Büyük İskender adına kurulan 'Eski İstanbul'da 1900 yıllık atık su kanalı bulundu

Dalyan köyü yakınında 1997-2009 yıllarında Alman ekip tarafından yürütülen kazı çalışması, 2011'den itibaren Ankara Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Erhan Öztepe'nin başkanlığındaki ekiple sürdürülüyor.

Alexandria Troas Antik Kenti'nde 2022 çalışmaları olarak 30 kişilik ekiple devam ediyor. Bu yılki kazılarda ise dikkat çeken buluntulardan biri, 1900 yıllık 2 atık su kanalı oldu.

'İLGİLİ UZMANLARLA ÇALIŞMA GERÇEKLEŞTİRECEĞİZ'

Alexandria Troas Antik Kenti'ndeki kazı çalışmalarında 12'nci sezonun içinde olduklarını söyleyen Prof. Dr. Öztepe, alanda neler yapıldığını anlattı: "Bu süreçte artık aktif kazı sezonunun sonuna gelmek üzereyiz. Bundan sonra başka çalışmalarla kazı çalışmalarımız devam edecek. 2022 yılında bizden önceki Alman araştırma ekibinin bir kısım itibariyle araştırmış olduğu 'aşağı agora' dediğimiz bölgede eski sondajları birleştirerek, açılmamış alanları açıp, genişlettik ve yeni veriler elde ettik.

KANALLAR NASIL ÇALIŞIYORDU?

Bunlardan bir tanesi, 2 atık su kanalının girişine ulaşmış olmamız. Bu kanallar önemli. Antik dönemde, özellikle Roma döneminde bu atık su kanalları taş duvar örgüler ve taş kanallar şeklinde oluşturulmuş kanallardır. Pişmiş toprak borularla taşınan temiz su kullanıldıktan sonra bu kanallarla deşarj edilir. Bu 2 kanaldan bir tanesi yüzeye 1,5- 2 metre derinlikte, diğeri ise yürüme zemininden yaklaşık 5,5- 6 metre aşağıda. Ulaştığımız 2 kanal içerisinde gelecek yıl ilgili uzmanlarla çalışma gerçekleştireceğiz. İçeri kamera salarak tonozlar üzerinde devam ettiğini görme imkanımız oldu. Oradan aldığımız en kaba veriler, bize çok farklı yönlerde, yürüme zeminin altında bir altyapı olduğunu gösterdi" dedi.

'MODERN DALYAN KÖYÜNDE KANALİZASYON SİSTEMİ YOK'

Gelecek yıl atık su kanallarının içinde temizlik çalışmaları yapılacağını belirten Prof. Dr. Öztepe, sözlerini şöyle sürdürdü. "Belki içeride atık suyla gelen, milin içine karışmış olan çeşitli bulgulara rastlama imkanımız olacak. O bulgurlar aynı zamanda bize, o olayların yaşandığı dönemle ilgili de bilgiler sunabilecek. Bu tip tapınak alanlarındaki çöplükler, atık su kanalları, özellikle küçük buluntuların üzerinden bilgi vermek açısından önemli. Biz bu alanın temizliğini yaptıktan sonra korumasını yapacağız, güvenliğini sağlayacağız. Gelecek yıl belki daha fazla bilgi sahibi olma imkanını bulacağız. Bu kanallar büyük ihtimalle 1800-1900 yıllık civarında. Şu anda içinde bulunduğumuz modern Dalyan köyünde kanalizasyon sistemi yok ama yaklaşık 1800-2000 yıl aralığındaki bu antik kentte, kanalların yapılma evresini düşünerek söylersek kanalizasyon sisteminin olması çok güzel bir bulgu. Tapınak bölgesi, cadde kenarı, aşağı agoranın zemininde bu tip kanalları görüyoruz. Bu da bize bütün kentin altında bilmediğimiz başka bir mimari oluşumun varlığını da gösteriyor. Bugün belki modern kentlerde, metropollerde karşılaşabileceğimiz kanal sistemi Alexandria Troas'ın altında söz konusu. Bu detay toplum için şaşırtıcı olabilir ancak bizim için büyük Roma kentlerinde beklenebilecek bir durum. Bu da teraslar üzerinde yükselmekte olan antik kent için çok önemli. Alexandria Troas, kendi döneminin bir metropolü."

ANTİK KENT 'ESKİ İSTANBUL' DİYE BİLİNİYOR

Tarihte 'eski İstanbul' olarak da bilinen Alexandreia Troas kenti, Büyük İskenderin adına M.Ö. 310 yılında kuruldu. Bunun için bir plato 8 kilometre uzunluğundaki bir sur duvarıyla çevrildi. Kısa bir süre sonra ekonomik açıdan kalkınan kentin önemli bir merkez haline geldi.

Roma imparatoru Sezar’ın yaşam öyküsünün yazarı Sueton’un yazdığına göre, kentin Avrupa ve Asya arasında bağlantı noktası durumundaki konumu nedeniyle, Roma İmparatorluğu’nun başkenti olması dahi düşünülmüştür. Daha sonra İmparator Konstantin tarafından da benzer düşünceler öngörülmüş, ancak sonunda Bizans İmparatorluğu’nun başkentinin Konstantinopolis / İstanbul olmasına karar verilmiştir.

Kentin ikinci kez canlanışı Roma imparatoru Augustus'la gerçekleşti. Augustus M.Ö.1.yy’ın ortalarında emekli Roma askerleri için burada bir koloni kurdurtmuş ve kentin bir Roma metropolisi haline getirilmesini destekledi. Aziz Paulos, kentin bu halini M.S.52 yılında kenti ziyaret ederken görmüş ve Avrupa kıtasına buradan geçmeyi kararlaştırmıştır. Kentin bir başka altın çağı M.S. 2. yy’dadır. Antik dünyanın en zengin kişilerinden bir tanesi olan Atinalı Herodes Atticus, Kaz Dağı’ndan Alexandreia Troas’a ulaşan muazzam bir su yolu (Aquaduckt) inşa ettirdi. (DHA)