KISA DALGA BÜLTEN
14 EKİM 2023
PODCASTİMİZİ DİNLEMEK İÇİN PLAY’E TIKLAYINIZ
GÜNDEM
İsrail-Hamas çatışmaları yedinci günü geride bırakırken ölü ve yaralı sayısı artıyor ve, Gazze’de insani kriz bütün şiddetiyle sürüyor.
İsrail ordusu "Kara harekatına hazırlanıyoruz. Gazze'de güvenlik duvarı kuruyoruz. Yaklaşan herkes vurulacak" açıklamasını yaptı.
İsrail, Gazze Vadisi'nin kuzeyinde yaşayan yaklaşık 1,1 milyon Filistinliden güneye geçmelerini istedi. Çağrının ardından yüz binlerce Filistinli Şifa Hastanesi'ne sığınmaya başladı.
Gazze Şeridi'ndeki hükümete bağlı medya ofisi ise bu çağrının 'psikolojik savaş girişimi” olduğu savundu.
Dünya Sağlık Örgütü, tahliye çağrısına karşılık açıklama yaptı ve bu emrin hastalar için ölüm cezası anlamına geldiğini vurguladı. Örgüt, İsrail'den kararını geri çekmesini istedi ve toplu tahliyenin felakete yol açacağını söyledi.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) ise "Çocukların güvenliği için Gazze'de ateşkese ve insani koridora ihtiyaç var" çağrısı yaptı.
İnsan Hakları İzleme Örgütü, İsrail'i Gazze ve Lübnan’daki askeri operasyonlarında beyaz fosforlu mühimmat kullanmakla suçladı. Örgüt, bu mühimmatın sivillerde ağır ve uzun vadeli yaralanmalara sebep olacağı uyarısında bulundu.
Reuters haber ajansı, İsrail ordusu ise bu silahların kullanımından haberdar olmadıklarını savundu.
Hamas'ın silahlı kanadı Kassam Tugayları, İsrail'in Gazze'ye yönelik hava saldırılarında son bir gün içinde 13 rehinenin hayatını kaybettiğini bildirdi.
Ortadoğu’daki gelişmeler Ankara’nın da gündeminde.
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde grubu bulunan siyasi partiler ortak bir açıklamayla, İsrail ve Gazze'de tarafları itidalli ve aklıselim davranmaya davet etti. Partiler, "İsrail'in Gazze'de sivil yerleşimleri hedef gözetmeksizin vurmasının" uluslararası hukukun açık ve ağır bir ihlali olduğunu vurguladı.
AKP Sözcüsü Ömer Çelik arabuluculuk konusunda tüm kurumların hazırlıklarını tamamlandığını söyledi. Savunma Bakanı Yaşar Güler, NATO Karargahı'nda yaptığı açıklamada, "Sivillere yönelik her türlü eylemi kınadıklarını vurguladı.
Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın (TİHV), İsrail'in Gazze’ye uyguladığı 'topyekûn abluka'ya son vermesi yönünde yaptığı çağrıya uluslararası insan hakları örgütlerinden destek geldi. Dünyadan 156 kurumun içinde yer aldığı İşkence Görenler İçin Uluslararası Rehabilitasyon Konseyi’nin de aralarında olduğu birçok kuruluş TİHV’in çağrısına tümüyle katıldıklarını ifade eden açıklamalar yaptı.
Rusya Devlet Başkanı Putin, İsrail'in olası kara harekatının yol açacağı sivil can kayıplarının kabul edilemeyeceğini söyledi.
Avrupa Birliği, eski adı Twitter olan sosyal medya platformu X hakkında, şiddet içeriklerini ve nefret söylemlerini incelemek üzere soruşturma başlattı.
Avrupa ve ABD’nin İsrail’e desteği sürüyor.
İngiltere Başbakanlık ofisi, "İsrail'i desteklemek" amacıyla Doğu Akdeniz'e gözetleme uçağı ve iki Kraliyet Donanması gemisi gönderileceğini açıkladı.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz “ Hamas'ın Almanya'daki faaliyetlerinin yasaklanacağını duyurdu. Almanya Başbakanı, İsrail bayraklarını yakanların ya da Hamas’ı destekleyenlerin suç işlediğini söyledi.
Scholz ayrıca , Hamas'ın saldırılarından İran'ın da sorumlu olduğunu savundu.
DW’nin haberine göre Almanya'da iç istihbarattan sorumlu Anayasayı Koruma Teşkilatı raporlarına göre, Hamas'ın Almanya'da tahmini olarak, çoğu Alman vatandaşı 450 üyesi bulunuyor.
Lübnan Hizbullahı'na da 2020 yılında faaliyet yasağı getirililmişti.
