KISA DALGA BÜLTEN
25 EKİM 2021
GÜNDEM
“İstenmeyen kişi” gerilimi
Hafta sonunda Türkiye’nin gündemi “istenmeyen kişi” krizi oldu. Süreci kısaca hatırlatalım:
18 Ekim’de Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İsveç, Kanada, Norveç ve Yeni Zelanda büyükelçileri ortak bir çağrıyla Osman Kavala'nın serbest bırakılmasını istemişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, cumartesi günü büyükelçilerin "istenmeyen kişi" ilan edilmesi için Dışişleri Bakanı’na talimat verdiğini söyledi.
Dışişleri'nde neler yaşandı?
Peki bu talimattan sonra Dışişleri’nde neler yaşandı? ANKA Haber Ajansı’ndan Duygu Güvenç’in kulis haberine göre ikili siyasi ilişkileri dikkate alan daireler talimatı durdurmak için aksi görüş belirtti. Bu görüşler Erdoğan’a iletilmesi amacıyla Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'na sunuldu. Ancak girişimlere rağmen Erdoğan talimatından vazgeçmedi. Dışişleri çözüm yolu ararken bazı bakanlar da konuyla ilgili sert açıklamalarına devam etti.
Reuters'a konuşan diplomat: 10 büyükelçiyle ilgili karar Kabine’de alınabilir, yumuşama mümkün
Reuters'a konuşan diplomatik bir kaynak ise Erdoğan'ın talimatıyla ilgili kararın bugünkü kabine toplantısında alınabileceğini ve tansiyonun düşürülmesinin mümkün olduğunu söyledi.
Avrupa’dan tepki geldi, geri adım yok
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, açıklamalarına söz konusu ülkelerden de tepkiler geldi.
Norveç hukukun üstünlüğüne uyması için Türkiye'ye çağrı yapmaya devam edeceklerini açıklarken Avrupa Parlamentosu Başkanı David Sassoli Osman Kavala'ya özgürlük talebini yineledi.
Reuters'a konuşan ABD Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Türkiye Dışişleri Bakanlığı'yla iletişime geçtiklerini söyledi. Alman Dışişleri Bakanlığı yetkilisi de 10 ülkenin iletişim halinde olduğunu açıkladı.
Yeni Zelanda Dışişleri Bakanlığı Türkiye'den resmi bir bildirim almadan konuyla ilgili yorum yapmayacaklarını söyledi. Bakanlığın açıklamasında Yeni Zelanda'nın Türkiye ile ilişkilerine değer verdiği aktarıldı.
Kısa bir not ekleyelim: Diplomasideki “karşılıklılık ilkesi” uyarınca 10 büyükelçinin istenmeyen kişi ilan edilmesi halinde Türkiye’nin bu ülkelerdeki büyükelçilerinin de aynı yöntemle geri gönderilmesi gündeme gelecek.
Muhalefetten de tepki: "Devlet aklının yerini sokak kavgası söylemi aldı”
Erdoğan’ın istenmeyen kişi talimatı muhalefetin de gündemindeydi.
CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Erdoğan’ın ülkeyi "uçuruma sürüklediğini” belirtirken, Türkiye’nin eski Moskova büyükelçilerinden İyi Partili Aydın Sezgin Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun Erdoğan’ı ikna edemeyeceğini savundu. DEVA Partisi’nden Yasemin Bilgel; Türkiye’nin “korkunç bir duruma” düştüğünü belirtirken, Gelecek Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu,“Devlet aklının yerini sokak kavgası söylemi aldı. Ülkeye yazık ediyorsunuz” dedi.
Karamollaoğlu: Erdoğan kendi geçmişini düşünsün, Demirtaş serbest bırakılsın
Saadet Partisi lideri Temel Karamollaoğlu ise AİHM kararlarına göre Selahattin Demirtaş ve Osman Kavala’nın tahliye edilmesi gerektiğini söyledi. Karamollaoğlu, geçmişte şiir okuduğu için cezaevine giren Erdoğan’a ”Sayın Erdoğan kendi geçmişini düşünsün." diye seslendi.
Akşener: İstanbul Sözleşmesi’ni hayata geçireceğiz
İYİ Parti 4. kuruluş yıldönümünü İstanbul Haliç Kongre Merkezi'nde kutladı. İyi Parti Genel Başkanı Meral Akşener, "İstanbul Sözleşmesi’ni hayata geçireceğiz, Partili Cumhurbaşkanlığı Sistemi’nden kurtulacağız" diye konuştu.
