KISA DALGA BÜLTEN
19 AĞUSTOS 2023
Gündemin öne çıkan gelişmelerinden derleyerek hazırladığımız Kısa Dalga Bülten’e başlıyoruz
PODCAST DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
Siyaset gündemi de kulisler de yeni ittifak hesapları ve yerel seçim hazırlıkları nedeniyle hareket.i
Siyaset kulislerinde konuşulan konuların başında İYİ Parti lideri Meral Akşener’in 26 Ağustos’ta Afyon’da yapacağı konuşma geliyor. İYİ Parti kurmayları bu konuşmanın “yeni bir başlangıç” olacağı yönünde açıklamalar yapmıştı.
DW Türkçe’de Kıvanç El’in haberine göre ise ittifak tartışmalarına ilişkin açık bir mesaj vermesi beklenmeyen Akşener'in konuşmasında ekonomi, Avrupa Birliği politikası, göç ve eğitim gibi başlıklara değineceği ifade ediliyor.
Parti kurmayları Akşener'in Cumhur İttifakı'nın politikalarına karşı net bir çizgi çizeceğini de belirtiyor.
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin yerel seçimde işbirliği çağrısının ardından İyi Parti ile MHP arasında başlayan polemik sürüyor. Son olarak İYİ Parti Tolga Akalın, siyasal islamın yükselişine vurgu yaparak MHP’ye üçüncü yol çağrısı ‘yapmıştı. MHP’den de bu çağrıya olumsuz yanıt geldi. Bahçeli’nin çağrısına İYİ Partililer olumsuz yanıt vermiş, MHP de bu yanıtlara tepki göstermişti.
Ana muhalefet partisi CHP’de kurultay takvimi işlemeye devam ederken, genel başkanlık yarışında adı geçen grup başkanı Özgür Özel’in eylülde genel başkanlık için yola çıkacağı belirtildi. Diken’den Altan Sancar’ın haberine göre Özgür Özel’in adaylık açıklaması için bir metin üzerinde çalıştığı, bu metnin bir ‘tutum belgesi’ işlevi göreceği ifade ediliyor.
Öte yandan CHP Genel Merkezi, kurultayda partinin genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nu aday gösterecek. İkinci bir adayın çıkması durumundaysa kurultayda verilecek önergeyle parti meclisi için blok liste uygulamasına gidilmesi planlanıyor.
Geçtiğimiz günlerde İstanbul adaylığı için yeşil ışık yakan İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu bu konuda yeni bir açıklama yaparak, “İstanbul yolculuğumuz kesindir ve çok önemli bir yolculuktur” dedi.
Cumhur ittifakında çatlak iddiaları bir süredir gündeme getiriliyordu. Özellikle hükümetin ekonomi politikaları ve zamlara Yeniden Refah cephesinden tepkiler geliyordu.
Gazete Duvar’dan Serkan Alan’a konuşan Yeniden Refah Partisi yöneticilerinden Suat Kılıç, hükümetin yirmi yılın hatalarıyla ekonomiyi finanse etmeye çalıştığını belirtti. Kılıç, partisinin hâlâ Cumhur İttifakı’nda yer aldığını söyledi ama iktidarın adımlarından sorumlu olmadıklarını söyledi.
İstanbul’da düzenlenen operasyonda üç rapçi gözaltına alındı, bir kişi hakkında da yakalama kararı çıkarıldı.
Rapçiler Doğan Tarda, Samet Işıkve Şahan Terzioğlu’nun organize suç örgütleri için şarkı yaptıkları ve kliplerinde silah gösterdikleri gerekçesiyle gözaltına alındığı belirtildi. ‘Muti’ lakaplı rapçi Mücahit Doğan’ın hakkında ise yakalama kararı olduğu öğrenildi.
Muğla İkizköy’deki kömür maden sahasının genişletilmesi çalışmalarına karşı köylüler ve aktivistlerin başlattığı doğa nöbeti devam ediyor. İkizköy Çevre Komitesi, Birleşmiş Milletler’e mektup yazarak Limak Holding’in sosyal sorumluluk projesini sonlandırmasını istedi. Mektupta Limak’ın sebep olduğu hak ihlalleri sıralandı ve şirketin hem BM Küresel İlkeleri’ni gözetmediği öne sürüldü.
Türk Tabipleri Birliği, Türkiye’de kızamık vakalarına ilişkin verileri paylaştı. Verilere göre Ocak ayında 193 olan kızamık olgu sayısı Haziran’da 782’ye ulaştı. Toplam sayı ise 2 bini aştı. 1-4 yaş arasındaki çocuklarda, 1704 vaka görüldü. 30 yaş üzere bireylerde vaka sayısının 185 olduğu belirtildi. Sağlık Bakanlığı, kızamığın yaygınlaşmasından sonra aşı genelgesi göndermişti. Ancak aşılama oranının çok düşük olduğu vurgulandı.
EKONOMİ
Hükümetin memur ve memur emeklilileri için 2024 yılında yüzde 15+10, 2025’te 6+5 zam teklif etmişti. Teklife tepki gösteren memurlar dün 81 ilde eylem yaptı.
Eylem kararını toplu sözleşme masasında yetkili olan Memur-Sen aldı.
Memur-Sen’in açıklamasında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçim beyannamesindeki refah payı sözü hatırlatıldı. Açıklamada, “Refah payı olmadan kamu görevlilerinin enflasyonu yenmesi ve alım gücünü yükseltmesi mümkün değildir” denildi. Memurlar piyasa gerçeklerine dayanan teklif görmek istediklerini vurguladı.
