KISA DALGA BÜLTEN 18 EYLÜL 2023
PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Birleşmiş Milletler 78'inci Genel Kurulu genel görüşmelerine katılmak üzere Amerika’ya giden Cumhurbaşkanı Erdoğan, yola çıkmadan önce Avrupa’ya sert mesajlar verdi. Avrupa Parlamentosu'nun Türkiye Raporu’na tepki göstererek, "Avrupa Birliği ile yolları gerekirse ayırabiliriz" diye konuştu.
İsveç'in NATO üyeliği konusundaki bir soru üzerine Erdoğan, İsveç'in üzerine düşen görevi yerine getirmesi gerektiğini söyledi.
AP'nin Türkiye raportörü Nacho Sanchez Amor'un hazırladığı 2022 Türkiye Raporu, AP Genel Kurulunda 18'e karşı 434 oyla kabul edildi. 152 milletvekili çekimser oy kullandı.
Raporda, temel haklar, hukukun üstünlüğü gibi konularda eleştirilere yer verilmişti. “AB - Türkiye ilişkileri için alternatif ve gerçekçi bir çerçeve oluşturulması” önerilen raporda, Türk Hükümetinden köklü bir rota değişikliği yapması istendi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, seçim öncesi mülakatın kaldırılacağını vaadetmişti. Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin ise geçtiğimiz günlerde bir açıklama yaparak öğretmen atamalarında mülakat yapılacağını söylemişti. Bu açıklama tepkilere neden oldu. 'Mülakat' düzenlemesinin adaletsizlik ve kayırmalara neden olacağı yönünde eleştiriler var. Bakan Tekin bu eleştirilere yanıt verirken KPSS sonucu ve mülakatın yarı oranında etkili olacağını belirtti.
Bakan Tekin’in verdiği bilgilere göre mülakat 30 büyükşehirde yapılacak. Mülakatta öğretmen adayına 'ders anlatması' istenecek. İletişim becerisi ve sorun çözme becerisi ölçülecek. Aday ayrıca yazılı yanıtı da komisyona verecek. Mülakatta kamera kaydı da alınacak.
Bakan Tekin, “İdeolojik kayırma, asla, kesinlikle olmayacak. Mülakatta hakkaniyetsizlik olmayacak” dedi.
Seçimlerden sonra değişim çağrılarının başladığı CHP gergin bir kongre süreci yaşıyor. Önceki gün İzmir'de kongrede çıkan gerginlik arbedeye dönüştü. Polisin araya girmesiyle tartışma sona erdi.
Konya kongresinde de dün gerginlik çıktı. 3 adayın başkanlık için yarıştığı kongrede de İzmir’deki gibi blok liste krizi çıktı.Taraflar birbirinin üzerine yürüdü.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, partisinin İzmir il kongresinde yaşanan olayları çıkaranların araştırılması ve gerekli işlemlerin yapılması için talimat verdi.
İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun seçim sürecinde Erzurum’da taşlı saldırıya uğramasıyla ilgili dava açıldı.
Oda TV'den Zeynep Çakır'ın haberine göre, mahkemeye sunulan iddianamede 15 mağdur, 20 müşteki ve 28 sanık yer aldı.
Sanıklar hakkında "silahla kasten ve basit yaralamaya teşebbüs" suçundan 2 yıldan 9 yıla kadar hapis cezası istendi.
Öte yandan İmamoğlu hakkında, AKP’li Tuzla Belediye Başkanı Şadi Yazıcı’ya ‘hakaret ettiği’ iddiasıyla açılan davada beraat kararı çıkmıştı. Yazıcı’nın avukatları karara itiraz etti. Avukatların itirazını kabul eden mahkeme, davanın 15 Aralık 2023 tarihinde duruşmalı olarak görülmesini kararlaştırdı.
EKONOMİ
Merkez Bankası faiz kararını perşembe günü açıklayacak. Hafize Gaye Erkan başkanlığındaki yeni Merkez Bankası yönetimi, seçimlerden itibaren politika faizini 16.5 puan yükseltti ve yüzde 25'e çekti. Para
Piyasası Kurulu ağustos ayında piyasayı şaşırtarak 750 baz puanlık artışa gitti.
Eylül ayı için piyasa beklentileri, politika faizinin yüzde 25'ten yüzde 30'a yükseltileceği yönünde.
Bazı ekonomistler ise geçen ayki 'şahin' adım sonrası Merkez'in eylülde daha sınırlı faiz artırımına gideceğini belirtiyor.
Ekonomik kriz barınma krizini derinleştirirken, ev sahipleri ve kiracılar arasındaki anlaşmazlıklar mahkemeleri kilitlemişti. Hükümet, ev sahiplerinin yapabileceği zam oranını yüzde 25'te sınırlı tutsa da sorunun çözümü için yeterli olmadı. Mahkemeler kira anlaşmazlıklarıyla açılan dosyalarla dolunca Adalet Bakanlığı da çözümü 'arabulucuk' sistemiyle bulmaya çalıştı. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un verdiği bilgilere göre 1 Eylül’den itibaren ilk 15 günde, kira uyuşmazlıklarından kaynaklı 12.001 başvuru yapıldı.
Emeklilerin kök maaşlarına zam gelmesine karşın en düşük maaşın artış görmeden 7 bin 500 lirada kalması eleştirisi konusu olmuştu. Hükümetin emeklilere 5 bin liralık emekli ikramiyesi vereceği öne sürülmüştü. Türkiye Emekliler Derneği (TÜED) Genel Başkanı Kazım Ergün, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı'nda emeklilere verileceği öne sürülen ikramiyenin miktarının 'en az 10 bin lira olmasını' istedi.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
AB'nin Ukrayna tahıl ürünlerine uyguladığı yasak kadırıldı. Ukrayna’dan Polonya, Macaristan, Romanya, Slovakya ve Bulgaristan'a tahıl ürünleri ithal edilmesine dair yasak dün itibariyle sona erdi.
