O tahminler tutmadı: Bu kış ılık geçecek

Son yıllarda sosyal medyada ve basında bolca hava tahmini görüyoruz. Hem de her biri felaket senaryosu gibi… Daha yazın ortasında bizi çok sert soğuk karlı bir kışın beklediği söyleniyor… Daha kış başlamadan çok kurak bir yaz geliyor başlıkları görüyoruz…. Yeni bir mevsimi savaşa hazırlanır gibi bekliyoruz.. Kışın donacağız, yazın kavrulacağız…

Hava tahminleri nasıl yapılıyor? Sosyal medyada tahmin yapanlar bu verileri nereden alıyor? Ve tabii en güncel soru; “Bu kış nasıl geçecek?”

Tüm bu soruların yanıtlarını ve havayla ilgili merak ettiğim her şeyi Meteoroloji Mühendisleri Odası Başkanı Fırat Çukurçayır’la konuştuk..

Mevsim normalleri üzerinde bir kış...

* Geçen yazın ortalarında ve sonlarına doğru sosyal medyada ve basında çok soğuk bir kış geliyor diye tahminler yapılmıştı. Meteoroloji Genel Müdürlüğü ise “Ilık bir kış geçireceğiz” dedi… Bu kış nasıl geçecek?

Dünya Meteoroloji Teşkilatı, 2023 yılının Mart ayında bir açıklama yaptı ve El Nino etkisine girdiğimizi duyurdu. Bunun bize yansıması yüksek sıcaklıklar ve sıcaklık rekorları…. Türkiye yazın birçok noktada sıcaklık rekorları kırdı.

Dünya Meteoroloji Teşkilatı yine bundan kısa bir müddet önce bir açıklama daha yaparak El Nino etkisinin sürdüğünü, 2024 Nisan ayına kadar süreceğini, 2024’ün ilk yarısının ortalama sıcaklıkların üzerinde geçeceğini söyledi. Bunun anlamı şudur: Biz Türkiye olarak uzun yıllar ortalamalarının daha üzerinde sıcaklıklarla bir kış mevsimi yaşayacağız.

Yani sosyal medyada bazı kişilerin söylediği gibi çok sert bir kış, bol kar yağışı, tipi, fırtına yok. Uzun yıllar ortalamalarının daha üzerinde bir kış mevsimi yaşayacağız. Ama gömlekle tişörtle dışarıda gezeceğiz gibi algılamasın… Normalde kış mevsimi için beş dereceyse belki beş buçuk altı ile geçireceğiz.

Bu yıl da kuvvetli bir ihtimalle 31 Aralık’ı 1 Ocak’a bağlayan geceye uzun yıllar ortalamalarının daha üzerinde bir sıcaklıkla girmiş olacağız.

Uygulanmayan kuraklık planı

Mevsim normallerinin üzerinde bir kış kurak bir yaz demek mi?

Türkiye'de El Nino etkisinden söz ediyoruz. Li Nina dediğimiz de bunun tersi olan bir durum. La Nina yaşandığı yıllarda Türkiye'de yağışlar azalıyor. Uzun yıllar yapılan çalışmalar bunu göstermişti. El Nino yaşanan yıllarda ise daha iyi bir yağış alıyoruz. Şimdi bunun eğer bu tez doğru çıkarsa bu yıl bu kış ve ilkbahar daha fazla yağış alması gerekiyor.

Türkiye’de bu sene Akdeniz’in bir kısmı Marmara ve Karadeniz gibi yerlerde normalinden daha iyi yağış alacağımız tahmin ediliyor.

2017 - 2023 kuraklık eylem planı vardı. Onun hiçbir aşaması Türkiyede uygulanmadı. Yani planı hazırlandı olarak bir yere konuldu ve kuvvetli bir ihtimalle orada kaldı. Çünkü raporu hazırlayan hiçbir şu anda yönetimde değil zaten. Gelişmiş ülkelere bakıyorsunuz ki ne yapıyorlar şimdi onlarda yağışlar. Mevsim normallerinin altına düştüğü ilk aydan itibaren t eylem planları var. Yağışlar normalin altına düşünce hemen önlem almaya başlıyorlar.

