Biden’ın soykırım açıklamasından sonra neler oldu, kim, ne dedi?

ABD Başkanı Biden'ın, 1915 olaylarını 'soykırım' olarak tanımlayarak "Suçlamak için değil, tekrarlanmasın diye bu ifadeyi kullanıyoruz" ifadelerini kullanmasının ardından ilk tepki Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın'dan geldi.

Kalın, Biden'ın açıklaması hakkında, "Türkiye Cumhuriyeti açısından yok hükmündedir" ifadesini kullandı. 

Azerbaycan ile telefon diplomasisi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Biden'ın açıklamasından hemen sonra Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmeye ilişkin Saray'dan verilen bilgide "İki cumhurbaşkanı görüşmede son gelişmeler ışığında Türkiye ve Azerbaycan olarak hangi ortak adımların atılabileceği hususunda fikir teatisinde bulundu" denildi. 
Erdoğan'ın ardından Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Azerbaycanlı mevkidaşı Ceyhun Bayramov ile yine telefonda görüştü.
Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, "Sayın Bakanımız Mevlüt Çavuşoğlu, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirmiştir. Bayramov, ABD Başkanı Biden'ın bugün yapmış olduğu açıklama çerçevesinde Türkiye'ye olan desteğini vurgulamış, tarihin çarpıtılarak yeniden yazılmasının kabul edilemez olduğunu ifade etmiştir" ifadelerine yer verildi. 

Çavuşoğlu'nun ardından bu defa TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Azerbaycan Milli Meclis Başkanı Sahibe Gafarova ile telefonda görüştü.  Şentop, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Azerbaycan Milli Meclis Başkanı Sayın Sahibe Gafarova telefonla arayarak, Biden'ın açıklamasından duyduğu üzüntüyü ifade etti. Bu açıklamaların siyasi nitelikte olduğu, tarihi ve hukuki kıymetinin bulunmadığı, bölge barışına fayda sağlamayacağı hususlarında hemfikir olduğumuzu gördüm" ifadelerini kullandı. 

Erdoğan: Birlikte yaşama kültürünün unutulmasına izin veremeyiz

Cumhurbaşkanı  Erdoğan, 1915'de yaşananlaral ilgili Türkiye Ermenileri Patriği Sahak Maşalyan'a gönderdiği mesajda, "Türkler ile Ermenilerin yüzyıllarca süren ve insanlığa örnek olan birlikte yaşama kültürünün unutulmasına izin veremeyiz" dedi.

Altun: "Kati suretle reddediyoruz"

İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Türkiye'nin ABD ile ikili ilişkilerinde son derece talihsiz ve üzücü bir gün yaşadığını belirterek, "Biden yönetiminin 1915 olaylarını 'soykırım' olarak nitelendirmesini kati surette reddediyoruz ve asla kabul etmiyoruz" dedi.

"Normalleşme, Biden'ın açıklamasıyla sabote edilmiştir"

AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, ABD Başkanı Joe Biden’in 1915 olaylarını 'soykırım' olarak tanımasını kınayarak, "Bölgede olası bir normalleşme ihtimalini zayıflatmış, normalleşme, Biden açıklaması ile sabote edilmiştir" dedi.

Bahçeli: 1915'deki tehcir kararı doğruydu

İktidarın küçük ortağı MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Biden'ın Ermeni soykırımı açıklamasına ilişkin olarak, "MHP, sözde soykırım suçlamasını tümden reddetmekte, bu isnadı dillendiren ABD Başkanı'nı da kınamaktadır. Biden'ın soykırım açıklaması hükümsüzdür, aynı zamanda siyasi akılsızlık ve ahlaksızlıktır" dedi.

Bahçeli "1915 olayları sırtından hançer yiyen bir İmparatorluğun doğal refleksi, doğru bir kararı, dengeli bir adımıdır. Kaldı ki tehcir, o dönemki milli güvenliğin zorunlu bir tercihidir. Burada soykırım izi sürenler Türk milletine hiç geçmeyecek düşmanlık besleyen çevrelerdir" ifadelerini kullandı.

Şentop: "Türkiye- ABD ilişkilerini zehirleyecek nitelikte" 

TBMM Başkanı Mustafa Şentop yaptığı açıklamada Biden'in açıklamasının ilkel siyasi hesapların ürünü olduğunu savunarak "1981'deki benzer açıklamanın nasıl Türkiye'ye bir zararı olmamışsa bunun da zararı yoktur ama Türkiye- ABD ilişkilerini zehirleyecek niteliktedir" dedi.  

