Diyarbakır-Mardin yangınında sebep "anız" değil; DEDAŞ

Kısa Dalga - Diyarbakır’ın Çınar ile Mardin’in Mazıdağı ilçeleri arasında kalan bölgede 6 köyü etkileyen ve 15 kişinin hayatını kaybettiği yangında soruşturma sürüyor.

Sözcü'den Özgür Cebe'nin haberine göre, ön bilirkişi raporuna göre, yangının bölgeden geçen enerji nakil hatlarının geçtiği elektrik direklerinden kaynaklandığı bildirildi.

Yangına neden olan direklerin; döküm veya paslanmaya karşı galvanizli direkler olması gerekirken kavak ağaçlarından çıkarılan tahta tomruk direklerin halen kullanılıyor olması ise dikkat çekti.

Elektrik nakil hatlarının yangının çıktığı bölgeye 1987 yılında kurulumunun yapıldığı ve bu tarihten sonra direklerin rutin ve periyodik bakım ve onarımlarının yapılmadığı için yaz ve kış aylarında sık sık uzun süreli elektrik kesintileri, düşük ve yüksek voltaja bağlı sorunlar yaşandığı bildirildi.

Bilirkişi raporuna göre, 15 kişinin ölümüne neden olan yangının da yine elektrik direklerindeki tellerin aşırı sıcak havada genleşme ve sürtünmeye bağlı kontak yaptığı, birbirine sürtünerek çıkan kıvılcım ateşlerin ekili arazilere düşmesiyle yangının bir anda bütün bölgeyi kaplayarak kontrolden çıktığı ifade edildi.

Geçen yılki yangının sebebi de DEDAŞ'tı

Mezopotamya Ajansı’nda yer alan habere göre geçtiğimiz yılın haziran ayında da son yangından etkilenen ve Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde bulunan Karabudak kırsal mahallesinde yangın çıktı. Yangının elektrik direklerinden çıktığına dair tespitler, bilirkişi raporuyla da kayıtlara geçti. Raporda, DEDAŞ “asli kusurlu” bulundu. DEDAŞ’ın çıkan yangında sorumluluğu yüzde 70 olarak rapora yansıdı.

DEDAŞ iddiaları yalanladı

Mezopotamya Ajansı’ndan Ömer Akın ve Ahmet Kanbal, çam ağacından yapılama, yangında yanmış onlarca kereste elektrik direğiyle madeni direk görüntüledi. Görüntülerde, DEDAŞ’a ait onlarca elektrik direğinin olduğu, bakımsız elektrik tellerinin yanı sıra çevreye yayılmış elektrik iletim araç ve gereçlerinin de olduğu görülüyor.

Mezopotamya Ajansı’ndan Ömer Akın ve Ahmet Kanbal, çam ağacından yapılama, yangında yanmış onlarca kereste elektrik direğiyle madeni direk görüntüledi. Görüntülerde, DEDAŞ’a ait onlarca elektrik direğinin olduğu, bakımsız elektrik tellerinin yanı sıra çevreye yayılmış elektrik iletim araç ve gereçlerinin de olduğu görülüyor.

İddiaların işaret ettiği Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş. (DEDAŞ), yaptığı yazılı açıklamada, “Yaptığımız incelemelerde yangının elektrik iletim hatlarından kaynaklanmadığını belirledik. Hatta yangının meydana çıktığı bölge olarak belirtilen bazı alanlardan elektrik iletim hatlarının dahi geçmediğini gördük” ifadelerini kullandı.

