Döviz karşılığı Türk vatandaşlığına Danıştay onayı: Barolar Birliği'nin açtığı davada oyçokluğu ile karar

Türkiye Barolar Birliği’nin (TBB) döviz karşılığı Türk vatandaşlığı kazanılmasını düzenleyen yönetmenliğin yürütmesinin durdurulması ve iptali istemiyle açtığı dava reddedildi. Danıştay, kararı oy çokluğu ile verdi. Muhalefet şerhi düşen Danıştay Tetkik Hakimi, Anayasa’ya göre vatandaşlığın ancak kanun ile kazanılabileceğini, oysa dava konusu yönetmeliğin Cumhurbaşkanı kararı ile çıkarıldığını vurguladı.

Davalı Cumhurbaşkanlığı, Danıştay’a gönderdiği savunmada, davanın reddedilmesi gerektiğini belirterek, “Dava konusu edilen düzenlemelere yönelik iddialardan çok dava dışı konulardan bahsedildiğini” savundu.

Dünyadaki bazı ülkelerin “yatırım yoluyla ikamet programlarını” benimsediğini kaydeden Cumhurbaşkanlığı, “Anayasal hükümler uyarınca Cumhurbaşkanının bu konuda yönetmelik çıkarma yetkisinin bulunduğunu” belirtti.

Danıştay, 18 Mayıs 2023 tarihinde verdiği kararda, yürütmenin durdurulması istemini reddetti.

Muhalefet şerhi: Anayasa’ya aykırı

Karar, oy çokluğu ile alındı.

Karara itiraz eden Danıştay Tetkik Hakimi, "Vatandaşlık, kanunun gösterdiği şartlarla kazanılır ve ancak kanunda belirtilen hallerde kaybedilir” hükmünü düzenleyen Anayasa maddesini hatırlattı.

Muhalefet şerhinde, “Vatandaşlığın kanunun gösterdiği şartlarla kazanılabileceği, dava konusu yönetmeliğin 20. maddesinde ise 5901 sayılı kanunun 12. Maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi kapsamında Cumhurbaşkanı kararı ile Türk vatandaşlığı kazanılabilecek hallerin sayıldığı, sonuç olarak bu şartların kanun ile belirlenmesi gerekirken cumhurbaşkanı kararıyla çıkarılan yönetmelik ile belirlendiği anlaşılmaktadır” denildi.

Muhalefet şerhinde, bu durumda, dava konusu düzenlemenin Anayasa hükmüne aykırı olduğu kaydedildi.

TBB Başkanı Sağkan: Karar hukuka aykırı

Kararın bugün kendilerine ulaştığını duyuran Türkiye Barolar Birliği Başkanı (TTB) Av. Erinç Sağkan, kararı Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna götüreceklerini belirtti.

Sağkan, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, kararı şöyle değerlendirdi:

“Hatırlarsanız 2022 yılı Haziran ayında döviz karşılığı Türk Vatandaşlığı kazanılmasını düzenleyen yönetmeliğin yürütmesinin durdurulması ve iptali için dava açmıştık.

Danıştay ilgili dairesinin yürütmenin durdurulması istemimizin reddine ilişkin oy çokluğu ile aldığı kararı bugün tarafımıza ulaştı. Anladığımız kadarıyla daire açıkça Anayasa’ya ve Türk Vatandaşlığı Kanunu’na aykırı olan dava konusu yönetmeliği hukuka aykırı görmediği gibi idari işlemin yürütülmesinde telafisi güç ya da imkansız zararların doğmayacağı kanaatine varmış. Bu arada birçok insan ‘vatandaşlığın gerçekliği’ ilkesine açıkça aykırı şekilde para karşılığı Türk vatandaşlığını kazanmaya devam ediyor.

Türk vatandaşlığının adeta satın alınarak kazanılmasında birim olarak belirlenen yabancı para cinsi, davanın açıldığı tarihte 16 seviyelerinde iken bugün 27 seviyelerinde işlem görmektedir. Bir başka deyişle, Türk vatandaşlığını kazanmak aradan geçen bir yıllık süreçte neredeyse yarı yarıya ucuzlamıştır. Süreçte, Dolar karşısında Türk Lirasının değer kaybetmesi neticesinde yaşanan talep artışı ile davaya konu yöntemle ne kadar vatandaşlık alındığı, birlikte yaşama arzusundan arındırılmış bu yeni vatandaşlık türünün hukuksal ve toplumsal sonuçlarının ne olduğu halen muğlaklığını korumaktadır.

Yürütmeyi durdurma istemimizin reddi açıkça hukuka aykırı olmakla birlikte Danıştay Tetkik Hakiminin olumlu düşüncesi ve oy çokluğu ile çıkan karardaki muhalefet şerhi bir nebze olsun umudumuzu tazelemiştir. Şimdi söz Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nda. Dava sürecini ülkemize hiçbir para birimi ile ölçülmesi mümkün olmayan aidiyet duygumuz ve sorumlulukla takip etmeye devam edeceğiz.” (Kısa Dalga)