"Üretici ile market arasındaki fiyat farkı 3 katı aştı"

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, ağustos ayı pazar/üretici ve market fiyatlarındaki değişimi değerlendirdi. 

Bayraktar, üretici ile market arasındaki fiyat farklarının 3 katı aştığını belirtti.  Marul ve sivri biberin 3,3 kat, maydanozun 3,1 kat, elma ve patlıcanın 3 kat, kabağın 2,8 kat fazlaya tüketiciye satıldığını vurgulayan Bayraktar, “Üreticide 1 lira 45 kuruş olan marul 4 lira 83 kuruşa, 1 lira 95 kuruş olan sivribiber 6 lira 44 kuruşa, 69 kuruş olan maydanoz 2 lira 16 kuruşa, 2 lira 20 kuruş olan elma 6 lira 65 kuruşa, 2 lira olan patlıcan 5 lira 99 kuruşa, 2 lira 20 kuruş olan kabak 6 lira 11 kuruşa tüketiciye satılmaktadır” bilgilerini verdi.

"MARULDA REKOR ARTIŞ" 

TZOB’un açıklamasında; ağustos ayında üretici ve market arasındaki en fazla fiyat farkının yüzde 233,10 ile marulda, fiyat farkının sivri biber de yüzde 230,26, maydanozda yüzde 213,04, elmada yüzde 202,27, patlıcan da 199,50 olduğunu bildirildi.

Bayraktar, ağustos ayında markette 26, üreticide 18 üründe fiyat artışı; markette 15, üreticide 8 üründe fiyat düşüşü olduğunu; üreticide 5 ürünün fiyatının değişmediğini belirtti.

MARKETTE EN FAZLA FİYAT ARTIŞI 'SALATALIK', EN FAZLA FİYAT DÜŞÜŞÜ 'TAVUK ETİNDE'

Markette, salatalıktaki 69,07 fiyat artışını yüzde 55,09 ile yeşil fasulye, yüzde 41,76 ile kabak, yüzde 41,61 ile limon, yüzde 36,76 ile patlıcan, yüzde 29,14 ile marul, yüzde 20 ile maydanoz takip etti. Markette en fazla fiyat düşüşü yüzde 23,06 ile tavuk etinde görüldü. Tavuk etini yüzde 16,92 ile zeytinyağı, yüzde 14,26 ile domates, yüzde 9,95 ile pirinç, yüzde 9,09 ile ayçiçek yağı izledi.

ÜRETİCİDE EN FAZLA FİYAT DÜŞÜŞÜ KURU SOĞANDA, EN FAZLA FİYAT ARTIŞI İSE SALATALIKTA OLDU

Ağustos ayında üreticide en fazla fiyat düşüşü yüzde 41,88 ile kuru soğanda. Fiyat düşüşlerini yüzde 29,63 ile havuç, yüzde 17,02 ile sivri biber, yüzde 16,67 ile ıspanak, yüzde 14 ile yeşil soğan, yüzde 7,66 ile domates, yüzde 0,16 ile kuzu eti ve yüzde 0,07 ile dana eti izledi. Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 95,71 ile salatalıkta görüldü.

TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar fiyat değişimlerinin gerekçelerini ise şöyle açıkladı:

KURU SOĞAN FİYAT DÜŞÜŞÜ ARTAN ARZDAN KAYNAKLI: Ağustos ayında fiyatı en fazla düşen ürün kuru soğan olmuştur. Kuru soğanda fiyat düşüşü Amasya Bölgesi’nde hasadın başlamasıyla birlikte artan arzdan kaynaklanmıştır. Ispanak ve yeşil soğandaki fiyat düşüşü aşırı sıcaklar nedeniyle kalite kaybından kaynaklanmaktadır. Baklagiller grubundaki nohut, kırmızı ve yeşil mercimekte kuraklıktan dolayı verinde yaşanan düşüş fiyat artışında rol oynadı. Şeftalide, güneş yanıklıklarından kaynaklanan sorunlar nedeniyle kaliteli ürün arzındaki azalma fiyat artışlarına sebep olmuştur. Kuru incirdeki fiyat artışı, bir önceki sezon ile kıyaslama yapılması ve yaşanan kuraklık nedeniyle rekolte düşüşünden kaynaklanmaktadır.

PATATESTE EKİM AZALDI, FİYAT ARTTI: Patateste geçen yıl ürünün üreticinin elinde kalması sebebiyle bu yıl ekim alanındaki daralma fiyat artışına sebep olmuştur. Limondaki fiyat artışına depolardaki ürünlerin azalması ve erkenci limon hasadına yeni izin verilmesi neden olmuştur. Yumurtadaki fiyat artışı üreticilerin uzun süre maliyetinin altında yumurta satmak zorunda kalması nedeniyle birçok üreticinin sektörden ayrılması ve üretimin azalmasından kaynaklanmıştır. Marul ve yeşil soğanda hasat edilen ürün miktarındaki azalma fiyata artış olarak yansımıştır.

SERTİFİKALI BUĞDAY TOHUMLUĞUNA YAPILAN ZAMDAN VAZGEÇİLMELİ: Tarımsal üretimde başta sertifikalı tohumluk olmak üzere girdi kullanımı ürün arzını belirleyen en önemli unsurdur. Dolayısıyla girdi kullanımı üretim maliyetini, teknolojik gelişmeyi, rekabet edilebilirliği önemli ölçüde etkilemektedir.