Hava tahmini için önemli olan 72 saat

Tahminler nasıl yapılıyor?

3254 Sayılı yasada der ki Türkiye'de bütün hava tahminler tahmin yapma konusunda yetkili olan kurum Meteoroloji . Genel Müdürlüğü… Ama hayat boşluk kabul etmiyor. Siz sahayı boş bırakırsanız oraya birileri bir şekilde yerleşiyor…

Meteoroloji Genel Müdürlüğü kılı kırk yararak çok emin olmadığı tahminleri bekleyerek yayınlar. Dolayısıyla yazın ortasında bundan altı ay sonrası için Meteoroloji Genel Müdürlüğü hiçbir zaman için böyle bir taşın altına zaten elini sokma.

Hava tahminlerinin tutarlı olduğu dönem üç günlük dönemi 72 saat tanımladığımız dönem.

72 saatteki tahmin başarısı 90'ların üzerindeyken bu süre uzadıkça tahmin tutarlılıkları da azalır. Türkiye'de yaklaşık iki binin üzerinde noktada ölçüm yapılıyor. Bu ölçümler dünyada belli toplama merkezleri var. Bu ölçümler anlık olarak o merkezlere gider, o merkezlerde ana toplama merkezlerine gönderir ve bütün global olarak tahminini yapan belli merkezler vardır.

Meteoroloji Genel Müdürlüğü’ndeki kritik toplantı…

Meteoroloji Genel Müdürlüğü sitesinde uydu görüntülerini, görüntülerini ve haritaları model çıktılarını görürsünüz. Kamuya açıktır. Meteoroloji’de saat 10.30 ile 12.00 arasında hava tahmini yapılır. Uzmanlar bunu değerlendirir. Biri der ki; Türkiye çapında bu sistem bize gelecek etkiyi bırakacak. Öbürü der ki: Hayır gelmeyecek. Sonuçta bir karara varılır.

Yanılmanın nedeni şu; Gazlar hem sıkışabilen hem de akışkan malzeme. Yani öyle bir madde. Dolayısıyla hiçbir hava olayı birbirinin aynı olmuyor. Yani haritalarda baktığınız zaman birbirine çok benziyor diyorsunuz ki işte bundan iki sene önce de böyle bir sistem gelmişti. Şu etkileri bırakmıştı ama sonra bakıyorsunuz hiç alakası olmuyor ya da ya da tam tersine daha şiddetli oluyor. Atmosferin yapısından kaynaklı olarak başarısızlıklar oluyor. Meteoroloji’nin başarı oranı yüzde 95…

Sosyal medya tahmincilerini sınırlayan yasa yok

Atmosfer çok hızlı değişiyor, çok hızlı gelişiyor ve bu noktada devletin resmi kurumu bu boşluğu doldurmakta biraz yetersiz kalıyor. Başka bir alanda bu titirleri almış olan insanlar bu alana hobi gibi giriyor. Onları da kanunla sınırlayan, denetleyen bir yapı olmadığı için bir tek model verisine bakarak yani resmin sadece küçücük bir bölümüne bakarak yorum yapıyor.

Deniz taşması neden olur?

Ekstrem hava olayı ne demek? 26 Kasım'daki deniz taşması ekstrem miydi?

Sıcak hava dalgaları ekstrem olaylarıdır. Yağış azlıkları da ekstrem olayları arasına giriyor. Günlük yaşantımızı etkileyen bütün meteorolojik parametreler aslında ekstra sınıfına giriyor.

Deniz suyu normalde her yıl belli bir oranda yükseliyor . Meteoroloji kayıtların tutulması yaklaşık 1850’li yıllara dayanıyor. Yani referans noktası genelde 1800’lü yılların ortası oluyor. Kayıtlar ilk tutulmaya başlandığından 2023’e kadar deniz suyunun yükselmesi 23 santim.

Bu kara alanlarının daralması demek. Buzullar eriyor ve sıcaklık artışıyla da deniz suyu yükseliliyor. İnsanlar bunu 100 sene e sonra olacakmış gibi algılıyor ama her sene bu toprak kaybını yaşıyoruz, yaşayacağız…

PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY'E TIKLAYINIZ…