'Seçim tuzakları, ittifak listeleri, kritik notlar'... Murat Yetkin yazdı: 8 soru, 8 cevapta seçimler

Murat Yetkin yetkinreport'ta bugün "Seçim tuzakları, ittifak listeleri, kritik notlar" başlıklı yazısında “Seçim ittifakları oylamayı nasıl etkileyecek? İttifak içindeki partiler kendi listeleriyle ve logolarıyla seçime girerlerse ne olur? Ya da ittifakın diğer partilerinin birleşik listeleriyle seçime girilirse sonuç nasıl gelişir?” konularını ele aldı.

Yetkin 2018 seçimlerine partilerin ittifaklarıyla girmiştik. Bu defa, 14 Mayıs’ta yapılacak seçimlerde de benzer bir durum yaşayacağız: Siyasi partiler seçim barajından etkilenmemek ve güç birliği yapmak için ittifaklar kurdular. Seçim takvimi uyarınca ittifak protokolleri YSK’na teslim edildi; 7 Nisan’dan sonra ittifak listeleri kesinleşiyor" dedi.

Seçim sonuçlarında ittifakların liste stratejileri belirleyici olacak ve seçime az sayıda listeyle girecek ittifaklar yarışa önden başlayacak.

Neyle karşı karşıyayız?

Konuya en önemli yerinden girelim: Seçim kanununda geçen yıl yapılan değişiklikle, bu yılki seçimde ittifakların en önemli işlevi, sadece ve sadece hangi amaca hizmet ettiği belirsiz olan yüzde 7 seçim barajının aşılmasını sağlamakla sınırlı olacak. Bunun dışında, oyların dağılımında ittifakların partilere yararı olmayacak.

Evet, doğru okudunuz. Her partinin aldığı oy, ait oldukları ittifaklardan bağımsız ve ayrı ayrı hesaplanacak.

Uygulama basitçe şöyle işleyecek: Herhangi bir parti, illerde milletvekili çıkarabilecek kadar oy alabilirse, milletvekili kazanacak. Alamazsa, oyları ittifakın oy hanesine yazılmayacak, yani heba olacak. İttifaktaki partiler milletvekili çıkardıklarında, artacak fazla oyları olursa, bunlar da ittifak içindeki diğer partilerin işine yaramayacak.

Seçim kanunundaki bu değişikliğin AK Parti’nin muhalefeti tuzağa çeken bir hamlesi olduğu söyleniyordu. Şimdi, bu yorumun gerçek çıktığını görüyoruz. Fakat, bir yandan da bu yeni uygulama, her iki tarafı keskin bir kılıç gibi. Yeni düzenleme tüm ittifakları benzer şekilde etkileyecek.

O halde ne olacak?

İttifakların en yüksek sayıda milletvekili çıkarabilmek için olabildiğince en az sayıda listeyle seçime girmeleri gerekiyor. Basit hesap bu. Öyleyse, meseleyi yalınlaştırarak, neler yapılabileceğine bakmamız lazım geliyor.

Önümüzdeki sorular şunlar: seçim ittifakları oylamayı nasıl etkileyecek? İttifak içindeki partiler kendi listeleriyle ve logolarıyla seçime girerlerse ne olur? Ya da ittifakın diğer partilerinin birleşik listeleriyle seçime girilirse sonuç nasıl gelişir? Bu soruların ve cevaplarının hala berraklaşmadığını görüyoruz.

Bu konuda yaptığım veri destekli simülasyonun ışığında derlediğim ‘8 Soru-8 Cevabı’ aşağıda paylaşıyorum. Sorulara kolay olanlarından başlıyoruz.

8 soru, 8 cevapta seçimler

Soru 1: İttifak tarafından Cumhurbaşkanı adayı gösterilen bir parti liderine oy verirken, milletvekili seçimi için aynı ittifakın içindeki/dışındaki bir başka partiye oy verilebiliyor mu?

Cevap: Elbette. Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimleri birbirlerinden ayrı ve bağımsız. Bu nedenle seçimlerde iki farklı oy pusulası var ve bunları kullanarak iki defa oy kullanacağız.

Yazının devamı için tıklayınız.