TOHUMLUK FİYATLARI YÜZDE 40 İLE YÜZDE 63 ARTTI: Geçen yıla göre; makarnalık buğday tohumluk fiyatında yüzde 40, ekmeklik buğday tohumluk fiyatında yüzde 43,5, arpa tohumluk fiyatında yüzde 62,5, tritikale tohumluk fiyatında yüzde 54,8, yulaf tohumluk fiyatında ise yüzde 57,2’lik bir artış yaşanmıştır.

REKOLTE DÜŞÜKLÜĞÜNÜN TEK SEBEBİ KURAKLIK DEĞİL: İklim şartları tarımsal üretimde rekolteyi etkileyen en önemli unsurlardan biridir. Ancak rekoltenin düşmesinde tek sebep değişen iklim koşulları değildir. Önemli etkenlerden biri de üretici fiyatlarının düşük olması nedeniyle üreticinin fazla gelir getiren diğer ürünlere yönelmesi veya üretimden uzaklaşmasıdır. Bu yüzden TİGEM açıklamış olduğu 2021 yılı tohumluk fiyatlarını yeniden gözden geçirmeli ve bu yıl yaşanan ve üretimi olumsuz etkileyen kuraklık koşullarını göz önüne alarak fiyatları artırmamalıdır. Yüzde 63’lere varan artışlarla çiftçinin sertifikalı tohum kullanması mümkün değildir.

BUĞDAYDA 2021 REKOLTE TAHMİNİMİZ 18 MİLYON TONUN ALTINDA: Buğdayda 2021 rekolte tahminimiz 18 milyon tonun altında olup, ülkemiz iç tüketimi ise 19-20 milyon ton seviyelerindedir. Bu durum hem tarım hem de buğday ekim alanlarımızdaki azalmayla birlikte buğday ithalatımızda artışa sebep olacaktır.

YER FISTIĞINDA MÜDAHALE ALIMLARI YAPILMALI, PRİM DESTEĞİ KAPSAMINA ALINMALIDIR: Yer fıstığı hasadı eylül ayında başlayacaktır. Sürekli kredi kullanmaktan başka çaresi olmayan yer fıstığı üreticileri, üretim masrafı ve emeklerinin karşılığını doğru düzgün alabilmek için ürünlerini değeri fiyatından satmayı beklemektedir. Üreticilerden gelen önemli taleplerden birinin, yer fıstığının da Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından müdahale alımı kapsamına alınmasıdır. Ülkemizin yağlı tohumlar ithalatı çok fazladır. Yağ açığının kapatılması için yağlık yer fıstığı üretimi de prim desteği kapsamına alınmalıdır. Bir diğer beklenti ise yeşil aksamının hayvan besleme açısından değerli olması nedeniyle hayvansal üretimde kullanıldığı için yer fıstığına da yem bitkisi desteği verilmesidir.

FİYATLAR MALİYETTEKİ ARTIŞI KARŞILAMAZSA ÜRETİCİ BORÇTAN KURTULAMAZ: Son bir yılda DAP gübre fiyatı yüzde 155, üre gübresi fiyatı yüzde 130, bazı zirai ilaçlar yüzde 60, elektrik fiyatları yüzde 56 artarak girdi fiyatları rekor kırdı. Odalarımızdan alınan bilgiler ışığında, 2021 yılı ürün maliyeti kilogramda 7 lira 60 kuruştur. Genel olarak üreticinin fiyat beklentisi ise 10-12 lira olmakla birlikte bazı üreticiler geçen yılki fiyat olan 15 lirayı dikkate alarak, beklentilerini 16-17 lira olarak belirtmiştir. (ANKA)

Seçilmiş ürünlerde 26 Ağustos 2021 tarihli ortalama üretici, hal, pazar ve market fiyatları

Not: Hal, pazar ve market verileri Ankara, İzmir, İstanbul, Mersin, Antalya ve Bursa illerinden derlenen ortalama fiyatlardır. Üretici fiyatları ise ürünlere göre önemli üretim merkezlerinden derlenmektedir. Pirinç (Osmancık), kuru fasulye, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek için belirtilen hal fiyatları toptan satış fiyatlarıdır.  Dana eti, kuzu eti, Antep fıstığı ve fındık fiyatı serbest piyasa fiyatıdır. İçme sütü fiyatı pastörize süt ve UHT kutu sütü ortalamasıdır.

Seçilmiş ürünlerde 26 Ağustos 2021 tarihli ortalama üretici, hal, pazar ve market fiyatları

Not: Hal, pazar ve market verileri Ankara, İzmir, İstanbul, Mersin, Antalya ve Bursa illerinden derlenen ortalama fiyatlardır. Üretici fiyatları ise ürünlere göre önemli üretim merkezlerinden derlenmektedir. Pirinç (Osmancık), kuru fasulye, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek için belirtilen hal fiyatları toptan satış fiyatlarıdır.  Dana eti, kuzu eti, Antep fıstığı ve fındık fiyatı serbest piyasa fiyatıdır. İçme sütü fiyatı pastörize süt ve UHT kutu sütü ortalamasıdır.

Seçilmiş ürünlerde ay sonu market fiyatları ve değişim oranları:

Seçilmiş ürünlerde ay sonu üretici fiyatları ve değişim oranları: