Ombudsmanlıktan Adalet Bakanlığı'na: ‘Adliyede protokol girişi olmaz, tarafsızlıkta kuşku uyandırır’
ERSAN ATAR
Adliye’deki “protokol girişi” ombudsmana takıldı. Kamu Denetçiliği Kurumu (Ombudsmanlık) adliyede “protokol girişi” adı altında bir giriş kapısı bulunmasının yargıya güveni zedeleyeceği ve mahkemelerin tarafsızlığını kuşkuya düşürebileceği uyarısında bulundu. Ombudsmanlık bu gerekçelerle Adalet Bakanlığı’na, Trabzon Adliyesi’nin girişlerinden birinin üzerinde yazan “protokol girişi” ibaresinin kaldırılması tavsiyesinde bulundu.
Trabzon Barosu avukatlarından Berrak Pınar Alioğlu, Trabzon Adliyesi’nin kuzey girişinde bulunan kapısında “protokol girişi” ibaresinin bulunduğunu savunarak Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvurdu. Avukat Alioğlu adliyelerde protokol kapısının olmasının, adliyenin kuruluş mantığına aykırı olduğunu belirterek kapıdaki “protokol girişi” ibaresinin kaldırılmasını istedi.
Adalet Bakanlığı: Protokol değil, hakim-savcı girişi
Başvuruyu inceleyen Kamu Denetçiliği Kurumu konuyu Adalet Bakanlığı’na sordu. Bakanlık, Trabzon Adliyesi’nde protokol girişi diye bir kapı bulunmadığını, sözü edilen kapının hakim – savcı ve personelin giriş kapısı olduğunu savundu.
Bakanlık, adliye binalarında düzenleme yapma yetkisinin ilgili adliyedeki Cumhuriyet Başsavcılıklarında olduğunu belirterek Kamu Denetçiliği’nin yazısını, herhangi bir işlem yapmaksızın Trabzon Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderdi.
Ombudsmanlık: Adliyede ‘protokol girişi’ olmaz
Kamu Denetçiliği Kurumu başvuruya ilişkin yaptığı inceleme sonunda Trabzon Adliyesi’nin kuzey girişinin üzerinde “Protokol girişi” ibaresinin yer aldığını belirledi.
Bu girişten hakim-savcıların da giriş yapmadığını, çoğu zaman kullanılmadığını, yalnızca heyetlerin ve dışarıdan gelen misafirlerin karşılanması amacıyla kullanıldığını tespit eden Kamu Denetçiliği Kurumu, adliyede “protokol girişi” adı altında bir giriş bulunmasını, “yargıya duyulan güven ve yargının tarafsızlığı” kriterleri yönünden de değerlendirdi.
Adalet Bakanlığı’ndan, Trabzon Adliyesi’nin kuzey girişindeki “protokol girişi” ibaresinin kaldırılmasının istenmesi yönünde karar alan Kamu Denetçiliği Kurumu, kararının gerekçesinde; “Adaletin sağlıklı bir biçimde gerçekleşmesinin hizmet odaklı devlet anlayışının ve hukuk devleti ilkesinin temel esasını oluşturduğunu”na işaret ettikten şu ifadelerleri kullandı:
“Yargının bağımsız ve tarafsız olmasının, modern demokrasilerin ve hukuk devleti ilkesinin temel unsurlarından birisini teşkil ettiği, AİHM’in, mahkemeyi kanunla kurulan, yürütme organı ve taraflar önünde bağımsız ve tarafsız, yargılama usulü güvencesine sahip bir makam olarak tanımladığı ve tarafsızlık kavramını objektif ve sübjektif olmak üzere iki açıdan ele aldığı, objektif tarafsızlıkta kurum olarak mahkemenin kişide bıraktığı izlenimin ve mahkemenin hak arayanlara güven veren, tarafsız bir görünüme sahip, tarafsızlığı sağlamak için alınmış bulunan tedbirlerin mahkemenin tarafsızlığı konusunda makul her türlü kuşkuyu ortadan kaldırır nitelikte olmasını gerektirdiği de dikkate alındığında; idarenin işleminde hukuka ve hakkaniyete uyarlık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.”
“Dağıtılan adaletin kalitesi düşer”
Kamu Denetçiliği Kurumu’nun kararında, genel olarak protokol kavramı üzerinde değerlendirmeler yapılırken yargı hizmetinin verildiği binaların fiziksel özelliklerinin nasıl olması gerektiğine yönelik görüşlerden de alıntılar yapıldı. Ombudsmanlık kararında, şu görüşü aktardı:
“Adaletin sağlıklı bir biçimde gerçekleşmesi; yasaların toplumsal taleplere ve ihtiyaçlara uygunluğu, hâkim ve savcıların bilgi birikimi donanımı, eğitimli personel gibi mahkemeye bağlı unsurların ve avukatlar, taraflar gibi mahkeme dışı unsurların, fiziki mimari koşulların birbirlerine sıkı şekilde bağlı ve uyum içinde yürüyen bir yapı oluşturmasına bağlıdır. Bu unsurlar bir şekilde aksıyorsa, aralarındaki uyum bozulur ve sistem aksamaya başlar, bu da dağıtılan adaletin kalitesinin düşmesine yol açacaktır.” (Kısa Dalga)