Toplu sözleşme görüşmelerinde 22 Ağustos'ta yeni teklif masaya gelecek. Tarafların bu tarihte de anlaşamaması durumunda Kamu Görevlileri Hakem Kurulu'na başvurulacak. Bu aşamada kurul, en geç ay sonuna kadar sözleşmeye dair kararını açıklayacak.
Merkez Bankası’nın piyasa katılımcıları anketinde yıl sonu enflasyon ve dolar beklentileri yükseldi.
Bir önceki anket döneminde yüzde 48,23 olan yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 59,46'ya yükseldi.
Katılımcıların cari yıl sonu döviz kuru beklentisi bir önceki ankette 28 lira 46 kuruş iken, bu anket döneminde 29 lira 82 kuruşa çıktı.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), temmuz ayına ilişkin kurulan-kapanan şirket istatistiklerini açıkladı.
Ocak-temmuz döneminde 11 bin 559 şirket ve 449 kooperatif kapandı.
Aynı dönemde kapanan şirket sayısı yüzde 10,7, kooperatif sayısı yüzde 25,4, gerçek kişi ticari işletme sayısı yüzde 4,8 arttı.
Temmuzda kurulan şirket sayısı hazirana kıyasla yüzde 1,1 azaldı. Kapanan şirket sayısı ise yüzde 10,7 artarak 2 bin 67 oldu. Haziranda 1867 şirket kapanmıştı.
Brent petrol ve dolar kurundaki hareketlilik ile KDV ve ÖTV oranlarında yapılan zamlar benzin ve motorin fiyatlarında da değişikliğe neden oluyor. Motorine 1 lira 52 kuruş indirim yapıldı. Seçimlerden bugüne kadar motorine de yaklaşık 18 lira 30 kuruş zam gelmişti.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
Rusya, geçen pazar günü Karadeniz'de Şükrü Okan isimli gemiye uyarı ateşi açmıştı. İletişim Başkanlığı, Türkiye’nin bu saldırıya sessiz kaldığı yönündeki eleştiriler üzerine bir açıklama yaptı. İletişim Başkanlığı Rusya Federasyonu'nun "uygun şekilde" ikaz edildiğini belirtti.
Öte yandan Ukrayna’nın Odessa limanından yola çıkan Hong Kong bandıralı gemi İstanbul’a ulaşan ilk kargo gemisi oldu.
Deniz trafiği sitelerine göre gemi uluslararası sulara girmeden batı rotasını izleyerek Karadeniz’den geçti.
Ukrayna şu anda tahılını dışarı çıkarmak için Tuna Nehri'ni kullanıyor.
ABD, Ukrayna'ya F-16 gönderilmesini onayladı. Danimarka ve Hollanda üzerinden gerçekleşecek sevkiyat için bu iki ülkede yürütülecek pilot eğitimlerinin tamamlanması bekleniyor. Ukrayna, aktif bir şekilde ABD yapımı olan F-16'ların ülkeye sevk edilebilmesi için girişimlerde bulunmuştu.
İsveç, Kur'an yakma eylemleri ve bu eylemlere yurt dışından gelen tehditler nedeniyle terör alarm seviyesini 2016 yılından bu yana ilk kez, en üst ikinci seviyeye yükseltti.
Son zamanlarda Stockholm'de küçük gruplarca düzenlenen İslamofobik eylemlerde Kur'an nüshaları ateşe verilmiş ya da üzerlerine basılarak çiğnenmişti. Birçok ülkede kalabalık gruplar eylemleri protesto etmiş; Irak'ın başkenti Bağdat'taki İsveç Büyükelçiliği saldırıya uğramıştı. El Kaide'ye ait olduğu belirtilen bir bildiride ise Kur'an eylemlerine saldırı ile karşılık verme çağrısı yapılmıştı.
Dünyanın birçok bölgesi orman yangınlarıyla mücadele ediyor. ABD’nin Hawaii eyaletinde 10 gün devam eden yangınlarda ölenlerin sayısı 100’ü aştı. Kanada’da ise 1.000'den fazla aktif orman yangını kayıtlara geçti. Bazı bölgelerde yaşayanlar tahliye edildi.
İspanya'nın güneybatısındaki Kanarya Adaları'ndan Tenerife'de, yerleşim yerlerini tehdit eden orman yangını nedeniyle 5 köy boşaltıldı. Binlerce kişiye tahliye uyarısı yapıydı. Yetkililer son 40 yılın en kötü yangınıyla karşı karşıya olduklarını belirtti.
Almanya'da esrar yetiştirilmesi ve bulundurulmasını kısmen serbest bırakacak yasa tasarısı tartışmalara neden oldu. Alman Tabipler Birliği yasaya tepki gösterdi.
Yasanın 18 yaşı sınır kabul etmesine itiraz eden Birlik, 18 yaşından itibaren esrar kullanmanın beyne zarar vereceğini vurguladı.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), ağustos başında yaptığı açıklamada Omicron'un alt varyantı olan Eris olarak adlandırılan EG.5 varyantının 50'den fazla ülkede görüldüğünü duyurmuştu.
Almanya'da 7-13 Ağustos tarihleri arasında 2 bin 425 Covid vakası kayıtlara geçti. Vaka sayısının son 5 haftası iki katına çıktığı açıklandı.
ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri ise, COVID-19'a neden olan virüsün yüksek oranda mutasyona uğramış bir varyantı incelediklerini duyurdu.
KISA DALGA’DAN
Kitap Konuk Kahve programında Yeşim Özdemir’in gazeteci Nilay Örnek’le gerçekleştirdiği söyleşiyi dinleyebilirsiniz