde yine yerel seçim ve ittifaklara dair açıklamalar var.
Emek Partisi milletvekili Sevda Karaca Emek ve Özgürlük İttifakı'nın genişleyerek, farklı toplumsal muhalefet güçlerini kapsayacak şekilde büyümesi gerektiğini söyledi. Gazete Duvar’dan Ceren Bayar’a konuşan Karaca, yerel seçim konusunda ise partinin yetkili kurullarının önümüzdeki günlerde karar vereceğini aktardı.
Gazete Duvar’dan Nergis Demirkaya ise HDP-Yeşil Sol Parti’de yerel seçimlere kendi adayları ile katılma eğiliminin yüksek olduğunu yazdı. Demirkaya’nın aktardığına göre seçim yaklaşırken ortaya çıkacak gelişmelere göre yeni tutumlara da kapı kapatılmıyor.
14 Mayıs seçimine AKP'yle iş birliği yaparak giren ve beş milletvekili kazanan Yeniden Refah Partisi’nin hükümete yönelik eleştirileri devam ediyor.
Yeniden Refah Partisi Genel Başkanvekili Doğan Aydal, AKP'li siyasetçileri eleştirdi ve “ Biz olmasaydık sayın cumhurbaşkanı da bugün cumhurbaşkanı değildi" dedi.
İYİ Parti lideri Meral Akşener’in Afyon konuşmasının yankıları da sürüyor.
Millet ittifakının işleyişini ve aldığı kararları eleştiren Akşener, tüm siyasi partilere “Seçime ayrı ayrı girelim” çağrısı yapmıştı.
İttifak ortağı DEVA, Gelecek ve Saadet Partisi yetkilileri bu tartışmaları kamuoyu önünde yapmanın fayda sağlamayacağı görüşünü dile getirdi.
DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı İdris Şahin, ittifaktaki tüm partilerin gerekli dersleri çıkararak vatandaşa umut olacak yol ve yöntemi geliştirmesi gerektiğini belirtti.
CHP lideri Kılıçdaroğlu da Akşener’in sözlerine ilişkin soruya karşılık, “Yanıtlarsam Sayın Akşener’e nezaketsizlik yapmış olurum" demişti.
CHP İstanbul İl Başkanlığı binasının çevresinde 14 Mayıs seçimlerinden 1 ay önce havaya ateş açan ve bu görüntüleri sosyal medya hesabından canlı paylaşan Emre D. 9 ay hapis cezasına çarptırıldı.
Yeni eğitim - öğretim yılı 11 Eylül’de başlayacak. Eğitim masrafları geçen yıla göre yüzde 100 artarken, okullarda bir öğün ücretsiz yemek talebi bir kez daha gündeme geldi.
Geçen yıl okullar açılmadan önce de bu talep siyasiler, eğitimciler, kadın ve çocuk dernekleri tarafından dile getirilmiş, onbinlerce imza toplanmıştı. Milli Eğitim Bakanlığı da okul öncesi öğrencilere ücretsiz yemek vermişti.
CHP İstanbul Milletvekili Gamze Akkuş İlgezdi, ilköğretimde 1 öğün ücretsiz yemek önerisini yeniden gündeme getirdi. Bu yıl bir öğlen yemeğinin 50 liraya çıkacağını, kantinlerde tostun 15-20 lira olacağını söyleyen İlgezdi, okulda beslenmenin aileler için büyük sorun olduğuna dikkat çekti.
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, öğretmenlerin beyaz önlük giymeye teşvik edileceğini duyurmuş sendikalar da buna karşı çıkmıştı. Milli Eğitim Bakanı Tekin konuya ilişkin yeni açıklama yaptı. Öğretmenlerin talebi doğrusuyla böyle bir uygulama başlattıklarını belirten Tekin, beyaz önlüğün zorunlu olmayacağını söyledi.
e-Reçetem sistemine İngilizce, Almanca, Arapça, Fransızca ve Rusça eklenirken Kürtçe’nin eklenmemesi eleştirilmişti. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca yaptığı açıklamayla eleştirilere yanıt verdi.
Koca bu uygulamanın turistler ve yabancı hastalar için hayata geçirildiğini söyledi. söyledi. Yabancı hastaların kendi dillerini konuşan hekimlerden hizmet alma imkanının arttığını söyleyen Bakan Koca, bazı hastaların Türkiye'de muayene olup, ilaçlarını kendi ülkelerinden temin ettiğini anlattı.
İklim krizinin etkisiyle tüm dünyada sıcaklıklar normalin üzerine çıkarken, Boğaziçi Üniversitesi'nden Prof. Dr. Levent Kurnaz, El Nino etkisiyle eylül ayında da sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde devam edeceğini söyledi.
Kurnaz, El Nino'nun, Pasifik Okyanusu'ndaki suların normalden daha fazla ısınması anlamına geldiğini ve öncelikle okyanuslara kıyısı olan bölgelerde etkili olduğunu belirtti. Prof. Kurnaz bunun bütün dünyaya yayılmasının yaklaşık 3-4 ay sürdüğünü de aktardı.
EKONOMİ
Türk-İş, ağustos ayının açlık ve yoksulluk sınırını açıkladı. Buna göre açlık sınırı 12 bin 198 liraya çıktı. Yoksulluk sınırı ise 39 bin 733 liraya yükseldi. Açlık sınırı dört kişilik bir ailenin yeterli beslenebilmesi için harcaması gereken tutarı gösteriyor. Bu tutara eğitim, kira, ulaşım gibi giderler eklenince de yoksulluk sınırı ortaya çıkıyor.