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Gezi davasında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası Yargıtay’ca onanan işi insanı Osman Kavala’yla ilgili kritik bir karara imza attı. Meclis, Kavala'nın Ocak 2024’e kadar serbest bırakılmaması halinde Türkiye delegasyonun oy hakkını ortadan kaldıracak. Oturumda 62 üye oy kullandı. 44’ü karara ‘Evet’ derken 18 üye ‘Hayır’ dedi.
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi üye ve gözlemci devletlere, "politik tutukluların keyfi biçimde özgürlüklerinden mahrum edilmesine katkıda bulunduğu saptanan devlet memurlarına yaptırımlar uygulanması" çağrısında da bulundu.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) 10 Aralık 2019’da Kavala’nın derhal salıverilmesi yönünde karar vermişti.
Ankara, Avrupa Konseyi’nin kararını “tarihi hata” olarak nitelendirdi. Dışişleri’nin açıklamasında Konsey’in adli süreçleri siyasete alet ettiği ve diyalog kanallarını kapatmaya çalıştığı vurgulandı..
İstanbul'da, Mustafa Kemal Atatürk'ün fotoğrafına yönelik tepki çeken hareketlerde bulunan lise öğrencisi A.E.S. "Atatürk'ün hatırasına alenen hakaret" suçundan 1 yıl 8 ay hapis cezası ile cezalandırıldı. Lise öğrencisi A.E.S. kararla birlikte tahliye edildi.
Nazilli Başsavcılığı'nın "sosyal medyada dini değerleri aşağılayıcı paylaşım" iddiasıyla başlattığı soruşturmada 16 yaşındaki 3 çocuk gözaltına alındı. Çocuklardan biri serbest kaldı, ikisi tutuklandı.
Adana’nın Seyhan ilçesinde 20 sanatçının sahne alacağı Çukurova Rock Festivali, valiliğin yasağına takılmıştı.
Milyon Yapım şirketi yürütmeyi durdurma talebiyle mahkemeye başvurunca festival önceki gece yapıldı.
Bu festival son anda yapıldı ama bu kez de Eskişehir Valiliği 14-15 Ekim tarihlerinde düzenlenecek Octoberfest'i 'kamu düzeni ve güvenliği' gerekçesiyle yasakladı.
EKONOMİ
Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarında düşüş 7. haftada da devam etti. Kur Korumalı Mevduat’ta 6 Ekim haftasında 74,6 milyar TL ile rekor düşüş kaydedildi. Bankacılık sektöründe toplam mevduat ise geçen hafta 32,3 milyar lira artarak 13,4 trilyon lira oldu. Uzmanlar bu artışta TL mevduat faizlerinde yükselişin etkili olduğu görüşünde.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ekonomik programın sonuçlarını görmek için en azından bir yıla ihtiyaç olduğunu söyledi. Kur Koruma Mevduat’tan çıkmak istediklerini vurgulayan Şimşek, kurala dayalı para politikasına geri dönüleceğini belirtti.
TÜİK verilerine göre, ağustosta ticari işletmelerin topladığı inek sütü miktarı bir önceki aya göre yüzde 1,4 azaldı. Zincir marketlerde fiyatı 45 liraya kadar çıkan içme sütü üretimi de bir yılda yüzde 7,9 düştü.
DIŞ POLİTİKA VE DÜNYA
NATO'nun her yıl Ekim ayında düzenlenen nükleer caydırıcılık tatbikatı "Steadfast Noon", bu yıl Akdeniz'de, İtalya ve Hırvatistan’da yapılacak.
Tatbikata nükleer başlık taşıma kapasiteli savaş uçaklarının yanı sıra konvansiyonel savaş uçakları ile keşif ve tanker uçakları katılacak. Her zaman olduğu gibi bu yıl da savaş uçaklarının nükleer bomba taşımayacağı bildirildi.
ABD'de Senatör Bob Menendez hakkındaki suçlamaların ardı arkası gelmiyor. Geçen ay "rüşvet ve yolsuzlukla" suçlanan Menendez hakkında bu defa "casusluk" iddianamesi hazırlandı. İddianamede, Menendez'in "ABD devletine ait hassas bilgileri Mısır verdiği " ifade edildi. Menendez'in yargılanmasına 2024 mayısta başlanacak.
El Salvador’da 4 bin polis ve asker, çetelerle savaş kapsamında iki şehri ablukaya aldı. İki bölgede geçen yıl ilan edilen OHAL kapsamında bugüne dek yaklaşık 73 bin kişi söz konusu çetelere üye oldukları gerekçesiyle yakalandı. Bu kişilerden yaklaşık 7 biniyse serbest bırakıldı.
KISA DALGA’DAN…
Yeşim Özdemir’in Kitap Konuk Kahve podcast serisi kapsamında Prof. Dr. Aksu Bora’yla yaptığı söyleşiyi dinleyebilirsiniz…