KISA DALGA BÜLTEN 29 EYLÜL 2023
PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Antalya Altın Portakal Film Festivali’ne damga vuran sansür tartışmasıyla ilgili önemli gelişmeler yaşandı.
Kanun hükmünde kararnameyle ihraç edilen bir doktor ve bir öğretmenin anlatıldığı "Kanun Hükmü" belgeseli, "filmdeki bir kişi hakkında yargı sürecinin devam etmesi" gerekçe gösterilerek yarışma seçkisinden çıkarılmıştı.
Kamuoyunda büyük tepkiye neden olan bu sansürün ardından jüri ve birçok yönetmen festivalden çekilmişti.
Ancak yeni bir gelişme oldu ve Festival kurulu, filmdeki kişinin yargı sürecinin devam etmediğinin saptandığını belirterek belgeseli yeniden seçkiye aldı.
Fakat sorun bitmedi. Bu kez de Kültür ve Turizm Bakanlığı, festivalden çekildiğini açıkladı.
Bakanlık festivalde “sanatın gücü kullanılarak mağduriyet algısı üzerinden FETÖ terör örgütü propagandası yapıldığı’ suçlamasını gündeme getirdi. Bu açıklamaya Adalet Bakanı Yılmaz Tunç da destek verdi. ”Altın Portakal festivalinde terör örgütünün propagandasının yapılmasına müsaade edilemez" dedi.
Bu gelişmelerden sonra akşam saatlerinde Festival Yönetmeni Ahmet Boyacıoğlu bir açıklama daha yaptı. Kendisi hakkında soruşturma açıldığını ve ekibiyle birlikte tehditlere maruz bırakıldığını belirten Boyacıoğlu, filmin bir kez daha yarışma seçkisinden çıkarıldığını duyurdu.
Yargıtay Gezi davasında kararını açıkladı. Osman Kavala'ya verilen ağırlaştırılmış müebbet ile Türkiye İşçi Partisi’nden Hatay Milletvekili seçilen Can Atalay, Tayfun Kahraman, Mine Özerden ve Çiğdem Mater Utku'ya verilen 18'er yıl hapis cezalarını onandı.
Ali Hakan Altınay, Yiğit Ali Ekmekçi ve Mücella Yapıcı’ya verilen cezaları bozdu. Yapıcı ve Altınay’ın tahliyesine karar verildi.
CHP lideri Kılıçdaroğlu çıkar karar için “Büyük utançtır” değerlendirmesi yaptı.
Türk Tabipleri Birliği'nden yapılan açıklamada bir gün içinde Türkiye’nin farklı bölgelerinde, üç genç hekimin yaşamına son verdiği bildirildi.
Adana Çukurova Üniversitesi’nde asistan hekim Rümeysa Keleş, Adıyaman Toplum Sağlığı Merkezi'nde pratisyen hekim olarak görev yapan Dr. Eren Özkara ve Toros Devlet Hastanesi'nde görevli Acil Uzmanı Dr. Fulya Keçeci yaşamına son verdi.
Türk Tabipleri Birliği’nin açıklasınnda hekimlerin ekonomik kriz, güvencesizlik, yoğun ve güvensiz çalışma koşulları, idare baskısı, sağlıkta şiddet gibi birçok nedenle kıskaca alındığı belirtildi.
Hekimlerin yanı sıra hemşirelerin çalışma koşullarının ağırlığı, maaşlarının yetersizliği, baskı, liyakatsız atamalar gibi sorunlar nedeniyle yurtdışına gitmek istediği belirtildi.
Birgün'den Sibel Bahçetepe'nin haberine göre, Türk Hemşireler Derneği Başkanı Doç. Dr. Azize Atlı Özbaş, yakın zamanda 8 binin üzerinde hemşireyle bir çalışma yaptıklarını söyledi. Çalışmaya göre, hemşirelerin yüzde 70'inin yurtdışına gitmek istiyor.
Anketi cevaplayan hemşirelerin yüzde 90'ına yakını, çalışma koşulları iyileştirilseydi burada kalmak istediğini söyledi.
Mustafa Kemal Atatürk'ün fotoğrafına yönelik uygunsuz hareketler yaptığı gerekçesiyle tutuklanan 17 yaşındaki imam hatip lisesi öğrencisi hakkıda iddianame hazırlandı. Öğrenci hakkında “Atatürk'ün hatırasına alenen hakaret” suçundan 3 yıla kadar hapis cezası istendi.
