Sayıştay raporundaki skandal: "Şüpheli engelli raporları üzerinden usulsüz yardım ödemeleri yapıldı"

Sayıştay, kamu kurumlarına ilişkin 2020 denetim raporlarını yayımladı. Rapora göre, şu an Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Çalışma Bakanlığı olarak ayrılan bakanlığın, 2020 yılında Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı şeklindeki haline ilişkin hazırlanan Sayıştay raporunda pek çok bulgu sıralandı.

Rapora göre, Bakanlık; “18 Yaşını Tamamlamış Olan ve Gerekli Şartları Taşımayan Bazı Gençler İçin Sosyal ve Ekonomik Destek Ödemesi” yaptı.

“Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlı herhangi bir eğitim kurumunda veya meslek edinme kurslarında öğrenci olma şartlarını taşımamalarına veya söz konusu şartların güncelliğinin sorgulanmamasına rağmen sosyal ve ekonomik destek ödemesi yapılmaya devam edildiği” görüldü.

Sayıştay raporunda, dikkat çeken “denetim bulguları” şöyle:

“KRİTERLERİ SAĞLAMAYANLARA YARDIM ÖDEMESİ: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı veri tabanında, yardım ve destek başvurusunda bulunan kişilerin başvurularının değerlendirilmesinde kullanılan bilgiler ile Sağlık Bakanlığı veri tabanında yer alan bilgilerin birbirini teyit etmemesi nedeniyle, bazı kişilerin yardım ve desteklerden faydalanma kriterlerini sağladığının teyit edilemediği tespit edildi.

ŞÜPHELİ ENGELİ RAPORLARI ÜZERİNDEN YARDIM VE DESTEK ÖDEMESİ YAPILDI: Sağlık Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından Bakanlığa bildirilen sahte ve şüpheli engelli sağlık kurulu raporlarından bazılarının taşra teşkilatına bildirilmemesi, bazılarının geç bildirilmesi sebebiyle; bu bildirimlerin gereklerinin taşra teşkilatınca gecikmeli olarak yerine getirilmesi sonucu; bazı Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri tarafından şüpheli engelli sağlık kurulu raporları üzerinden yardım ve destek koşullarını taşıdığı şüpheli olan kişilere yardım ve destek ödemesi yapılmaya devam edildiği görülmüştür.

SAĞLIK BAKANLIĞI VERİLERİ İLE UYUŞMADI: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı veri tabanında, yardım ve destek başvurusunda bulunan kişilerin başvurularının değerlendirilmesinde kullanılan bilgiler ile Sağlık Bakanlığı veri tabanında yer alan bilgilerin birbirini teyit etmemesi nedeniyle, bazı kişilerin yardım ve desteklerden faydalanma kriterlerini sağladığının teyit edilemediği görüldü.

KORUYUCU AİLELERE KANUNİ DAYANAĞI OLMAYAN ÖDEME YAPILDI: 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’na göre çıkarılan Koruyucu Aile Yönetmeliği’nin 24’üncü maddesinde kanuni dayanağı olmayan ödeme türüne yer verildiği görülmüştür. Sosyal Hizmetler Kanunu’nun ‘Koruyucu Aile’ başlıklı maddesinde koruyucu ailelere yapılacak ödemeler açıklanmıştır. Koruyucu Aile Yönetmeliği ile, anılan Kanun’da yer almayan farklı ödeme türü getirilmiştir.

SOSYAL YARDIM ÖDEMELERİNDE KONTROL EKSİKLİKLERİ BULUNUYOR: Sosyal yardımlara ilişkin ödeme sürecinin, 5018 sayılı Kanun hükümlerine uygun bulunmadığı ve ödeme listelerine müdahale riski barındırdığı görülmüştür. Muhasebe yetkililerinin ödeme listelerini, hak sahiplerinin sayısı ve buna bağlı olarak TC Kimlik Numarası bilgisi, hak sahibinin banka hesap numarası ve ödeme tutarı bilgisi gibi unsurlar bakımından kontrol edememesi ile ödemeleri fiilen harcama birimlerinin yapması durumu birlikte göz önüne alındığında, binlerce hak sahibinin yer aldığı ödeme listelerinde yanlışlıklar olması veya bu listelere sonradan müdahalede bulunulması riski yüksek bulunmaktadır.

