Kürtlerde Değerler ve Tutumlar Araştırması: "AKP oylarını muhalefete kaptırıyor"

"Kürtlerde Değerler ve Tutumlar Araştırması 2021"in sonuçları açıklandı.  Kürt Çalışmaları Merkezi tarafından, Rawest Araştırmaya yaptırılan araştırma 11 ilde (İstanbul, Adana, Diyarbakır, Mardin, Van, Ağrı, Bingöl, Hakkari, Urfa, Malatya, Adıyaman) gerçekleştirildi. Araştırmanın sonuçları özetle şöyle:

KİMLİKLER

* Katılımcılarda Müslüman, Özgürlükçü, Dindar, Demokrat gibi kimlikler öne çıkıyor. AK Partililerde daha çok Müslüman, Dindar, Muhafazakar kimlikler sahiplenilirken, HDP’lilerde Özgürlükçü, Müslüman ve Kürt hakları savunucusu kimlikler görünür oluyor.

* Kürt milliyetçiliği Kürtler arasında %10 bandına yerleşmiş görünüyor.

* CHP’li Kürtlerde laik ve liberal vurgular öne çıkarak onları diğer gruplardan ayırıyor.

YAŞAM MEMNUNİYETİ

* Kürtler, hayattan memnuniyet söz konusu olduğunda Türkiye’nin geri kalanından belirgin biçimde ayrışıyorlar. Araştırmaya katılanların yarısından fazlası hayattan memnuniyetlerinin düşük olduğunu söylüyor. Bölgede yaşayanlar, küçük şehirlerde yaşayanlar, erkekler ve gençler hayattan memnuniyetleri daha düşük grupları oluşturuyor.

 * Katılımcıların çoğunluğu oy verdiği parti farkı gözetmeksizin Kürtlerle Türklerin devlet nezdinde eşit olmadığını düşünüyor (yüzde 54). Kürt sorununa dair katılımcıların en sık vurguladığı problem ve en çok yoğunlaştığı alan ana dil.  Eğitim iki dilli olmalı hem Türkçe hem de ana dilde eğitim verilmeli diyenler yüzde 49. Eğitim dili Türkçe olmalı ana dil okulda ayrıca öğretilmeli yüzde 26.

* Çoğu Kürt kendisini solda değil, merkezde (%47,2) konumlandırıyor. Merkez dışındaki çoğunluk solda  (%31,2) konumlansa da önemli bir kesim (%21,4) de kendisini sağda konumlandırıyor.

* Katılımcıların en çok destekledikleri partiler HDP ve AK Parti. Üçüncü sırada CHP yer alıyor. Oy tercihlerinin 2018 yılına göre değişimlerine bakıldığında AK Parti ve MHP’nin oy kaybettiği, buna karşın CHP, DEVA , Gelecek gibi partilerin de oy topladığı görülüyor.

* HDP’nin de oyu kısmen azalıyor. Katılımcıların yarısı, yakın oldukları partinin seçime girmemesi durumunda ikinci bir partiyi tercih etmek yerine boykot ya da kararsız pozisyonlarına çekiliyorlar.

* İkinci parti tercihlerinde CHP ve MHP öne çıkıyor. CHP seçeneğini HDP’liler, MHP seçeneğini de AK Partililer tercih ediyor. Deva Partisi ise AK Partililerin üçüncü partisi konumunda.

* AK Parti’nin oylarının %16’sını kaybettiği ve bu puanın en az %11’ini muhalefet cephesine kaptırdığı görülüyor. Buna karşılık CHP ve HDP’den geçen oylar AK Parti’nin kaybettiği yaklaşık 5 puanı dengeleyemiyor.

* 2018’de oy kullanmamış ve ilk kez oy kullanacak seçmende AK Parti, CHP’nin gerisine düşüyor. Oy kullanmamış her 10 seçmenin 4’ü protesto eğiliminde. Bu oran ilk kez oy kullanacaklarda dörtte bir civarında seyrediyor. Dolayısıyla sandığa gitmemiş seçmende muhalefete yönelme daha fazla olsa da, bu grubun sandığa gitme motivasyonu diğerlerine nazaran hâlâ düşük.

*2018'den bu yana Kürt seçmen arasında AKP'den düzenli bir kopuş var. 2018'de yüzde 36.4'ten yüzde 31.6'ya gerileme var.


* Gelecek ve DEVA sırasıyla yüzde 1.4 ve yüzde 2.5 gözüküyor. HDP 41.6'dan 38.6'ya gerilemiş durumda. İYİ Parti oyunu 4'ten 4.6'ya yükseltmiş.

* Ancak oransal olarak en büyük çıkışı CHP yapmış. 9.2'den 13.5'e yükselmiş. 2018'de oy kullanmamış ve ilk kez oy kullanacak seçmende AKP CHP'nin arkasına düşüyor. Ancak en önemli konulardan biri oy kullanmamış 10 seçmenden 4'ü protesto eğiliminde.

* Katılımcıların kendilerine en yakın bulduğu siyasetçi Selahattin Demirtaş. Onu Ekrem İmamoğlu izliyor. En uzak görülen siyasetçiler Süleyman Soylu ve Devlet Bahçeli.

* AKP'nin 2018'den beri düzenli düşüşü var ama Erdoğan'ın oyu o denli hızlı gerilemiyor. Erdoğan'a 2018'de oy vermiş AKP'li seçmenin yüzde 17'si ondan uzaklaşmış durumda. Bu seçmenin yarısı yüzde 9'u boykot eğiliminde.

* Demirtaş'ın cumhurbaşkanı adayı olması halinde en yüksek oyu yüzde 41.8 ile o alıyor. İkinci yüzde 29.1 ile Erdoğan, İmamoğlu yüzde 10.5, protesto oy yüzde 18.6.

Demirtaş aday olmadığı takdirde bile Erdoğan yüzde 30 civarında oy alıyor.