Barış Pehlivan'a "Menzil tarikatı kadrolaşması" soruşturması
Menzil tarikatının Jandarma Genel Komutanlığı’nda örgütlendiği iddialarını köşesine taşıyan Cumhuriyet gazetesi yazarı Barış Pehlivan hakkında soruşturma başlatıldı. Pehlivan soruşturmayı, “Kuşkusuz yazımda suç yok; asıl mesele, devlet içine yerleştirilenlerin ifşa olmak istememesi...” ifadeleriyle yorumladı.
"Tuz Gölü yüzde 30 küçüldü, 30 yıl içinde tümden kaybedebiliriz"
Türkiye'nin ikinci büyük gölü olan Tuz Gölü, küresel ısınıma ve bilinçsiz tarımsal sulama nedeniyle yüzde 30 küçüldü. Konya Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Muazzez Çelik Karakaya, önlem alınmadığı takdirde 30 yıla kadar gölün kaybedileceğini belirtti.
COVID19
Vaka sayısının en çok arttığı iller açıklandı
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, illere göre 100 bin kişide haftalık vaka sayılarını paylaştı. Yeni vaka haritasına göre; Kastamonu en fazla vakanın görüldüğü il olurken onu Zonguldak izledi. Bakan Koca’nın açıklamasına göre vaka sayısının en çok arttığı iller şöyle devam ediyor: “Karabük, Kilis, Tunceli, Ardahan, Çankırı, Kahramanmaraş, Osmaniye, Erzincan."
İki doz Sinovac aşısı olanlar için yeni karar
Türkiye'de de kullanılan Çin aşısı Sinovac’la ilgili yeni bir karar alındı.
Sinovac aşısı olanlar için 3'üncü doz bekleme süresi yeniden 3 aya düşürüldü. Daha önce Sinovac aşısından iki doz alanların 6 ay sonra üçüncü doz için randevu alabildiği belirtilmişti.
Kış öncesi hangi ülke Covid-19'a ne kadar hazırlıklı?
Dünya Sağlık Örgütü, Avrupa’da vaka sayılarının yükseldiği uyarısı yapmıştı. Peki, Avrupa ülkeleri kışa nasıl hazırlanıyor?
İtalyanların yüzde 80'i aşı oldu. Başbakan Draghi, sert tedbirlerle ülkedeki aşılama kampanyasını ileri götürmeyi de başarmış oldu.
İngiltere’de vaka sayısındaki artışa rağmen hükümet tam kapanma olmayacağını duyurdu. İngiltere'de yetişkinlerin yüzde 79'u aşılandı, ancak vaka ve can kaybı sayısı da artıyor.
Letonya ise pek çok Avrupa ülkesinin aksine ülkedeki sıkı kapanmayı Kasım ayı ortasına kadar uzattı. Letonya'da 100 bin nüfusta haftalık yeni vaka sayısı 765, bu Avrupa'daki en yüksek rakam.
Portekiz çok erken bir aşamada tam kapanma ve sert kısıtlamalara gitti. Avrupa içindeki en düşük haftalık vaka rakamları şu an Portekiz’de kaydediliyor.
Polonya'da son günlerde vakalarda patlama yaşanıyor. Sağlık Bakanı böyle giderse çok sert tedbirlere başvurmanın kaçınılmaz olacağını duyurdu. Ancak tam kapanmayı reddetti.
Almanya’da 100 bin nüfustaki haftalık yeni vaka sayısı altı ay aradan sonra yeniden 100’ün üzerine çıktı.Sadece yüzde 66 tam aşılanma oranıyla Almanya; Fransa, İspanya, İtalya gibi pek çok komşusunun gerisinde.
Türkiye'de Ağustos ayında 10 bin civarında seyreden yeni vaka sayılar kimi zaman 30 bini aşıyor. Genelde 29 - 30 bin civarında seyrediyor. Türkiye genelinde tam korunmaya yönelik iki doz aşısını olanların oran yüzde 77, ancak bölgeler arasında büyük farklar dikkat çekiyor.
