Malatya'nın İRAP raporundan: Doğu Anadolu Fay Zonu ile Malatya fayı İlimiz için deprem riski oluşturabilecek aktif faylardır
Maraş depremlerinin üzerinden 3 ay geçti. Bu depremlerin ardından AFAD'ın hazırladığı deprem senaryolarını ve risklerini içeren raporlar çok konuluşmuştu. İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP), ilin afetselliğini ve afetlerin olası etkilerini ortaya koyan ve bu etkileri en aza indirebilmek için afetler olmadan yapılacak çalışmaları eylemler biçiminde gösteren, sorumluları tanımlayan bir plan.
Deprem uzmanlarının riskli alan olarak dile getirdiği Malatya için hazırlanan raporda olası bir depremin vereceği zarar tek tek anlatılıyor. Rapordaki bilgiler özetle şöyle:
* İlimizin Güneyinde bulunan ve Doğanyol-Pütürge Şiro çayı uzanan Doğu Anadolu FayZonu ile Sürgü, Doğanşehir, Akçadağ, Arapgir ve Ovacık’a kadar uzanan Malatya fayı İlimiz için deprem riski oluşturabilecek aktif faylardır
"Malatya’nın güneyinden sismik olarak aktif dünyaca bilinen bir fay zonu olan Doğu Anadolu Fay Zonu (DAFZ) geçmektedir.
* Bu fay zonu içerisinde doğudan batıya doğru; Doğanyol, Pütürge ve Doğanşehir( Sürgü Beldesi) ilçeleri yer almaktadır. DAFZ, Karlıovanın
doğusunda, Kargapazarı yöresinde, KAFZ ile kesişme yerinde başlar ve kuzeydoğu- güneybatı yönünde Göynük Vadisi boyunca güneybatıya doğru devam eder. Bölgedeki jeolojik ve jeomorfolojik yapıdan dolayı heyelan ve çığ benzeri afetler sıklıkla yaşanmaktadır.
* Diğer önemli bir fay Çelikhan- Gölbaşı ilçelerinden geçen Sürgü fayıdır. Bu fayın devamında ise; Doğanşehir’in GB’sın da, Söğüt Beldesi yakınlarından başlar, Akçadağ’ın güneyinden, Yazıhan’dan geçip, Arguvan- Ovacık ilçesine kadar devam eden, Malatya fayıdır.
* İl merkezine en yakın fay olan Pütürge, Doğanyol ve Sürgü fayı, deprem üretme potansiyeli yüksek olan Doğu Anadolu fayı anlatılacaktır. Pütürge, Doğanyol ve Sürgü fayları üzerinde büyüklüğü 6.4, 7.4 ve 8.2 olarak öngörülen üç deprem için deprem senaryosu üretilecektir.
* Bölgedeki jeolojik süreç sırasında Anadolu Levhası’nda çok sayıda faylar ve kırıklar oluşmuş, büyüklüğü sekize varan çok sayıda depremin yer aldığı, deprem tehlikesi yüksek bir coğrafya ortaya çıkmıştır.
* Anadolu’nun doğusu sıkışıp yükselirken, batısı genişleyip çökmektedir. Bu hareketler sırasında dört farklı aktif tektonik bölge oluşurken, Anadolu’yu
çaprazlama kesen Kuzey Anadolu Fayı (KAF) ve Doğu Anadolu Fayı (DAF) gibi iki büyük fay kuşağı oluşmuştur.
* Afrika ve Arab Levhası’nın Anadolu Levhası’nı sıkıştırmasından doğan hareketin önemli bir yüzdesini Anadolu’daki bu iki fay kuşağı hareket ederek açığa çıkarırlar.
* Doğu Anadolu Fayı bu hareketin 1/3-2/3 oranındaki bölümünü üzerindeki faylanmalarla karşılamaktadır. Kuzey Anadolu Fayı, Erzincan’nın doğusunda Karlıova’dan başlayıp D-B doğrultusunda Marmara Denizi’ne uzanmaktadır. Marmara Denizi’ni ve Saroz Körfezi’ni geçerek kuzeybatı Ege’ye
yönelen ve boyu ortalama 1.400 km ile dünyanın sayılı büyük ve diri faylarından olan Kuzey Anadolu Fayı’nın üzerinde yılda ortalama 31 ile 48 mm arasında değişen sağ yönlü bir kayma
oluşmaktadır. Bu fayla Karlıova’da buluşan ve Antakya’ya doğru uzanan Doğu Anadolu Fayı’nın ise uzunluğu ortalama 580 km’dir ve üzerindeki sol yönlü kayma değeri yılda ortalama 25 ile 35 mm arasında değişmektedir.
Malatya-Ovacık Fayı Anadolu levhasının geniş bir alanda deformasyonu nedeniyle bu Kuzey Anadolu Fayı ve Doğu Anadolu Fayı gibi iki ana diri fay kuşağına ek olarak çok sayıda ve çeşitli boyutlarda diri fay vardır.
Yeni Türkiye Deprem Tehlike Haritası’nda, tehlike hesabına katılan diri fay sayısı komşu ülkelerdeki faylarla birlikte 553’dür
*Türkiye’de faylar ve depremler üzerine yapılan jeolojik
ve jeofizik çalışmalarla, bilinen ve olası fayların deprem yaratma potansiyell Kurucaova ve Yakın Çevresinin... yapılarından Doğu Anadolu Fay Zonu (DAFZ) ve Güneydoğu Anadolu Bindirmesi üzerinde bulunmaktadır.
Bu nedenle Kurucaova’nın oluşum ve şekillenmesinde bu iki yapı ile birlikte havza kuzeyinde Sürgü Fayı etkili olmuştur. " (Kısa Dalga)
