Faruk Bildirici: Basın İlan Kurumu, siteleri ‘Tık avcılığı’na yönlendiriyor

Faruk Bildirici bugün, T24’te yayınlanan yazısında BİK’in yeni yasa ile getirdiği kuralları ve şartları ele aldı. BİK Genel Müdürü Cavit Erkılınç’ın yasayı savunurken, ‘Dikkatli bakıldığında 'tık avcılığı' peşinde koşanlarla işimiz olmadığını net bir şekilde görürsünüz’ sözlerini hatırlatan Bildirici, “Keşke belirledikleri standartlar, internet haber sitelerinde Erkılınç’ın söylediği gibi “kaliteyi, özgünlüğü ve mesleki değerleri” artırmaya hizmet etseydi. Dokuz aylık uygulama maalesef söylenenin tersine SEO yöntemleri kullanımını ve sayısal yarışı azaltmadı, artırdı. Resmi ilan ve reklam almak isteyen haber sitelerinin daha çok “tık” peşinde koşmasına yol açtı” ifadelerini kullandı.

Bildiricinin yazısının ilgili kısmı şöyle;

Basın İlan Kurumu Genel Müdürü Cavit Erkılınç, yeni hazırladıkları Resmi İlan ve Reklam Yönetmeliği’ni savunurken, “Dikkatli bakıldığında 'tık avcılığı' peşinde koşanlarla işimiz olmadığını net bir şekilde görürsünüz” diyordu.

Keşke belirledikleri standartlar, internet haber sitelerinde Erkılınç’ın söylediği gibi “kaliteyi, özgünlüğü ve mesleki değerleri” artırmaya hizmet etseydi. Dokuz aylık uygulama maalesef söylenenin tersine SEO yöntemleri kullanımını ve sayısal yarışı azaltmadı, artırdı. Resmi ilan ve reklam almak isteyen haber sitelerinin daha çok “tık” peşinde koşmasına yol açtı.

Evet, yönetmelikte, etik değerler savunuluyor; içeriğin başlıkta saptırılması, mahrecsiz ve kaynaksız haber yayımlanması, orantısız görsel kullanılması, haber ile reklamın iç içe geçmesi gibi internetteki yaygın gazetecilik yanlışları engellenmeye çalışılıyor. Muhabir, editör ve yazar sayısında asgari kadro zorunluluğu da getiriliyor.

Ama yönetmelik, resmi ilan ve reklam alabilmeyi, teknik gereklilikler dışında, tekil ziyaretçi ve görüntüleme sayısı ile günlük asgari haber sayısı koşuluna bağlıyor. Sayısal koşullar, belirlenen altı kategoriye göre değişiyor. Tüm Türkiye’ye yönelik yayınlar “Genel kategori”de, İstanbul merkezli yayınlar “Birinci kategori” kabul ediliyor; diğer kentlerdeki yayınlar da dört kategoriye ayrılıyor. “Genel Kategori”de olmak isteyen bir haber sitesinin günlük 500 bin “tekil ziyaretçi sayısı”na, 1.5 milyon “sayfa görüntülenme sayısı”na ulaşması, 11’i muhabir 32 çalışanı olması zorunlu. Her gün en az 240 haber girilmesi gerekiyor.

“Birinci Kategori”de bu sayılar, günlük 50 bin “tekil ziyaretçi sayısı”na, 150 bin “Sayfa görüntülenme sayısı”na, kadro sayısı da 5’i muhabir olmak üzere 15’e iniyor. Yayımlanacak günlük haber sayısı da 100’e düşüyor.

Bir de bekleme süresi sorunu var. Resmi ilan yayımlama hakkı bulunan gazetelerin haber siteleri, bekleme süresine tabi tutulmadı. Ama öbür sitelerin hak kazanabilmek için beklemeleri gereken süre 24 ay. Bu süreyi 6 aya indirmenin tek yolu da “asgari kadro ve günlük asgari içerik sayılarının 2 katı ile günlük asgari tekil ziyaretçi sayısının 4 katına ulaşmak…

BİK’te “Dijital ölçümleme sistemi” kurularak, haberciliğin kalitesi böyle sayılarla ölçülmeye çalışılıyor. Oysa haberciliğin kalitesi sayılarla ölçülemez. Öyle zaman olur ki, bir haber yüzlerce habere bedel olur. Bazen de onlarca haber geçersiniz hiçbir etkisi, kalıcılığı olmaz. BİK, haber sitelerini etkili özel haberler yerine okur ve izleyici avlayıp o sayılara ulaşmaya zorlamış oluyor.

Nitekim sayılar yüksek ve bekleme süresi uzun olduğu için “Genel kategori”de başvuru sayısı oldukça düşük. BİK, bugüne değin aralarında Akşam, Cumhuriyet, Sabah, Hürriyet, Habertürk, Diriliş Postası, Milat ve NTV’nin de bulunduğu 14 site “Genel kategori”den “Resmi ilan ve reklam verilebilecekler” listesine girmiş.

BirGün ve Dünya gibi sitelerin içinde olduğu 24 site ise “Birinci kategori” listesine alınmış. Gazete Duvar, Haberler, Tele1 ve Odatv ile 13 site de bekleme sürecinde.

Bu siteler, haber kadrolarını BİK’in istediği 2 katı içerik ile 4 katı günlük trafiği yakalamaya yönlendirmiş durumda. Yazarlar, haftada en az iki yazı koşulunu yerine getirmeye çalışırken muhabirler de habire imzalı haber üretebilmek için masa başından kalkamıyor.

Ayrıca genel yerine birinci kategoriden başvurmak BirGün ve Gazete Duvar gibi sitelerde kadro sorunu çıkarıyor. İstanbul dışındaki muhabirlerin sadece 4’ünü kadroda gösterebiliyorlar. Bu da o muhabirlerin 212 sayılı yasa kapsamında olmaları ve basın kartı almalarının önünde engel oluşturuyor. Yerel sitelerdeki sorunlar daha da karmaşık ve yoğun…

BİK’in internet haberciliğini kısır döngüden kurtarmak için yönetmeliği ve analiz yöntemini değiştirmesi gerek. Sayısal koşulları asgaride tutup, uzmanlar ve değerlendirme kurulu gibi farklı yöntemlere başvurulabilir. Yoksa BİK de devlet kesesinden “tık avcılığı”nı teşvikten kurtulamaz.

Yazının tamamına buradan erişebilirsiniz.