EKONOMİ
Kamu bankaları kredi faizlerini Merkez Bankası’nın indirdiği seviyeye çekti
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ekonomi Başdanışmanı Cemil Ertem, kamu bankalarının kredi faizlerini merkez bankasının fonlama faizi (politika faizi) seviyesine çektiğini duyurdu. Merkez Bankası’nın Eylül ayındaki 100 baz puanlık indirimi sonrasında kredi faizlerinin düşmemesi ekonomistler tarafından uygulanan para politikasının yanlışlığının kanıtı olarak gösterilmişti.
İkinci el online oto pazarında satışlar azaldı, fiyatlar yükseldi
Türkiye ikinci el online araç pazarında satışlar, eylülde bir önceki aya göre yüzde 19 azalarak 113 bin 964 olurken, araç fiyatları yaklaşık yüzde 1,6 yükseldi.
Veli Ağbaba’dan MHP’ye: Gelin asgari ücretten vergileri kaldıralım
CHP Genel Başkan Yardımcısı Veli Ağbaba, MHP'ye asgari ücretten vergi alınmasını kaldırmak için iş birliği çağrısı yaptı. Ağbaba “Sandalye sayımız yetiyor, gelin birlikte vergileri kaldıralım, asgari sefalete son verelim." ifadesini kullandı.
ABD temyiz mahkemesi: Halkbank yargılanabilir
ABD'de temyiz mahkemesi, Halkbank'ın kara para aklama, dolandırıcılık ve gizli anlaşmalar yoluyla İran'a yönelik yaptırımları deldiği suçlamasından yargılanabileceğine hükmetti.
Suçlamaları reddeden Halkbank, bankanın Türk devletine ait olduğuna işaret ederek "Yabancı Devlet Dokunulmazlık Yasası" kapsamında ABD'de yargılanamayacağını öne sürmüş ve davanın düşürülmesi istemiyle temyize başvurmuştu. Mahkeme ise bHalkbank'a yöneltilen suçlamaların "ticari faaliyet istisnaları" kapsamına girdiğine hükmetti.
ABD'nin bütçe açığı 2,77 trilyon dolara ulaştı
ABD'nin bütçe açığı 2021 yılında toplam 2 trilyon 77 milyar dolara ulaştı. Bu rakam, ABD tarihinde, 2020 yılında yüksek bütçe açığı miktarı olarak kaydedilen 3 trilyon 13 milyar dolardan sonraki ikinci en yüksek bütçe açığı tutarı oldu.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
Kolombiyalı uyuşturucu baronu Otoniel yakalandı
Kolombiya’da en çok aranan uyuşturucu baronu ve suç örgütü lideri ‘Otoniel’ lakaplı Dairo Antonio Usuga David, Kolombiya Ulusal Polisi ve askeri güçlerinin düzenlediği operasyonla yakalandı.
ABD açıkladı: Suriye’de bir El Kaide lideri daha öldürüldü
ABD, Suriye’nin kuzeybatısına insansız hava aracıyla düzenlediği saldırıda, El Kaide’nin liderlerinden Abdülhamid El Matar’ı öldürdüğünü açıkladı. Pentagon, geçen ay sonunda da Suriye'nin İdlib bölgesinde düzenlediği hava saldırısında bir El Kaide kumandanının öldürüldüğünü duyurmuştu.
Hayvanat bahçesine yaklaşık 7.4 milyon TL miras kaldı
Çekya’nın başkenti Prag’da bulunan hayvanat bahçesine 17 milyon Çek kronu yani yaklaşık 7.4 milyon lira değerinde miras kaldı. Mirası bırakan kadının yakın arkadaşları ise kadının sağlık sorunlarını unutmak için her gün hayvanat bahçesine giderek hayvanları izlediğini, onlarla dertleştiğini söyledi.
ABD, Kennedy suikastına ait bazı gizli belgeleri 15 Aralık’ta yayınlayacak
ABD’de eski Başkan John F. Kennedy’nin suikastıyla ilişkili gizli belgelerin bir bölümünün 15 Aralık’ta yayınlanacağı, geri kalanların ise bir yıl içinde yayına hazır hale getirileceği açıklandı. ABD Başkanı John F Kennedy, 22 Kasım 1963’te seçim çalışmaları için gittiği Teksas’ta bir suikast sonucu öldürülmüştü.
KISA DALGA’DAN
Ersan Atar, IŞİD’li kadınları anlattığı podcast serisinin ikinci bölümünde örgüt içindeki kadınların yargılandığı dava dosyalarına, onların devlet eliyle nasıl cezasız kaldıklarını aktarıyor.