ÜCRETSİZ SEYAHAT ÖDEMELERİ DENETİM MEKANİZMASINDAN YOKSUN: İlgili kanun uyarınca ücretsiz seyahat yükümlülüğü bulunan ve belediyeler tarafından yetki verilen özel şahıs ya da şirketlere ait şehir içi toplu taşıma hizmeti veren her bir ulaşım aracı ile özel deniz ulaşımı aracı için bunların işletmecilerine her ay gelir desteği ödemesinde bulunulmasında ve bu ödemenin hak sahiplerine ulaştırılmasında etkili bir denetim süreci bulunmadığı görülmüştür.”

MALİ TABLOLARDA YANILTICI BİLGİ

Denetim Raporu’nda, Bakanlığın kullanımında bulunan taşınmazlara ilişkin muhasebe kayıtlarındaki tutarlar ile net değer hesabındaki tutarın uyuşmadığını belirtti. Sayıştay'ın uyarısında, “Söz konusu hesapların aradaki fark olan 78.870.567,67 TL kadar mali tablolarda yanıltıcı bilgi içerdiği düşünülmektedir” denildi.

Sayıştay, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına ilişkin 2020 yılı Denetim Raporu’nda; Bakanlığın kullanımında bulunan taşınmazlarla ilgili hatalı uygulamaları 7 maddede listeledi.

Tahsisli kullanılan taşınmazların muhasebe kayıtlarındaki tutarları ile net değer hesabında gözüken tutarın uyuşmamasına ilişkin uyarı notu düşüldü. Sayıştay'ın taşınmazlarla ilgili 7 bulgusu şöyle:

". Bazı taşınmazların cins tahsisinin yapılmaması,

. Bakanlığın kullanımında bulunan taşınmazlardan değer tespitleri yapılmayanların bulunması,

. Kurum adına tahsis edilen taşınmazların muhasebe kayıtlarında eksik görünmesi, 

. Yeşil alanların, otoparkların ve spor sahalarının muhasebe kayıtlarında gösterilmemesi,

. Tahsisli kullanılan taşınmazların muhasebe kayıtlarındaki tutarları ile net değer hesabında gözüken tutarın uyuşmaması,

. Değer artırıcı nitelikteki harcamaların ilgili maddi duran varlık hesabında takip edilmemesi, 

. Konsolide taşınmaz icmal cetvelinin düzenlenmemesi."

"DÜZELTME YAPILMASI GEREKMEKTEDİR"

Sayıştay’ın bulgularına ilişkin uyarısı ise şöyle:

"Kurum tarafından tahsisli kullanılan taşınmazların kaydedildiği 250 ve 252 numaralı hesapların 03 detay kodundaki toplam borç kalanı tutarı ile 500.12 Tahsisli Kullanılan Taşınmazlar yardımcı hesabının alacak kalanı tutarının eşit olması gerektiği anlaşılmaktadır. Çünkü bahsedilen bu yardımcı hesaplar tahsisin kurulması ve kaldırılması işlemlerinin muhasebeleştirilmesinde karşılıklı olarak kullanılmaktadır.

Ancak, denetlenen kamu idaresinin mali tablolarında 250.03 ve 252.03 numaralı yardımcı hesapların toplam borç kalanı 1.408.321.706,61 TL olarak gözükürken 500.12 Tahsisli Kullanılan Taşınmazlar yardımcı hesabının alacak kalanı 1.329.451.138,94 TL olarak görünmektedir.

Bu nedenle, söz konusu hesapların aradaki fark olan 78.870.567,67 TL kadar mali tablolarda yanıltıcı bilgi içerdiği düşünülmektedir. Bu itibarla, karşılıklı olarak çalışan bu iki hesabın arasındaki farkın nedeni tespit edilerek ilgili düzeltme kayıtlarının yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.”

 (TUĞÇE BİÇER / CANSU TİMUR / ANKA)