EMO: Yangın bölgesinde anız yok, hatların geçtiği güzergahta önlem alınmamış

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Diyarbakır Şubesi de yayımladığı inceleme sonucunda, yangın bölgesinde anız olmadığını ve hatların geçtiği güzergahlarda yangına karşı bir önlem alınmadığını açıkladı:

• Yangının çıktığı yerin ekili olduğu, anızın olmadığı görülmüştür.
• İletim hatlarında birçok noktada eklerin ve liflenmelerin olduğu tespit edilmiştir.
• Direkteki OG (yüksek gerilim hatlarının, transformatörlerin kondansatörlerin ve anahtarlama cihazlarının aşırı akımlardan korunması için kullanılırlar) sigortalarının yerinde olmadığı, bunun yerine iletkenlerle bypass edildiği ve bu bağlantıların gevşeklikten dolayı arka sebebiyet verebileceği tespiti yapılmıştır.
• Birçok direkte kırık izolatörlerin olduğu bu durumun atlamalara sebebiyet verebileceği teknik açıdan bir veridir.
• OG (Orta Gerilim) hatlarda ekili tarım alanlarında ağaç direkleri mevcudiyeti görüldü. Bu ağaç direklerin kullanılması uygun görülmemektedir.
• Hatların geçtiği güzergahlarda direklerin etrafında yangına karşı bir önlem alınmadığı gözlemlenmiştir. (Direk diplerindeki otların mevcudiyeti vs.) Direk diplerinde süs betonu olmadığı, otların direk dibinde biçilmediği tespiti yapılmıştır.
• OG hatlarının dibindeki ağaçların atlamaya sebebiyet verebileceği gözlemlenmiştir.
• İzolatörlerdeki gevşek ve sıkı bağların tekniğine uygun yapılmadığı gözlemlenmiştir.
• Şebekelerin bakım onarımı yapılmadığı teknik işletme sorumluluğu hizmetlerden yararlanılmadığı gözlemlenmiştir.
• Parafudr olmayışı aşırı gerilimlerin oluşmasına dolayısıyla ark oluşumuna sebebiyet vermektedir. (Hat başlarında hat sonlarında ve Trafo girişlerinde mutlaka parafudr kullanılmalıdır)

DEDAŞ kime ait?

Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından 18 Mart 2010 tarihinde yayınlanan ihale ilanıyla başlayan Dicle EDAŞ’ın özelleştirme süreci, 09 Ağustos 2010 tarihinde yapılan ihaleyle sona erdi. Böylece Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Siirt ve Şırnak illerini kapsayan Dicle Elektrik Dağıtım A.Ş. satıldı. 2013’te de kurumun yüzde 100 oranındaki hissesi özelleştirildi.

DEDAŞ bugün Eksim Holding Enerji Grubu tarafından işletiliyor. İsmail Fahreddin Tivnikli ve Abdullah Tivnikli tarafından kurulan Eksim Holding, AKP’ye yakınlığıyla biliniyor. “Erdoğan’ın prensi” ve “Becerikli Abdullah” isimleriyle tanınan Abdullah Tivnikli’nin adı 17-25 Aralık operasyonlarında geçiyordu.

O dönem mallarına el konulma kararı çıkarılan isimlerden biri olan Tivnikli hakkında aynı zamanda yakalama kararı da verilmişti. Abdullah Tivnikli, Eksim Yatırım Holding Yönetim Kurulu Başkanı’yken, 2018 yılında, İstanbul’da tedavi gördüğü hastanede, 59 yaşında ölmüştü. AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, Tivnikli’nin cenazesine katılmış, burada bir konuşma yapmıştı.

DEDAŞ’ın ismi daha önce gün yüzüne çıkan ihalelerle anılıyor. İçişleri Bakanlığı’na bağlı Jandarma Genel Komutanlığı, 13 Eylül tarihinde 2022 yılı için “serbest piyasadan elektrik enerjisi alımı” ihalesi düzenlenmiş, ihalenin tam 131 milyon 55 bin TL’lik en büyük dilimini Cengiz Holding’e bağlı Cengiz Elektrik Şirketi, ihalenin 91 milyon 141 bin TL’lik kısmını Eksim Holding’e bağlı Dicle Elektrik Şirketi ve 11 milyon TL’lik kısmınıysa Limak Holding’e bağlı Limak Uludağ Elektrik Şirketi almıştı. (Haber Merkezi)