Çocuklar ‘bir öğün’ yemek bekliyor; Türkiye, koalisyona dahi katılmıyor | Bülent Şık: Sağlık sorunları daha kötüye gidecek

BERNA CAN

Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Gıda Programı öncülüğünde 2020 yılında çocukların dengeli ve sağlıklı beslenmesini taahhüt altına alan ve 97 ülkenin bir araya gelerek kurduğu Okul Yemekleri Koalisyonu’nda Türkiye yok.

İlk toplantısını 2023 Ekim ayında Fransa'nın başkenti Paris'te gerçekleştiren komisyonun yayımladığı raporda çarpıcı bilgiler yer alıyor.

'Çocukların okul yemeğine erişimi engelleniyor’

Bileşmiş Milletler Okul Yemeği Koalisyonu “Dünya çapında 418 milyon çocuğa okul yemeği ulaştırılıyor ve programların yurt içi finansmanında 5 milyar ABD doları artış yaşandı. Düşük gelirli ülkeler okul yemeklerine yapılan yurt içi yatırımı yüzde 15 oranında artırdı ve çoğunluğu kadınlar için olmak üzere 4 milyon iş yaratıldı. Uzun bir yol kat ettik ancak dünyanın en savunmasız milyonlarca çocuğunun, hayatlarını değiştirebilecek okul yemeklerine erişimi hâlâ engelleniyor.” ifadelerine yer veriyor

97 üye ülke içerisinde Türkiye yer almıyor

Fransa ve Finlandiya'nın öncülüğünde oluşturulan "Okul Yemekleri Koalisyonu" 2030 yılına kadar 724 milyon ilkokul çocuğunun tamamının okullarında besleyici yemek yiyebilmesini sağlamaya yönelik çalışmalar yürütüyor ve ne yazık ki Türkiye bu koalisyonda yer almıyor.

Ülkenin içinde bulunduğu ekonomik kriz ve gıda fiyatlarındaki artış gıda krizine yol açıyor ve bundan en çok yoksul kesimler ya da diğer bir değişle giderek yoksullaşan kesimler daha çok etkileniyor. Gıdaya erişimde özellikle dar gelirli ailelerin zorlandığı ve ilkokul çağındaki çocukların yetersiz beslenmeden kaynaklı pek çok sağlık sorunu ile karşı karşıya kaldıkları raporlara yansıyan bir gerçek.

Çocuklarda bodurluk artıyor

Uzun zamandır bu konuda çalışmalar yürüten Derin Yoksulluk Ağı'nın paylaştığı, 2019 yılında yapılan Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırmasına göre; 15-18 yaş arası çocuklarda bodurluk oranı yüzde 4,6, çok zayıf olanların oranı ise yüzde 15.

Ekonomik sıkıntılarla boğuşan ve yoksulluğun en temelden hissedildiği ülkemizde hal böyle iken, okul çağındaki çocukların sağlıklı gıdaya erişimi ve gelişimlerine katkı sunacak 'okulda beslenme' özellikle çocuklar ve çocuk açlığı için bir çözüm olabilecek nitelikte.

Bülent Şık: Çocukların sağlıklı beslenmesini sağlamak en öncelikli toplumsal meselemizdir

Dünyada 388 milyon çocuk okul beslenme programından faydalanıyor. 161 ülkede uygulanan okul beslenme programı Türkiye'de hayata geçirilemiyor.

Gıda Mühendisi ve Akademisyen Bülent Şık Türkiye’de bu konunun üzerine çalışmalar yapan öncü isimlerden. Konuyla ilgili Kısa Dalga'ya konuşan Şık'a göre 'gıda krizi çocukların sağlıklı büyüme ve gelişme hakkının bir ihlali olarak görülmeli' diyor ve ekliyor:

“Çocukların sağlıklı beslenmesini sağlamak en öncelikli toplumsal meselemizdir. Bunu çok geç olmadan fark etmek, konuşmak, tartışmak, kamuoyu yaratmak gerekiyor.”

'Türkiye'nin BM Okul Yemekleri Koalisyonuna katılması için belli taahhütleri vermesi gerekiyor'

Türkiye'nin neden Birleşmiş Milletler 'Okul Yemekleri Koalisyonu'na katılmadığı sorusuna ise Bülent Şık şu yanıtı verdi:

“Bu koalisyona üye olmak belli taahhütleri vermeyi gerektiriyor. Bu taahhütler içerisinde belli sayıda çocuğa gıdaya erişimi sağlamayı içeriyor. Bu taahhüttü vermek bu kadar zor olmamalı. Milli Eğitim Bakanlığı öncesinde bu ölçekte bir çalışmayı yapacağını söylediği halde hayata geçirmedi ancak biz bu projeyi çeşitli sivil toplum örgütlerinin katılımıyla Mart 2024'te kurulan Türkiye Okul Yemeği Koalisyonu olarak öncelikle iller bazında hayata geçirmeyi başardık.”

'Sağlıklı beslenme açısından ciddi sorunlar var bu şekilde devam ederse daha da kötüye gidecek’

Bülent Şık Türkiye’de giderek ağırlaşan ekonomik şartları da göz önünde bulundurarak “Ülkenin içerisinde bulunduğu, gıdada artan her geçen gün artan fiyat artışları düşünüldüğünde gıda krizi içinde olduğumuz, toplumun geniş kesimlerinin sağlıklı beslenme açısından ciddi sorunlar yaşadığı ve bu sorunun mevcut şartlar bu şekilde devam ederse daha da kötüye gideceği bilinmelidir. Açlık, gizli açlık, yoksulluk, güvencesizlik çocukların eğitim görmesine engel olmamalı.” ifadelerini kullandı.

'Gıda krizi çocukların sağlıklı büyüme ve gelişme hakkının bir ihlali olarak görülmeli'

Akademisyen Bülent Şık'a göre çeşitli sebeplerle gıdaya erişimde yaşanan sorun 'çocukların sağlıklı büyüme ve gelişme hakkı ihlali olarak görülmeli' ve çocuklar okulda aç kalmamalı.

“Eğitim kurumları çocuklara eğitim ve sağlıklı beslenme imkânını bir arada sunmalı” diyen Şık, Türkiye'nin BM Okul Yemekleri Koalisyonu katılmasına çağrıda bulunurken sivil toplum örgütlerinin katılımıyla kurulan Türkiye Okul Yemeği Koalisyonuna tüm sivil toplum örgütlerini ve her kesimden duyarlı vatandaşları destek olmaya davet etti. (Kısa Dalga)