Türkiye-Irak güvenlik mekanizması dördüncü kez toplanıyor

Gülsen Solaker

Türkiye ile Irak arasında son dönemde geliştirilen ilişkiler kapsamında yüksek düzeyli güvenlik mekanizması Perşembe günü dördüncü kez toplanacak. Irak Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin de toplantı için Ankara'ya geliyor.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli'nin açıklamasına göre ziyaret kapsamında Türkiye-Irak Ortak Planlama Grubu'nun ilk toplantısı da yapılacak.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile Fuad Hüseyin'in eş başkanlığında yapılacak olan Yüksek Düzeyli Güvenlik Mekanizmasına aynı zamanda Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler, MİT Başkanı İbrahim Kalın ile İçişleri Bakan Yardımcısı ve ilgili Iraklı mevkidaşları katılacak.

İki ülke ilişkileri nasıl gelişti?

Türkiye ile Bağdat yönetimi ilişkilerinde son yıllarda merkezine güvenlik ve ticareti alan bir ivme gözlemleniyor.

Irak Başbakanı Adil Abdülmehdi'nin Mayıs 2019'daki ziyaretinde iki ülke arasındaki askeri ve güvenlik işbirliğinin güçlendirilmesi için sağlanan anlayış birliği yıllar içinde geliştirilmişti.

Irak'taki iç siyasi karışıklıklar ve Covid pandemisi nedeniyle bir süre beklemede kalan görüşmeler Fidan'ın Ağustos 2023'teki Bağdat ziyareti ile yeniden canlandırıldı.

Türkiye ile Irak arasında kurulan ve Yüksek Düzeyli Güvenlik Mekanizması olarak adlandırılan işbirliği platformunun ikinci toplantısı 19 Aralık 2023'te Ankara'da, üçüncüsü ise 14 Mart 2024'te Bağdat'ta düzenlendi.

Mekanizma toplantılarının önemli bir gündem başlığı güvenlik alanında işbirliği çerçevesinde Türkiye'nin PKK ile mücadelesi için Bağdat ile adım adım eş güdüm sağlamak oldu.

Bu kapsamda mekanizmanın üçüncü toplantısında yayımlanan ortak bildiride, Irak'ın PKK'yı yazılı bir metinde ilk defa "ortak tehdit" olarak tanımlaması sağlanırken dördüncü toplantıda ise PKK'ya ilişkin "ortak tehdit" tanımlaması bir ileriye taşındı. Bunun sonucunda Irak makamları, Irak Ulusal Güvenlik Konseyi'nin PKK'yı Irak'ta "yasaklı örgüt" ilan eden bir karar aldığını paylaştı.

Irak, PKK'yı şu anda iç siyasi dengeleri nedeniyle "terör örgütü" olarak tanımlamıyor. Ankara'nın nihai hedefinin PKK için "terör örgütü" tanımı yapılması olarak biliniyor ancak bunun adım adım olması Irak'taki iç dengeler nedeniyle daha gerçekçi görülüyor.

Bağdat yönetiminin bu kararı Türkiye için Irak'la terörle mücadele ve güvenlik işbirliği açısından kritik bir adım olurken kararın sahadaki uygulamasının da yakından takip edildiği belirtiliyor.

Irak Yüksek Yargı Konseyi geçen hafta ülkedeki üç siyasi partiyi PKK'yla ilişkili oldukları gerekçesiyle yasaklamış ve mallarına el konmasına karar vermişti. Bu partilerin isimleri ise Ezidiler Demokrat ve Özgürlük Partisi, Demokratik Mücadele Cephesi Partisi ve Özgürlük Hareketi (Tevgera Azadi).

Diplomatik kaynaklara göre Ankara'da yapılacak olan dördüncü toplantıda Irak tarafıyla güvenlik alanında geliştirilen anlayış birliğinin ek bazı somut adımlarla güçlendirilmesi ele alınacak ve "ortak mücadelenin yasal çerçevesinin tahkimi" sağlanmaya çalışılacak.

Ortak Planlama Grubu da toplanacak

Ankara'da Perşembe günü yüksek düzeyli güvenlik mekanizmasının yanı sıra Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Nisan 2024'teki Irak ziyareti sırasında oluşturulan Ortak Planlama Grubu da bir araya gelecek.

Erdoğan'ın 22 Nisan'daki Bağdat temasları marjında imzalanan Stratejik Çerçeve Anlaşmasıyla iki ülke Dışişleri Bakanları eş başkanlığında Ortak Planlama Grubu (OPG) ve ikili ilişkilerin farklı yönlerine dair teknik düzeyde Ortak Daimî Komiteler kurulmuştu.

Bu mekanizmalar ile iki ülke ilişkilerinin ve son dönemdeki iş birliğinin kurumsal ve sürdürülebilir bir çerçeveye oturtulması hedefleniyor.

Irak heyetinin ziyareti sırasında vesilesiyle OPG'nin ilk toplantısı da Fidan ve Irak Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Hüseyin'in eş başkanlıklarında yapılacak. Toplantıda, Erdoğan'ın ziyaretinde imzalanan toplam 27 anlaşmanın yürürlük ve uygulama durumları ile ortak daimi komitelerin yaşama geçirilmesine dair süreç gözden geçirilecek, bu kapsamda atılabilecek ilave adımlar ele alınacak.

Türkiye ile Irak arasındaki bu son ivmenin önemli bir parçasını da ticaret oluşturuyor. Bu kapsamda da Kalkınma Yolu öne çıkıyor.

Irak açısından olduğu kadar Türkiye için de önemli görülen Kalkınma Yolu ile Doğu Asya ve Basra Körfezi ülkelerinden Irak'ın güneyinde inşa edilen Fav Limanı'na gelecek yüklerin önce Türkiye'ye, buradan da Avrupa'ya ulaştırılması planlanıyor.

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl ulaşabilirim?