Tek kişilik haneler arttı, geniş aileler azaldı

TÜİK, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarından derleyerek hazırladığı 2022 yılına ait aile istatistiklerini yayınladı.

Buna göre, Türkiye'de 2008 yılında 4 kişi olan ortalama hanehalkı büyüklüğü, azalma eğilimi göstererek 2022 yılında 3,17 kişiye düştü.

Türkiye'de 2022 yılında ortalama hanehalkı büyüklüğünün en yüksek olduğu il, 4,91 kişi ile Şırnak oldu. Şırnak’ı 4,81 kişi ile Şanlıurfa ve 4,67 kişi ile Batman izledi.

Ortalama hanehalkı büyüklüğünün en düşük olduğu iller ise 2,54 kişi ile Tunceli ve Çanakkale oldu. Bu illeri, 2,57 kişi ile Giresun ve 2,61 kişi ile Balıkesir izledi.

Tek kişilik haneler arttı

ADNKS sonuçlarına göre, 2014 yılında yüzde 13,9 olan yalnız yaşayan fertlerden oluşan tek kişilik hanehalklarının oranı, 2022 yılında yüzde 19,4'e yükseldi.

Geniş aileler azalıyor

Tek çekirdek aile olarak ifade edilen, yalnızca eşlerden veya eşler ve çocuklarından veya tek ebeveyn ve en az bir çocuktan oluşan hanehalklarının oranı, 2014 yılında yüzde 67,4 iken 2022 yılında yüzde 64,5'e geriledi.

Diğer yandan, geniş aile olarak tanımlanan ve en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanehalklarının oranı 2014 yılında yüzde 16,7 iken 2022 yılında yüzde 12,8'e düştü.

Aralarında eş, anne-çocuk veya baba-çocuk ilişkisi olmayan fertleri içeren; diğer bir ifadeyle çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının oranında artış olduğu gözlendi. Söz konusu hanehalklarının oranı 2014 yılında yüzde 2,1 iken 2022 yılında yüzde 3,3'e yükseldi.

Tek kişilik hanenin en fazla olduğu il Gümüşhane

İllere göre hanehalkı tipleri incelendiğinde, 2022 yılında tek kişilik hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il yüzde 30,4 ile Gümüşhane oldu. Gümüşhane’yi yüzde 29,9 ile Tunceli ve yüzde 29 ile Giresun izledi. Diğer yandan tek kişilik hanehalklarının oranının en düşük olduğu il ise yüzde 11,1 ile Batman oldu. Bu ili yüzde 11,3 ile Diyarbakır ve yüzde 11,6 ile Şanlıurfa izledi.

Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu il ise 2022 yılında yüzde 73 ile Adıyaman oldu. Adıyaman’ı Gaziantep ve Diyarbakır takip etti. Tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının oranının en düşük olduğu iller ise sırasıyla Tunceli, Yalova ve Gümüşhane oldu.

Hanehalklarının yüzde 10’unu tek ebeveyn ve çocukları oluşturuyor

Türkiye'de 2022 yılında toplam hanehalklarının yüzde 10,3'ünü tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalkları oluşturdu. Toplam hanehalklarının yüzde 2,3'ünü baba ve çocuklardan oluşan, yüzde 8'ini ise anne ve çocuklardan oluşan hanehalkları oluşturdu.

Tek ebeveyn ve çocuklardan oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu iller sırasıyla Bingöl, Adana ve Elazığ oldu. Bu oranın en düşük olduğu iller ise Ardahan, Tokat ve Yozgat.

Geniş aileden oluşan hanehalklarının oranının en yüksek olduğu iller Hakkari, Batman, Bartın ve Şırnak oldu. Bu oranının en düşük olduğu il ise Eskişehir, Çanakkale ve Niğde oldu.

Akraba evliliği oranı yüzde 3,9

ADNKS sonuçlarına göre, 2022 yılında toplam resmi evlilikler içinde, son evliliğinde birinci dereceden kuzenleri ile akraba evliliği yapmış 16 ve üzeri yaştaki bireylerin oranı yüzde 8,3 oldu.

2010 yılında gerçekleşen resmi evlenmelerin yüzde 5,9'unun akraba evliliği olduğu ve bu oranın sonraki yıllarda sürekli düşüş göstererek 2017 yılında yüzde 4,4, 2022 yılında ise yüzde 3,9 olduğu görüldü.

Akraba evliliği oranının en yüksek olduğu il Şanlıurfa oldu.

Yaşam Memnuniyeti Araştırması, 2022 sonuçlarına göre bireylerin mutluluk kaynağı olan kişiler incelendiğinde, kendilerini en çok ailelerinin mutlu ettiğini belirtenlerin oranı yüzde 67,6 olurken, bunu sırasıyla yüzde 16,3 ile çocuklar, yüzde 4,8 ile kendisi, yüzde 3,9 ile eş, yüzde 3,8 ile anne/baba ve yüzde 1,9 ile torunlar takip etti.

Kesinleşen boşanma davaları sonucunda 2022 yılında 180 bin 954 çift boşandı. Bu boşanmalardan 180 bin 592 çocuk velayete verildi. Çocukların velayetinin 2022 yılında yüzde 75,7'si anneye, yüzde 24,3'ü babaya verildi.

Geniş ailelerin yüzde 29’u yoksulluk sınırının altında

Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 60'ı dikkate alınarak belirlenen sınıra göre yoksulluk oranı 2022 yılında yüzde 21,6 olarak gerçekleşti.

Hanehalkı tipine göre yoksulluk oranı incelendiğinde ise tek kişilik hanehalklarının yüzde 10,9'unun, tek çekirdek aileden oluşan hanehalklarının yüzde 21'inin, geniş ailelerden oluşan hanehalklarının yüzde 28,9'unun, çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanehalklarının ise yüzde 15,5'inin yoksulluk sınırının altında yaşadığı gözlendi.

Evi olanların oranı yüzde 56,7

Gelir ve yaşam koşulları araştırması sonuçlarına göre, 2022 yılında fertlerin yüzde 56,7'sinin oturduğu konutun kendilerine ait olduğu, yüzde 27,2'sinin ise kiracı olduğu görüldü. Lojmanda oturanların oranı yüzde 1,1 olurken kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise yüzde 15,1 olarak gerçekleşti.