Depremlerin önceden haber verilmesi ile ilgili büyük buluş: 2 saat önce öncü kaymalar oluyor..
Science dergisinde yayınlanan ve depremlerin önceden bilinmesi ile ilgili bilimsel çalışmalara büyük bir katkı niteliğinde olduğu belirtilen The precursory phase of large earthquakes (Büyük depremlerin öncül aşaması) başlıklı bilimsel makalenin editör sunuşunda şöyle denildi:
“Bazı volkanik patlamaların aksine, büyük depremler için net bir öncü sinyal seti tanımlanmamıştır. Quentin Bletery ve Jean-Mathieu Nocquet, öncü bir sinyal bulmak için 7 ve üzeri büyüklükteki 90 farklı depremden önceki yüksek hızlı GPS zaman serilerini analiz etti.
Bu büyük depremler meydana gelmeden yaklaşık 2 saat önce yükselen ince bir sinyal gözlemlediler.
Bu çalışma, daha yoğun ve daha yüksek hassasiyetli aletlerle bu öncü aşama için fay izlemesine olanak sağlayabilir.”
Binlerce GPS cihazından alınan veriler baz alınarak yapılan çalışmadan sonra araştırmayı yapan bilim insanları, büyük bir deprem meydana gelmeden saatler önce başlayan bir öncül aşama tespit ettiklerini duyurdular.
Depremlerden 2 saat önceki öncü kayma
Makalenin özet bölümünde şunlar yazıldı:
“Büyük depremlerden önce fay üzerinde gözlemlenebilir bir öncül kayma evresinin varlığı onlarca yıldır tartışılmaktadır.
Birkaç büyük depremden önceki gözlemler öncül kaymanın olası göstergeleri olarak önerilmiş olsa da, bu gözlemler doğrudan depremlerden önce gelmez, çoğu önceden görülmez.
GPS verilerinde kısa vadeli öncü kayma için küresel bir araştırma yaptık. Yüksek hızlı 3026 GPS zaman serisi tarafından ölçülen yer değiştirmeleri, 90 depremden (moment büyüklüğü ≥7) önceki 48 saat boyunca hipomerkezdeki öncü kaymadan beklenen yönlere yansıtarak topladık.
Yaklaşımımız, kopmalardan önce yaklaşık 2 saat süren üstel bir kayma ivmesi ortaya koymakta ve büyük depremlerin, ölçüm hassasiyeti ve yoğunluğundaki gelişmelerin daha etkili bir şekilde tespit edebileceği ve muhtemelen izleyebileceği bir ön kayma aşaması ile başladığını göstermektedir.”
Bu çok önemli buluşa rağmen depremleri tahmin edebilmek için daha uzun bir yol katedilmesi gerekiyor. Bunu en önemli nedeni ise mevcut teknolojik cihazların bu hareketi önceden algılayacak kadar hassas olmaması.
Araştırmayı yürütenlerden Bletery, bu öncül aşamayı tespit ederek depremi önceden bilmeden için mevcut ekipmanların yaklaşık 50 kat daha hassas olması gerektiğini tahmin ediyor.
Bleterey, sosyal medya hesabından "Büyük depremlerden önce kaydedilen tüm GPS zaman serilerini üst üste koyduk. Sonuç oldukça ilginç: Deprem tahmini fiziksel olarak mümkündür. Mevcut sensörlerle teknik olarak elde edilemez" diye yazdı.
“Öncü sinyalleri izlemenin uzağında değiliz”
Araştırmanın sonuç bölümünde de depremlerin ortalama olarak 2 saat süren bir yavaş kayma ivmesi ile başladığı belirtilerek “Önşok aktivitesinin analizi de fay kaymasında üstel bir hızlanma olduğunu ancak bunun çok daha geniş bir zaman ölçeği aralığında gerçekleştiğini göstermektedir. GPS zaman serileri üzerinde yaptığımız gözlem, çok daha uzun bir öncü kayma sürecinin en sonu olabilir. Mevcut enstrümantal kapasiteler, münferit depremler ölçeğinde öncül kaymayı tanımlamamıza izin vermese de, gözlemimiz öncül sinyallerin var olduğunu ve bunları izlemek için gereken hassasiyetin mevcut teknolojik yeteneklerimizin uzağında olmadığını göstermektedir” denildi.
Prof. Gökçeoğlu: “Çok güzel bir araştırma ama hala uzun bir yol var”
Araştırmayı değerlendiren Hacettepe Üniversitesi öğretim üyesi, jeoloji mühendisi Prof. Dr. Candan Gökçeoğlu ise araştırmanın önemine dikkat çekerek “Kabul edelim çok güzel bir araştırma. Ancak hemen depremleri 2 saat önceden bilecegimiz anlamına gelmiyor. Özetle bilim insanları çalışmaya devam ediyor ve hala çok uzun bir yol var” ifadelerini kullandı. (Kısa Dalga)
