TTB: Geçen yıl en az 55 bin Covid-19 ölümü istatistiklere girmedi

Türk Tabipleri Birliği (TTB), Covid-19 nedeniyle ‘fazladan ölümler’de artışın sürdüğünü açıklandı.

Diken'den Mesude Erşan'ın haberine göre TTB’nin bugün açıkladığı ‘Covid-19 Pandemisi 18 ay değerlendirme Raporu’nda, 2020 yılında, Tu¨rkiye’de 65 yas¸ ve u¨zerindeki nu¨fusta, Covid-19’dan en az 75 bin kis¸inin hayatını kaybettiği belirtilerek şunlar kaydedildi: “Bu sayı, bakanlıgˆın tu¨m yas¸lar ic¸in resmi ac¸ıklaması olan 20 binin 3,5 katı. 2020’de en az 55 bin can, Covid-19’dan kaybedildigˆi halde, istatistiklere bu s¸ekilde girmedi.

Resmi olarak ac¸ıklanan gu¨nlu¨k Covid-19’a bagˆlı o¨lu¨m sayıları 15 Mart-31 Aralık 2020’de 20 bin 881 iken, digˆer resmi veriler ile birlikte degˆerlendirildigˆinde bu sayının gerc¸egˆi yansıtmadıgˆı ortaya c¸ıkmaktadır.”

Sadece İstanbul’da 25 bin fazla ölüm

Tu¨rkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) nu¨fus bilgileri ve e-devlet belediye defin istatistikleri gibi tamamen resmi veriler ve bes¸ farklı yaklas¸ım kullanılarak benzer sonuc¸lara ulas¸ılan çalıs¸manın tespitleri şöyle:

TU¨İK Tu¨rkiye nu¨fusu yas¸ dagˆılım verisi analiz edildigˆinde, 2020 yılında 65 yas¸ u¨zerinde olan nu¨fus, gec¸en do¨rt yılda (2016-2019), yılda ortalama 309 bin kis¸i azalırken, 2020’de 411 bin kis¸i azalmıs¸tır. Yaklas¸ık 100 bin kis¸ilik fark, fazladan o¨lu¨mlere is¸aret etmektedir.

TU¨İK yerli nu¨fus verisi incelendigˆinde, 2015-2019’da yerli nu¨fus, her yıl ortalama 889 bin artarken, 2020 yılında 657 bin artmıs¸tır. O¨zet olarak, yerli nu¨fus artıs¸ında, 232 bin kis¸ilik bir azalma vardır.

Nu¨fusun yüzde 42’sinin yas¸adıgˆı 20 ilde, belediye, e-devlet, TU¨İK ve digˆer resmi yollardan elde edilen tu¨m veriler analiz edildigˆinde, 2020 yılında, son u¨c¸ yılın ortalamasına go¨re 48 bin fazladan o¨lu¨m kayda geçmiştir. Bu Tu¨rkiye’nin tamamı ic¸in 114 bin fazladan o¨lu¨m demektir.

Nu¨fusun yüzde 49’unu olus¸turan 21 ilde, belediyelerin verilerine go¨re Mart 2020-Nisan 2021 arasında bulas¸ıcı hastalıklardan resmi o¨lu¨mler 47 bin kis¸idir. Tu¨rkiye nu¨fusuna oranlandıgˆında bulas¸ıcı hastalıktan o¨lu¨m sayısı 97 bin olmaktadır.

Tu¨rkiye nu¨fusunun bes¸te birinin yas¸adıgˆı İstanbul’da, belediye e-devlet verileri incelendigˆinde, Mart 2020-Mayıs 2021 arasında o¨nceki bes¸ yıla go¨re 25 bin fazladan o¨lu¨m yas¸anmıs¸tır. Bu veri, Tu¨rkiye’nin tamamına uyarlandıgˆında, 134 bin fazladan o¨lu¨m anlamına gelmektedir.

Raporda şu görüşlere yer verildi: “2020 yılı pandemi do¨neminde yas¸anan fazladan o¨lu¨mlerin yaklas¸ık do¨rtte birinin ise “Covid-19 hastalıgˆı dıs¸ı” oldugˆunu tahmin ediyoruz. Bunlar, dogˆrudan korona viru¨s enfeksiyonu nedeniyle olmasa da pandemi kos¸ullarından, daha dogˆrusu pandemi yo¨netimi adına yapılanlardan ve yapılmayanlardan kaynaklanan o¨lu¨mlerdir.

2020 yılında en az 25 bin canın o¨lu¨mu¨nu¨n nedenleri sagˆlık hizmetlerine bas¸vurunun ve eris¸imin azalması, hizmetlerdeki aksamalar, haftalar su¨ren sokagˆa c¸ıkma yasakları sırasında agˆırlas¸an kronik hastalıkların yanı sıra genel olarak sosyoekonomik durumdaki ko¨tu¨les¸me ve intiharlardır. Sagˆlık Bakanlıgˆı 2020 yılında fazladan o¨lu¨mlerin bes¸te birini, 01.01.2021 ile 14.09.2021 tarihleri arasında yarısını ac¸ıklamıs¸tır. Bu sayılar bile fazladan o¨lu¨mlerin 2021 yılında artarak su¨rdu¨gˆu¨nu¨ go¨stermektedir.

