38 yıllık tercümanı anlattı: Gorbaçov son günlerinde Ukrayna'daki savaş ve Putin hakkında ne düşünüyordu?

91 yaşında hayatını kaybeden Mihail Gorbaçov'un 38 yıllık tercümanı Pavel Palazhçenko, Sovyetler Birliği'nin son liderinin Ukrayna'daki savaş ve Rusya'nın Batı'yla ilişkileri konusunda neler hissettiğini anlattı. Palazhçenko, ölümünden birkaç hafta önce konuştuğu Gorbaçov'un Ukrayna'daki savaş nedeniyle sarsılmış ve afallamış olduğunu, Moskova'nın son yıllarda Kiev'le ilişkilerinin bozulması nedeniyle psikolojik olarak yıkılmış hissettiğini söyledi.

Çok sayıda Sovyetler Birliği-ABD zirvesinde Gorbaçov'un tercümanlığını yapmış olan Palazhçenko, kendisinin ve başkalarının "Gorbaçov'un Ukrayna yaşananlar nedeniyle bu kadar travmatize olmasından" çok etkilendiklerini söyledi.

'UKRAYNA KONUSU ONU DUYGUSAL VE PSİKOLOJİK OLARAK YIKTI'

Reuters'a konuşan Palazhçenko, "Mesele sadece 24 Şubat'ta başlayan özel operasyon değildi; son yıllarda Rusya ile Ukrayna arasındaki ilişkilerdeki gelişmelerin tamamıydı. Bu durum, onun için gerçekten çok büyük bir darbeydi. Onu duygusal ve psikolojik olarak gerçekten yıktı" dedi.

Palazhçenko, "Onunla gerçekleştirdiğimiz sohbetlerimizde bizim için şu açıktı: Her türlü sebepten dolayı, yaşananlar karşısında sarsılmıştı ve afallamıştı. Sadece Rus ve Ukrayna halklarının yakınlığına değil, aynı zamanda iki ulusun iç içe olduğuna inanıyordu" diye konuştu.

Gorbaçov'un Ukrayna ile aile bağları olduğunu da anlatan Palazhçenko, son Sovyet liderinin sorunları siyasi yollardan çözmeye inandığını, Sovyetler Birliği'nin dağılması sürecinde sivillere karşı güç kullanılan bazı olaylardan önceden haberdar olmadığını veya kaosu önlemek için güç kullanımı emri verdiği bazı durumlarda da "son derece isteksiz olduğunu" savundu.

'SOVYETLER BİRLİĞİ FİKRİNE HÂLÂ İNANIYORDU'

Palazhçenko, Gorbaçov'un Ukrayna'ya bakışının karmaşık olduğunu ve çelişkiler barındırdığını çünkü "Sovyetler Birliği fikrine hâlâ inandığını" söyledi: "Tabii ki onun ve onun siyasi neslinden gelen birçok kişinin kalbinde, eski Sovyetler Birliği'nin büyük kısmını içeren bir tür hayali bir ülkenin haritası vardı" dedi. Fakat Gorbaçov'un bu ülkenin sınırlarını korumak için savaş açmayacağını söyleyen Palazhçenko, "Tabii ki onu 'Gidip bunu dayatmak için ne gerekiyorsa yapın' derken tahayyül edemiyorum, hayır" diye konuştu.

PUTİN'LE İLGİLİ NE DÜŞÜNÜYORDU?

Palazhçenko, Gorbaçov'un Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e bakışı hakkında da konuştu. Buna göre Gorbaçov, görevinin Putin'e saygı duymak ve onu desteklemek olduğunu düşünüyordu ama medya üzerinde baskı gibi konularda da başka türlü düşündüğünde kamuoyu önünde sesini yükseltiyordu. Bununla birlikte, Ukrayna konusunda savaşın ilk günlerinde yaptığı "İhtilafa son verilmeli ve insani endişeler ele alınmalı" açıklamasının dışında medyaya bir yorum yapmama kararı almıştı.

Gorbaçov, Sunday Times gazetesiyle bir söyleşisinde Kırım'ın 2014'te Rusya tarafından ilhak edilmesi konusunda "Ben de Putin gibi davranırdım" dediği için Kiev tarafından yasaklanmıştı. Gorbaçov, Kırım'da düzenlenen ve Kiev'in tanımadığı referandum hakkında "Ben her zaman halkın özgür iradesinden yanayım ve Kırım'dakilerin büyük çoğunluğu Rusya'yla yeniden birleşmek istiyor" demişti.

Öte yandan Ukrayna'da birçokları, Çernobil'de 1986'da yaşanan nükleer facianın ilk günlerinde üzerinin örtülmesinden hâlâ Gorbaçov'u sorumlu tutuyor.

ÖLÜMÜNDEN SONRASI İÇİN NE DEDİ?

Gorbaçov'un eski tercümanı, son Sovyet liderinin Rusya'da kendisine bakış ve ülkenin geleceği konusunda ne düşündüğünü de anlattı. Buna göre, Sovyetler Birliği'nin dağılma sürecini tetikleyen politikaları nedeniyle birçok kesim tarafından eleştirilen Gorbaçov, tarihin nihayetinde kendisini olumlu anacağına inanıyordu. Palazhçenko bu konuda, "Tarihin dönek bir kadın olduğunu söylemeyi severdi. Bence nihai hükmün, kendisi açısından olumlu olacağına inanıyor ve bunu bekliyordu" dedi.

Palazhçenko, "Bence Gorbaçov Rusya'nın geleceği için iyimserliğini koruyordu. Rus halkının çok yetenekli olduğuna ve kendilerine bir şans verildiğinde, belki de ikinci bir şart, bu yeteneğin ortaya çıkacağına inanıyordu" diye konuştu. (Kısa Dalga)