İstanbul'da etkili olan sağanak yağış, özellikle Avrupa yakasında su baskınlarına neden oldu. Yağışın pazartesiye kadar devam etmesi bekleniyor.
EKONOMİ
6 Şubat'taki Maraş depremlerinin ardından ortaya çıkan finansman ihtiyacının karşılanması için bir defaya mahsus olmak üzere ek Motorlu Taşıtlar Vergisi getirilmişti. Ek verginin, ağustos ve kasım aylarında iki eşit taksit şeklinde tahsil edilmesi kararlaştırılmıştı.
Anayasa Mahkemesi ek vergi düzenlemesinin iptali için CHP’nin yaptığı başvuruyu reddetti.
Araç sahiplerinin yüzde 87'si verginin ilk taksidini ödemiş, yüzde 13'lük bir kesim ise düzenlemenin iptal edileceğini düşünerek ödeme yapmamıştı.
İkinci taksiti kasım ayında ödenecek ek MTV'den 2 taksitte toplam 30 milyar lira gelir elde edilmesi hedefleniyor.
Ekonomi Koordinasyon Kurulu (EKK), Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz başkanlığında toplandı. Toplantıda yatırımcıların finansman imkanların artırılmasına yönelik adımların atılması kararı alındı. Aynı zamanda yastık altındaki altınların ekonomiye kazandırılması amacıyla adımlar atılacak.
Türkiye İstatistik Kurumu, eylül ayına ilişkin ekonomik güven endeksi verilerini açıkladı. Buna göre, endeks ağustosta 94,1 iken eylülde yüzde 1,3 artışla 95,4'e çıktı. Endeks yılın en dip seviyesinden toparlandı.
Ekonomik güven endeksinin 100'den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100'den küçük olması kötümserliği gösteriyor.
İzmir Bergama’da sendikalı oldukları için Agrobay Seracılık’tan atılan işçiler eylemlerine devam ederken, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi tarım işçilerinin sorunlarına dikkat çekti.
Verilere göre son 10 yılda en az 1803 tarım işçisi çalışırken yaşamını yitirdi.
İşçilerin yüzde 33’ü trafik ve servis kazasında hayatını kaybetti. Diğer ölüm nedeniyle ise kayıtlara şöyle geçti: Ezilme,. Göçük, zehirlenme, boğulma, şiddet, yıldırım düşmesi…
Çalışırken ölen işçilerin 235’i çocuk, 254’ü ise mülteci/göçmen olarak kaydedildi.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Yalova ili ile Çorlu ve İnegöl ilçelerinde toplam 1 milyon 250 bin kişiye doğalgaz dağıtım hizmeti veren Armagaz, Çordaş ve İngaz şirketlerine kayyım atadı.
Dağıtım şirketlerine kayyım atanmasının gerekçesi ise, tüketici hizmetlerindeki aksaklıklar ve Botaş'a olan borçların ödenmemesi.
Küresel sigorta ve finansal yatırım şirketi Allianz, “Küresel Servet Raporu”nun 14. baskısını açıkladı. Rapordan öne çıkan çarpıcı sonuçlar şöyle:
+ Dünya nüfusunun en zengin yüzde 10’u toplam net finansal varlıkların yüzde 85’ine sahip oldu.
- Güney Afrika ve Türkiye gibi çok eşitsiz dağılıma sahip ülkelerde ilerleme kaydedildi. Buna karşılık, Brezilya, Meksika, Rusya, Hindistan ve Çin de dahil olmak üzere pek çok ülkede servet dağılımı daha da kötüleşti.
- Gayrimenkul fiyatlarında 2022’de küresel artış yüzde 8,8 oldu.
- Raporda Türkiye’ye ilişkin bazı detaylara da yer verildi. Türkiye’de toplam brüt finansal varlıklardaki yıllık artış yüzde 70,2 olurken bu artışın sebebinin yüksek enflasyon olduğu belirtildi. Kişi başına düşen varlık miktarı ise 4 bin 310 Euro oldu.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
ABD’den iki hafta içinde Türk şirketlerine yönelik ikinci yaptırım kararı geldi.
