Antik kentlerden otoyol geçecek, en az 66 bin ağaç kesilecek

Antalya'nın Kaş ve Demre ilçelerinde planlanan otoyol projesi güzergahı tartışma yarattı. Kekova, Myra, Andreake Kaputaş Kanyonu kaya mezarları gibi tarihi ve doğal alanları etkileyeceği düşünülen otoyol projesinin ÇED raporunda, güzergahtaki 66 binden fazla ağacın kesilmesinin öngörüldüğü yer aldı.

Antalya'nın doğal ve tarihi alanlarıyla ünlü batı ilçeleri Kaş ve Demre'de bazı antik kentler ve birinci derecede korunan doğal alanları etkileyen otoyol projesi tepki çekti. 2 milyar 165 milyon TL'lik yaklaşık maliyet planlanan yeni bölünmüş yol projesinin bölgede doğal ve kültürel mirasa yönelik olumsuz etkileri gündeme geldi. Demre Beymelek'te başlayacak otoyolun, güzergahındaki Myra, Sura ve Hoyran antik kentlerinin koruma sınırları içerisinden geçeceği, Kaş-Kalkan arasındaki korunan doğal alanları da olumsuz etkileyeceği kaydedildi.

Tarım arazilerini böleceği için ilçe halkının karşı çıktığı Finike bölümü geçici olarak projeden çıkarılan otoyolun, Demre Beymelek'ten başlayıp Kaş Kalkan'a kadar olan bölümü 74 kilometre planlanıyor. Karayolları 13'üncü Bölge Müdürlüğü'nün, gidiş-geliş toplam 4 şeritli, 11 köprü ve viyadük, 6 tünel ve 12 alt ve üst geçit planlanan bölünmüş yol projesinin ÇED raporunda, "Yaklaşık olarak güzergahta bulunan orman alanlarında kesilecek ağaç sayısı 66 bin 73 adettir" ifadesi yer aldı. ÇED raporu, 4 Ocak 2024 günü Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nda, İnceleme Değerlendirme Komisyonu (İDK) tarafından değerlendirilecek. Kültürel ve Doğal Mirası İzleme Platformu'ndan arkeolog Nezih Başgelen, şunları söyledi:

"Yeni otoyol yapımı için 66 binden fazla ağacın kesilecek olması endişe yaratırken projeyle ilgili hazırlanan jeoteknik raporlarına göre hareketli bir topografyaya sahip olan bölgede dinamitli patlatma ve yarma çalışmaları sırasında 19 milyon 680 bin 825 metreküp hafriyat malzemesi çıkacağı belirtiliyor..."

Nereler zarar görecek?

Proje dosyasında otoyol güzergahında yer alan ve proje inşaatı sebebiyle zarar görebileceği düşünülen doğal ve kültürel alanlar ise şöyle; Beymelek 1'inci Derece Doğal Sit Alanı, Andreake Sura 1'inci Derece Doğal Sit Alanı, Kaş-Kekova Özel Çevre Koruma Bölgesi, Kalkan Güney Yamaçları 1'inci Derecede Doğal Sit Alanı ve Kaputaş Kanyonu, Sura Arkeolojik Sit Alanı.

Güzergah yakınında yer alıp, olumsuz etkilenmesi öngörülen yerler ise şöyle; Myra Antik Kenti Lahit, Sarnıç ve Harabe, tarihi kuyular, kaya mezarlıkları, tarihi su sarnıcı, 1'inci Derece Arkeolojik Sit Alanı Salomba Damları mevkii antik yerleşim alanı ve kuyular, 3'üncü derece arkeolojik sit alanı Çağlarca antik dönem yerleşim alanı.

Dinamit kullanılacak

Kaş Çevre ve Kültür Derneği de şu açıklamayı yaptı: " İnşaat aşamasında yolun önemli bir bölümü dinamitlerle patlatılarak geçilecektir. Bu durum yeraltı su kaynaklarının yok olması ve/veya azalması ya da yön değiştirmesine sebep olacaktır.