Fuat Oktay: Biden'ın değerlendirmesini reddediyoruz

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay ise "Siyasi hesap uğruna tarihin çarpıtılmasının bir göstergesi olan Biden’ın 1915 olaylarına ilişkin değerlendirmesini reddediyoruz" dedi.

CHP'li Öztrak: Büyük bir yanlış olarak tarihe geçmiştir

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak yaptığı açıklamara ''ABD Başkanı Joseph Biden'ın 1915'te yaşanan acı olayları 'soykırım' olarak nitelemesi büyük bir yanlış olarak tarihe geçmiştir. Ülkemizi töhmet altında bırakan açıklamaları esefle karşılıyoruz. 1915 olayları Türklerin ve Ermenilerin hafızasında büyük travmaya neden olan bir trajedi, bir felaket olarak iz bırakmıştır. Bu travmanın giderilmesi bu tür açıklamalarla mümkün değildir. Özellikle diğer ülkelerin devlet yetkililerinin üzerine düşen, geçmişte yaşanan trajedi üzerinden yeni bir gerilime yol açmak değil, ortak acının yaralarının sarılmasına çalışmak olmalıydı. Bu açıklama ile bu fırsat da kaçırılmıştır. Ülkemizi töhmet altında bırakan açıklamaları esefle karşılıyoruz'' ifadelerini kullandı.

Bakanların tepkileri

Adalet Bakanı Abdulhamit Gül: "Tarihleri soykırım ve ırkçılık suçlarıyla dolu bir sabıka kaydından ibaret olanların art niyetli beyanları bizim için yok hükmündedir."

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, "ABD tarih bilmez. Çünkü tarihi yoktur. O nedenle başkanına söyletilen sözün de kıymet-i harbiyesi yoktur." 

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu: "Sözcükler tarihi değiştiremez, yeniden yazamaz. Tarihimiz hakkında kimseden ders alacak değiliz. Siyasi fırsatçılık barış ve adalete karşı en büyük ihanettir. Tek dayanağı popülizm olan bu açıklamayı tümüyle reddediyoruz."

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin: "Tarihi sömürgecilikten, katliamcılıktan, ırkçılıktan ve ayrımcılıktan ibaret olanların kendi yüz karası tarihlerini, iyilik ve hoşgörü medeniyeti kurmuş milletimize yansıtma çabası beyhudedir."

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum: "Bin yıldır bu topraklarda adaleti ve barışı hakim kılmış, mazlumlara kucak açmış milletimize 'soykırım' ithamı asla kabul edilemez."

Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan: "Milletimizin şanlı tarihinde hiçbir zaman soykırım olmamıştır. Tarihi, yalanlarıyla lekelemeye çalışanlar hiçbir zaman gerçeğin peşinde olmadı. Konunun tarihçiler tarafından tartışılması, belgelerin açılması hiçbir zaman işlerine gelmedi."

Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk: "Hem tarihi hem hukuki zeminde hiçbir karşılığı olmayan bu iftiralar yok hükmündedir."

Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli: "Asil milletimizin şanla, şerefle dolu tarihi bu asılsız iddialarla karalanamaz."

Ticaret Bakanı Mehmet Muş: "Soykırım iddiası, aziz milletimize atılmış büyük bir iftiradır. ABD Başkanı'nın, tarihi gerçeklerle bağdaşmayan bu açıklamaları Türkiye- ABD ilişkilerine zarar vermeye yönelik bir girişimdir."

Diyanet İşleri Başkanı Erbaş da "Medine Sözleşmesi" ile topa girdi

DİB Ali Erbaş, Biden'ın açıklaması hakkında, "Farklı dinden ve ırktan milyonlarca insanı Osmanlı asırlarca barış içerisinde yaşatmıştır. 'Soykırım' iddiası milletimize atılan bir iftiradır, kabul edilemez. Medine Sözleşmesi ile temelleri atılan birlikte yaşama tecrübesini dünyaya tanıtan İslam medeniyetidir. Farklı dinden ve ırktan milyonlarca insanı Osmanlı asırlarca barış içerisinde yaşatmıştır. 'Soykırım' iddiası milletimize atılan bir iftiradır, kabul edilemez" ifadelerini kullandı.

İletişim Başkanlığı: "Hukuken tanımlanmayan bir olay için siyaseten 'soykırım' nitelendirmesi yapılamaz"

İletişim Başkanlığı'nın resmi Twitter hesabından yapılan açıklamada, "Soykırım, hukuki bir tanımdır. Uluslararası hukukun soykırım olarak tanımladığı olaylar arasında 1915 tehciri bulunmamaktadır. Hukuken 'soykırım' olarak tanımlanmayan bir olay için siyaseten 'soykırım' nitelendirmesi yapılamaz" denildi. 