Özellikle Polonya ve Macaristan, çiftçilerini korumak için Ukrayna tahılına kısıtlamanın uzatılmasını istiyordu.
Rusya-Ukrayna Savaşı'nın başlamasıyla Ukrayna Doğu ve Orta Avrupa ülkelerine tahıl gönderilmeye başlanmıştı.
Ucuz olan Ukrayna tahıl ve gıda ürünleri bu ülkelerdeki çiftçileri rahatsız etmişti.
AB'nin geçici kararıyla Polonya, Macaristan, Romanya, Slovakya ve Bulgaristan, Ukrayna'dan buğday, mısır, kolza ve ayçiçeği ithal etmiyordu.
Afganistan ve Suriye'de gerçekleşen saldırılarda ölen ya da yaralanan ABD'li asker ve aileleri adına, Halkbank ve Reza Zarrab hakkında aBD’de tazminat davası açıldı. New York Güney Bölgesi Federal Mahkemesi'nde açılan davada, Zarrab ve Halkbank'ın, saldırılara yardım etmek ve saldırıları içeren bir komploya katılmaktan sorumlu tutulması istendi.
Sözcü gazetesinden Razi Canikligil'in haberine göre davada Zarrab ve Halkbank'ın terörle mücadele yaptırımlarını aşarak İslam Devrim Muhafızları'na bağlı olarak bilinen İran Ulusal Petrol Şirketinin terör operasyonlarını finanse etmesine sistematik olarak yardımcı oldukları" iddia edildi
İngiltere hükümeti, Rus paralı askerlerinden oluşan Wagner grubunu resmen 'terör örgütleri' listesine aldı.
2000 tarihli Terör Yasası kapsamında Wagner destekçilerine 14 yıla kadar hapis cezası, mal varlıklarını dondurma veya el koyma gibi tedbirler uygulanabilecek.
Kararla Wagner'e ve toplantılarına katılmak, desteklemek, kamuya açık alanlarda Wagner'i temsil eden armalar, logolar ve bayraklar taşımak da suç teşkil edecek.
Libya'da bir hafta önce etkili olan Daniel kasırgası sonrasında yaşanan sel felaketi nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 11 bini geçerken, en az 10 bin 100 kişinin kayıp olduğu belirtildi.
Libya'da yardım çalışmaları devam ederken, salgın hastalıkların ortaya çıkmasından endişe ediliyor. Uluslararası yardım kuruluşları Derne kentinde insanı durumu "felaket" diye nitelendirerek koleranın yayılabileceği uyarısında bulunuyor.
Ulusal Hastalık Kontrol Merkezi Başkanı, doğudaki Derne kentinde 55 çocuğun kirli su nedeniyle hastalandığını söyledi.Sel yüzünden zarar gören tüm bölgelerde bir yıl süreyle OHAL ilan edildiğini açıklandı.
Libya'yı vuran Daniel kasırgasının yol açtığı seller ve Derne'de iki barajın yıkılması nedeniyle şu ana dek en az 3 bin 930 kişi yaşamını yitirdi.
İtalya, Lampedusa Adası'na göç akınıyla ilgili "acil durum" ilan etti ve Avrupa Birliği'nden (AB) sorunun çözümü için yardım istedi. İtalya'nın aşırı sağcı Başbakanı Meloni , göçmenlerin Akdeniz'i geçmesini engellemek için AB'nin "gerekirse bir donanma misyonuyla" devreye girmesi gerektiğini söyledi.
İtalya kıyılarına bu yıl 126 bin düzensiz göçmen ulaştı. Bu rakam, 2022'nin aynı dönemine göre iki kat fazla.
Almanya hükümeti İtalya'ya gelen göçmen ve mültecileri kabul etmeye devam etme kararı aldı. Almanya kısa bir süre önce bu anlaşmayı askıya almıştı.
Belçika’nın başkenti Brüksel’de 13 Eylül'den bu yana 6 ilköğretim okulunda yangın çıktı. Yetkililere göre yangınlar, kundaklama sonucu meydana geldi.
BBC Türkçe'den Yusuf Özkan'ın haberine göre, Belçika makamları, kundaklamanın nedeninin Brüksel’deki okullarda cinsel eğitim derslerinin zorunlu hale getirilmesi olduğunu söyledi.
Sadece Müslüman örgütleri değil, Belçika’daki muhafazakar kesimler ile koyu Katolik kuruluşlar da yeni düzenlemeye karşı çıktı. Muhafazakar Hıristiyan kesimlerin kaygısı da bu eğitimin 'çocukların zihnini bulandıracağı ve aile yapısını hedef alacağı' yönünde.
Belçika Federal Hükümeti, kriz merkezindeki görüşmelerin ardından, okulların yangınlara karşı korunması için geniş önlemler aldı.
İrlanda, TikTok’a 345 milyon euro para cezası verdi. The Guardian'ın haberine göre, 18 yaş altı kullanıcıların içeriklerinin kamuya açık olmasını önlemeyen TikTok, Genel Veri Koruma Tüzüğü'nün birden fazla maddesini ihlal etti.
KISA DALGA’DAN
Gazeteciler Ayşe Yıldırım ve Sedat Bozkurt Politicast’te CHP Genel Merkezi’nde olan bitini konuşuyor…