Belediye o¨lu¨m verilerine go¨re 2019 yılında Tu¨rkiye’deki o¨lu¨mlerin yüzde 48’inin yas¸andıgˆı kentlerde 11 Mart 2020 ile 14 Eylu¨l 2021 tarihleri arasında o¨nceki u¨c¸ yılın ortalamasına go¨re tespit edilen fazladan o¨lu¨m sayısı 92 bini buldu; bu o¨lu¨mlerin Tu¨rkiye projeksiyonu ise sayıyı 189 bine tas¸ıdı.

Ağustos-eylülde 10 kat fazla ölüm

Sagˆlık Bakanlıgˆı verilerine go¨re Tu¨rkiye’nin 2020 ve 2021 yıllarının agˆustos ve eylu¨l aylarındaki gu¨nlu¨k Covid-19 o¨lu¨mleri kars¸ılas¸tırmasını yaptıgˆımızda; 2021 yılındaki bazı gu¨nlerdeki Covid-19 o¨lu¨mlerinin, 2020 yılındaki aynı gu¨nlerdeki Covid-19 o¨lu¨mlerinin yaklas¸ık 10 katı olması dikkat c¸ekici.

Tu¨rkiye’de son u¨c¸ ay (2021 temmuz, agˆustos ve 1-22 Eylu¨l) ic¸inde milyon kis¸i bas¸ına en fazla o¨lu¨mlerin yas¸andıgˆı u¨lkelerden birisi olmasının nedenleri arasında; sınıfsal es¸itsizliklerin sonucu yoksul mahallelerdeki fazladan o¨lu¨mler ve is¸ cinayetleri, bo¨lgesel es¸itsizlikler, ertelenen sagˆlık hizmetleri, Sagˆlık Bakanlıgˆının risk gruplarında u¨c¸u¨ncu¨ doz as¸ı c¸alıs¸masının etkili bir s¸ekilde yapmaması ve as¸ı kararsızlıgˆı ile ilgili bir c¸abaya girmemesi, delta varyantı, Covid-19’a bagˆlı anne o¨lu¨mleri sayılabilir.

Tu¨rkiye’de s¸effaflık ve bilimsellik kriterlerinin ihmal edilmesi; yerel yo¨netimler, sagˆlık, emek ve meslek o¨rgu¨tlerinin ve toplumun pandemi su¨recine dahil edilmemesi, Covid-19’un sınıfsal yapısından dolayı c¸alıs¸an veya is¸siz toplum katmanlarına, yoksul ve yoksullas¸acak kesime o¨zellikle kapanma do¨nemlerinde ekonomik ve sosyal kayıp yas¸atmadan destek sunulmaması; vaka temelli mu¨dahalelerin (test, temaslı izleme, izolasyon karantina dahil) ve nu¨fus temelli mu¨dahalelerin (yu¨z maskelerinin takılması, fiziksel mesafe ve kalabalıklardan, bas¸ta parti kongreleri olmak u¨zere toplantılardan ve kapalı alanlardan kac¸ınma) birlikte yu¨ru¨tu¨lmemesi on binlerce insanın, onlarca sagˆlık c¸alıs¸anın o¨lmesine neden olmus¸tur.”

‘TÜİK neden ölüm rakamlarını açıklamıyor?’

Her yıl haziran ayının u¨c¸u¨ncu¨ haftasında, bir o¨nceki yıla ait o¨lu¨m ve o¨lu¨m nedenleri istatistiklerini yayınlayan TUİK, bu yıl yayınlanması beklenen tarihten sadece bir gün önce açıklama yaparak çalışmaların henüz tamamlanamaması nedeniyle istatistikleri ileri tarihe ertelemişti.

Sayıların netleşmesi için TÜİK ölüm ve ölüm nedeni istatistiklerinin derhal açıklanması istenen raporda, şu ifadeler kullanıldı: “O¨lu¨mlerin gizlenmesinden vazgec¸ilmelidir. Sagˆlık Bakanlıgˆı; hasta ve o¨lu¨m sayılarının dogˆru olarak paylas¸ılırsa riskin hangi is¸lerde, hangi mekânlarda, hangi kis¸ilerde yogˆunlas¸tıgˆını bilerek gerekli o¨nlemleri alabiliriz. Gerc¸egˆi saklayarak sorunları c¸o¨zmek, salgını yo¨netmek mu¨mku¨n degˆildir. Tu¨rkiye’nin ekonomik bir kriz ic¸inde oldugˆu unutulmamalıdır. Krizin o¨lu¨m go¨stergelerinde ciddi degˆis¸ikliklere yol ac¸tıgˆı bilinmektedir. Pandeminin var olan ekonomik krizi derinles¸tirdigˆi kabul dilmelidir. Bu iki fakto¨r sosyal sınıflar-yoksulluk u¨zerinden es¸itsizlikleri daha da derinles¸tirmis¸tir. Bu nedenle o¨lu¨m sayıları yas¸, cinsiyet, es¸lik eden hastalık (komorbidite) degˆis¸kenlerinin yanı sıra sosyoekonomik du¨zey, hane halkı bu¨yu¨klu¨gˆu¨, oturulan mahalle ve sosyal sınıf bagˆlantısı ile birlikte Sagˆlık Bakanlıgˆı ve TU¨İK tarafından kamuoyu ile paylas¸ılmalıdır. Salgını kontrol altına almak ve o¨nlenebilir o¨lu¨mleri engellemek ic¸in iktidarı bilime ve demokrasiye dayalı bir salgın yo¨netimine davet ediyoruz.”