ABD Büyükelçisi Satterfield, Dışişleri Bakanlığı'na çağırıldı

Dışişleri Bakanlığı, ABD'nin Ankara Büyükelçisi David Satterfield'ın Bakanlığa çağırıldığını duyurdu. Açıklamada, "Tarihi ve hukuki herhangi bir dayanaktan yoksun olan bu açıklamayı kabul edilemez bulduğumuz, tümüyle reddettiğimiz ve en kuvvetli şekilde kınadığımız ifade edilmiştir" denildi.

DEVA: "Tahrip edici etki"

Demokrasi ve Atılım (DEVA) Partisi, ABD Başkanı Joe Biden’ın 1915 olaylarını “soykırım” olarak nitelendirmesi karşısında, “Güçlü bir biçimde kınıyoruz. Bu tanımanın zaten sağlıklı olmayan ikili ilişkilerimiz üzerindeki ilave tahrip edici etkisi izahtan varestedir” açıklamasını yaptı.

Karamollaoğlu: Uluslararası komisyon kurulsun

Saadet Partisi Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu, "Türkiye'yi soykırımla anmak kimsenin haddi değildir" dedi ve ABD'yi, '1915 Olayları'nda gerçeği aramak adına uluslararası bir komisyon kurmaya davet etti ve "Hodri meydan" dedi.

Akşener: "Ahize Biden'ın yüzüne kapatılmalıydı"

İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener, ABD Başkanı Joe Biden’ın 1915 olaylarına ilişkin yaptığı yazılı açıklamada, “soykırım” ifadesini kullanmasını kınadı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Biden arasında dün yapılan telefon görüşmesini anımsatarak, “Telefon görüşmesinde bu niyet işitildiğinde, ahizenin Biden’ın yüzüne kapatılamamış olması, NATO Zirvesi vesilesiyle görüşme beklentisinin hâlen de sürdürülmesi, iktidarın bu densiz ve dengesiz ilişkideki acizliğinin ifşasından başka bir şey değildir” dedi.

HDP: "Ermeni Soykırımı bu topraklarda yaşandı ve adaleti bu topraklarda sağlanmalıdır"

Sol Parti: "İnkar edilerek tarihsel gerçekler kapatılamaz"

Sol Parti'den yapılan açıklamada "Ermeni kardeşlerimizin 106 yıl önce yaşadığı büyük acıyı bugün aynı derinlikte yüreğimizde hissetmeye devam ediyoruz. 106 yıldır bu büyük acıyla gerçek bir yüzleşme yapılmadı. İktidarların inkar yöntemleriyle bu sürecin üzeri örtülmeye çalışıldı. Ancak, inkar ederek bu tarihsel gerçeklerin, bu toprakların kanayan acısının üzerini kapatmak mümkün değildir. Gerçek bir yüzleşme ve hesaplaşma bir geçmiş muhasebesinden de öte kardeşçe bir geleceği inşa etmek için önemlidir. Bu sorun milliyetçiliğin inkar penceresinden de emperyalist merkezlerin çıkar penceresinden de bakılarak çözülemez. İnanıyoruz ki Ermeni sorununun çözüleceği yer yine bizim topraklarımızdır. Biden ve Avrupalı emperyalistlerin mesajları bu çerçevede değerlendirilmelidir" denildi.

EMEP: "Emperyalistlerin ve işbirlikçilerinin pazarlıklarına prim verilmemeli"

EMEP Genel Başkanı Ercüment Akdeniz, yaptığı açıklamada şunları kaydetti:
"Üzeri bir beton gibi 106 yıldır kapalı tutulan tarihsel gerçeklikle toplum olarak yüzleşemediğimiz açıktır. 'Sözde' denerek gerçeklerin tartışılması daha fazla engellenmemelidir. Öte yandan gerek ABD emperyalizmi gerekse AB emperyalizmine üye devletler de kendi sömürgecilik ve ırkçılık tarihi ile de tamamen yüzleşmiş değildirler. Afrika’nın kırımı ve kölelik üzerinden palazlanan Belçika, Fransa, İtalya emperyalizmi buna örnektir. Yine Afrikalı kölelerin sömürüsü ve Amerikalı yerlilerin kırımı üzerinden inşa edilen ABD emperyalizmi de buna örnektir. Dolayısıyla tarihsel yüzleşmenin gerçek manada ve işçi sınıfı, halklar yararına olabilmesi için emperyalistlerin ve işbirlikçilerinin yaptığı pazarlıklara prim verilmemelidir."