Proje’de 118 hektar tarım alanı, 57 hektar toplam orman alanı(çalı, geniş yapraklı ve iğne yapraklı), 44 hektar zeytinlik alan ve 95 hektar makilik vejetasyon alanı olmak üzere toplam 321 hektar alan tahrip olacaktır.

Raporda otoyol güzergahında bulunan sadece 26,75 hektar orman alanında 66.073 adet ağacın kesileceği ifade edilmiştir. Bölge, tüm doğal çevre dokusuyla bugüne kadar görece koruna gelmiş son yerlerden biridir. Bu sayede biyoçeşitliliği ve habitat alanları olağanüstü düzeyde zengindir. Otoban ve tetikleyeceği yoğun betonlaşmanın tahribat boyutu da olağanüstü olacaktır.

Yollar iyileştirilsin

Bölgemiz, tarım arazileri, büyük sürülerin otladığı meralar, zeytinlik alanları-bahçeleri, hayvancılığı için son derece önemli zengin makilik dokusu, ormanları ve köyleriyle bir bütündür. Onlarca antik kentine, doğal koruma alanlarına, özel çevre bölgelerine, milli parklarına, dağ köylerine, koylarına ve eşsiz manzaralarına erişen hem sahilden hem dağ köylerinden geçen mevcut yolları, yapılmak istenen Kaş-Kalkan Otoyoluna yegâne alternatiftir ve öyle kalmalıdır. Kaş halkının talebi mevcut yolların iyileştirilmesi yönündedir."

Ne olmuştu?

Antalya Valiliği'nin 22 Haziran 2017 tarihli işleminde Kaş – Kalkan Otoyolu için ÇED Gerekli Değildir’ kararı almış. Buna istinaden iki dava açılmıştı. İlk dava otoban projesi için verilen “ÇED Gerekli Değildir” kararına, ikincisi ise Kalkan Güney Yamaçları (Kaputaş Plajı) 1’nci derecede SİT alanından geçen 2842 metrelik güzergahta Antalya Tabiat Varlıkları Koruma Komisyonu’nun verdiği izne karşı açılmış olan davaydı.

2018 yılında Antalya 4. İdare Mahkemesi ‘kesin inşaat yasağı bulunan 1’nci derece doğal SİT alanında geri dönülemez tahribata sebep olabileceği ve bu yönüyle telafisi güç veya imkansız zarara yol açabileceği görüldüğü’ ifadelerine yer vererek yürütmeyi durdurma kararı vermişti.

2019 yılındaysa Antalya 2. İdare Mahkemesi bilirkişi raporuna dayanarak Antalya Valiliği’nin ‘ÇED gerekli değildir’ kararını iptal etmişti. 2020 yılında da Danıştay kararı onaylamıştı.

Karayolları Genel Müdürlüğü bunun üzerine Finike – Demre hattını, Kaş- Kalkan hattı ile birleştirerek 1 Temmuz 2021 tarihinde ÇED (Çevre Etki Değerlendirme) toplantısı yapma kararı almış, Finike halkının tepkisi sonucu Finike ÇED toplantısı iptal edilmiş, Kaş’ta ise Akbel Mahallesinde ÇED toplantısı yapılmıştı. Toplantıya yoğun katılım gösteren halk, Kaş – Kalkan otoyoluna karşı çıkmıştı.

Şimdi ise Karayolları Genel Müdürlüğü’nün özel bir firmaya hazırlattığı ÇED raporu 04.01.2023’te Ankara’da İDK’da(İnceleme Değerlendirme Kurulu) görüşülecek ve ÇED OLUMLU kararı çıkarsa Bakanlığın oluruyla yolun yapımına başlanabilecek.

Karayolları, projenin gerekçesi olarak, Mevcut kıyı yolu ya da yolların fiziki ve geometrik standartlarının olağanüstü düşük olması, sürücü konforu, trafik güvenliği ve yoğunluğunun problem teşkil etmesi göstermiş, yolun sağlayacağı faydaları ‘’Turizmden ekonomiye, eğitimden sağlığa, bölgeye her alanda kalkınma, gelişme sağlayacağı’’ olarak saymıştı. (DHA/ Kısa Dalga)