ABD Maliye Bakanlığı, İran'ın İHA programına katkı sağladığı gerekçesiyle Türkiye'den de iki şirketin aralarında bulunduğu, beş ülkeden beş şirket ve iki kişiye yaptırım uygulanacağını duyurdu.
Türk şirketleri ile birlikte yaptırım kararına dahil edilen diğer şirket ve şahıslar İran, Çin, Hong Kong ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) menşeli.
Washington 14 Eylül'de de yine aralarında Türkiye'den şirketlerin de bulunduğu 150'den fazla şahıs ve şirkete, Rusya'ya yönelik yaptırımları ihlal ettikleri gerekçesiyle yaptırım uygulama kararı almıştı.
AB'nin sığınmacıların ihtiyaçlarının karşılanması için Türkiye'ye sağladığı destek 2011 yılından bu yana 10 milyar euroyu bulduğu belirtildi.
AB Komisyonu tarafından yapılan açıklamada, 2021-2023 dönemi için ayrılan 3 milyar eurodan 30 milyon euronun göç yönetimi ve sınır kontrolleri için öngörüldüğü belirtildi. Geçen yıl Türkiye'nin doğu sınırlarına gelen sığınmacıların teknik ve eğitim gibi gereksinimlerinin karşılanabilmesi için 220 milyon euro ayrıldığı belirtildi.
Azerbaycan'ın operasyonu sonrasında Dağlık Karabağ'ı terk eden Ermenilerin sayısı artmaya devam ediyor. Ermenistan’a geçen Ermenilerin sayısını 65 bini aştığı öne sürüldüı. Operasyon öncesinde Dağlık Karabağ'da yaklaşık 120 bin Ermeni yaşadığı belirtiliyordu.
Dağlık Karabağ'daki etnik Ermeni yönetiminin eski lideri Ruben Vardanyan, Ermenistan'a gitmeye çalışırken Azerbaycan tarafından gözaltına alındı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev geçtiğimiz hafta, "Suç rejiminin başındakileri adalete teslim edeceğiz” demişti.
Dağlık Karabağ (Artsakh) Cumhuriyeti ise kendini feshettiğini duyurdu. Azerbaycan'ın tanımadığı yönetimin varlığına, 1 Ocak 2024'ten itibaren son verilecek.
Almanya'da bir Neonazi yapılanması daha yasaklandı. Tür Topluluğu - Öze Uygun Yaşam Tarzı İçin Cermen İnancı Cemiyeti”nin binalarına baskın yapıldı. 39 şüphelinin evleri arandı. Yetkililerin açıklamasına göre 1 yıldır takip edilen Yahudi düşmanı ırkçı yapılanma özellikle çocuk ve gençleri etkilemeye çalışıyordu . Federal İçişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada yasağın ülke genelinde yaklaşık 150 üyesi bulunan hareketin tüm alt örgütlerini de kapsadığına dikkat çekildi.
ABD'de hakkında 'rüşvet' iddiasıyla soruşturma başlatılan Demokrat Partili Senatör Bob Menendez, hakim karşısına çıktı. Tüm suçlamaları reddeden Menendez, 100 bin dolar kefaletle serbest bırakıldı, senatörün pasaportuna da el konuldu.
Federal savcılar, Menendez'in evinde yapılan aramalarda 100 bin dolarlık iki altın külçe ve 480 bin dolarlık gizli nakit para ele geçirdiklerini açıklamıştı.
ABD’nin Pensilvanya eyaleti yağma olaylarına sahne oldu. En az 100 kişilik bir grup, Apple mağazası ve giyim mağazalarını yağmaladı. Hatta bir eczanedeki AIDS ve tansiyon ilaçları çalındı. 20 kişi gözaltına alındı.
İngiliz bilim insanları, iklim krizi nedeniyle insanlığın tümüyle yok olma tehdidiyle karşı karşıya olduğu uyarısında bulundu.
Bristol Üniversitesi uzmanları, bilgisayar simülasyonlarıyla yaptıkları araştırmada 250 milyon yıl içinde insanlar dahil tüm memelilerin neslinin tükenebileceği sonucuna vardı.
KISA DALGA’DAN…
Nükleer füzyon gerçekten "geleceğin yeşil, temiz enerjisi" mi?
Mehveş Evin ve Ferdi Akarsu fisyon ile füzyon enerjinin farkını, nükleer enerjinin ne olduğunu anlatıyor…