Türk-İş’in araştırmasına göre bekar bir çalışanın yaşama maliyeti ağustosta 15 bin 813 lirayı aştı.
Türkiye'nin büyüme verisi, perşembe günü saat 10.00'da açıklanacak. Ekonomistler, gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) ikinci çeyrekte yüzde 3,32 artacağını öngörüyor.
AA Finans'ın anketine katılan ekonomistlerin yıl sonuna ilişkin büyüme beklentilerinin ortalaması ise yüzde 3,67 düzeyinde gerçekleşti.
Türkiye ekonomisi, geçen yılın aynı çeyreğinde yüzde 7,8, 2023 yılının birinci çeyreğinde ise yüzde 4,0 büyüme kaydetmişti.
Ekonomik güven endeksi, ağustos ayında yüzde 5,2 puan azalarak 94,1 seviyesine geriledi. Bu oran, aylık bazda, Covid19 salgınından bu yana en sert düşüş oldu.
Ekonomik güven endeksinin 100'den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100'den küçük olması kötümserliği gösteriyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), temmuz ayına ilişkin dış ticaret istatistiklerini yayımladı. Dış ticaret açığı, temmuz 12 milyar 217 milyon dolara yükseldİ.
12 aylık dış ticaret açığı ise 120,71 milyar dolar oldu.
Merkez Bankası'nın geçen hafta politika faizini 750 baz puan artırmasının ardından, döviz kurlarında geçici düşüş kaydedilmişti. Merkez Bankası'nın eski baş ekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara, Merkez Bankası'nın geçen hafta 5,2 milyar dolar sattığını duyurdu.
Merkez Bankası, kur korumalı mevduattan TL vadeli mevduata dönüşüm hedefi getirmişti. Bu karar üzerine TL vadeli mevduat faizleri yüzde 42’e kadar yükselirken bazı özel bankalarda döviz dönüşlü KKM’lerin TL vadeliye geçişi için daha yüksek oranlar uygulanabildi.
Ek motorlu taşıtlar vergisinin birinci taksitinin ödeme süresi uzatıldı. Birinci taksit ödemesi, 6 Eylül Çarşamba günü sonuna kadar yapılabilecek.
Ulaştırma Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, üniversitelilere ÖTV’siz ve KDV’siz cep telefonunun detaylarını açıkladı.
ÖTV ve KDV’siz cep telefonundan, yüksek okul ve açıköğretimde okuyanlar dahil, 7 milyon öğrenci yararlanacak.
Aylık 10 GB bedava internetle birlikte başlayacak.
Türkiye’de üretenler içinde Samsung, General Motor uygulamaya dahil olacak . Vergi alınmaması telefonların fiyatlarını yarı yarıya ucuzlatacak.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le görüşmek üzere yakın bir tarihte Rusya'yı ziyaret edece.
AKP sözcüsü Ömer Çelik, görüşmenin Rusya'nın Karadeniz kıyısında bulunan Soçi kentinde gerçekleşeceğini belirtti. Görüşme tarihi konusunda bir bilgi vermeyen Çelik, Türkiye'nin "yaklaşan bir gıda krizini" önlemeyi umduğunu söyledi.
Moskova, temmuz ayında Tahıl Anlaşması'ndan çekildiğini duyurmuştu.
Ukrayna, Rusya'nın tehditlerine rağmen Karadeniz'deki bazı limanlarını ticari gemilere açtı.
Rusya'nın anlaşmadan çekilmesinden sonra Karadeniz'deki askeri gerilim artmıştı. Rusya, Ukrayna'nın kıyı ve Tuna'daki liman altyapısına saldırırken Kiev de Rus askeri gemilerini bombalamıştı.
Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Charles Michel, birliğin 2030 yılına kadar yeni üyeler kabul etmeye hazır olması gerektiğini söyledi.
. Üyelere "Aranızdaki sorunları çözün ve reformlarınızı tamamlayın" diyen Michel, AB'ye de 2030’a kadar genişleme için hazırlanma çağrısı yaptı
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), işgal altındaki Batı Şeria'daki çocukların karşı karşıya kaldığı hak ihlalleriyle ilgili rapor yayınladı.
Raporda İsrail’in, Batı Şeria'da bu yıl içinde 34 Filistinli çocuğu öldürdüğü belirtildi.
Raporda şu değerlendirmeye yer verildi: "İsrail ordusu ve sınır polis kuvvetleri, Filistinli çocukları neredeyse hiç hesap vermeksizin öldürüyor…
İran Dışişleri Bakanlığı, Bağdat'la Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi (IKYB) sınırlarındaki Kürt grupların silahsızlandırılarak başka yerlere yerleştirilmesi konusunda anlaştıklarını duyurdu.
DW Türkçe'nin haberine göre İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kanani, 19 Eylül'e kadar süre tanındığını söyledi ancak militanların nereye yerleştirileceği konusunda bir bilgi vermedi.
Bilim insanları, Avustralya'da bir kadının beyninden 8 cm'lik bir yuvarlak solucan çıkardı. Bunun tıp literatüründe bir ilk olduğu belirtiliyor.
Bilim insanlarına göre, kadın bu paraziti, yaşadığı yerin yakınındaki gölün etrafında yeşillik toplarken kaptı. Zira bu solucan türü Avustralya’da zehirli olmayan halı pitonlarında yaygın olarak görülüyor. Uzmanlar, kadının piton dışkısı içeren otları yediği için "kazara konakçı" haline geldiğinden şüpheleniyor.
KISA DALGA’DAN
Gazeteci Ersan Atar’ın Cumartesi Anneleri’nin mücadelesini ve tarihini anlattığı podcastini dinleyebilirsiniz