EVREN AYBARS
Beyin.
Beyin nedir diye sorarsak, en basit cevabı sinir sisteminin merkezi. Efendim bir mühendis olarak yazmaya kalkarsam nöronlar sinapslar falan anlatacağım, yazının başında okuyucunun bir kısmı bezip gidecek. Ama temel bir bilimsel tanım vermek istiyorum yine de, daha ayrıntılı bilgi isterseniz wikipedia'da bayağı içerik var.
İnsan beyni, kraniyal sinirler ve omurilik sayesinde merkezî sinir sistemini kontrol eder, çevresel sinir sistemini yönetir ve hemen hemen insanın tüm işlevlerini düzenler. Kalp atışı, soluk alma ve sindirim gibi istemsiz eylemler, otonom sinir sistemi yoluyla farkına varmadan beyin tarafından yönetilir. Düşünce, mantık ve soyutlama gibi daha karmaşık zihinsel eylemler ise bilinçli olarak beyin tarafından yönetilir.
3 Mart 2023'te beyin neden önemli sorusunun bir cevabını yaşadık memleketçe. Siyaseten ciddi bir yoksunluk belirten bir hamle ile, son yıllarda mevcut iktidara karşı duruşuyla oy toplayan bir yapının kendisini imha edişiyle geçirdik günü.
Oysa konumuz deprem. Resmi verilere göre neredeyse 50 bin canımızı kaybettik, gerçek rakamın bunun 3-4 katı olduğu endişesi giderilemiyor. Hala bölgede eksikler var, su, çadır ulaşımı büyük sıkıntı. Bizler kendi imkanlarımızla destek olalım diye debeleniyoruz ama yetmiyor. Bunları konuşmak gerekirken ülkenin tarihinde gireceği en önemli seçime artık kısa bir süre kala hala bu tür saçmalıklarla uğraşıyoruz.
Neyse, beyin önemli. Galiba onun hangi amaca hizmet ettiğiyle ilgili bir sorun olunca, daha da önemli. Yoksa bütün siyasetini iktidara karşı durmak üzerine kurgulayan bir insanın, bu amaçtaki yol arkadaşlarına gelip küt diye "zorba" "sıtma" gibi kelimelerle çıkışmasının başka türlü açıklanabileceğini sanmıyorum.
Aslında bugün size dönek veya fırıldak isimli bir tarif vermek istedim ilk olarak. Ama sonra beynin nasıl çalıştığına dair bir kaç söz söylemeyi tercih ettim sanırım. O yüzden bugün tarifimiz de beyin salata. Güzeli olduğunda pek severim ama hiç yapmadım açıkçası. O yüzden tarifi pandemi zamanı benim de katkıda bulunduğum Anason İşleri'nin Evde Çilingir Sofrası adlı ücretsiz yayınlanan online kitabında şef Derin Arıbaş'ın yazdığı haliyle paylaşacağım. Evde meze yapmayı seviyorsanız bu kitabı internetten kolayca bulabilirsiniz.
Malzemeler:
1 adet kuzu beyin
10 gr sirke
1/6 bağ maydanoz
1 ufak kapya
10 gr kapari
1 dilim ekmek
20 gr limon suyu
5 gr hardal
50 gr zeytinyağı
Beynin, musluk altında hafif akan soğuk bir su ile, zarını güzelce temizleyin. Tüm kan damarlarından kurtulduğunuzdan emin olun.
Ufak bir sos tenceresine beyni alın; üzerini kaplayacak kadar soğuk su, bir kaşık sirke ve bol tuz ile ateşe koyun. Harlı ateşte kaynama noktasına getirin. Ateşi söndürüp, tencerenin kapağını üzerine kapatın. Beyni bu şekilde, su soğuyuncaya dek, içinde bekletin.
Derin bir kapta; limon suyu, biraz tuz ve hardalı birleştirin. Bir çırpıcı yardımıyla; üzerine yavaşça zeytinyağını ekleyerek kıvamlı bir sos elde edin. Maydanozu incecik doğrayın ve kapya biberi ufacık küpler halinde kesin. Bir kasede bir araya getirip, kaparileri ilave edin. Sostan biraz üzerine gezdirip, tatlandirin. Tuzunu ve ekşilik seviyesini zevkinize göre ayarlayın. Kruton için; ekmeği, küpler halinde doğrayın. 160 derecelik, önceden ısıtılmış fırında; renkleri altın sarısına dönünceye dek 10-12 dakika tutun.
Bir tabakta; maydanoz salatanızı alta yayın. Üzerine beyni yerleştirin. Deniz tuzu ve karabiber -ve belki limon kabuğu- ile çeşnilendirin. Krutonları serpiştirin. Beynin üzerine bolca sos dökerek sunumu tamamlayın.