Kırmızı haritanın detayları

Neler oldu?

Kırmızı dalga

Türkiye, 'tarihi' bir seçimi geride bıraktı. 31 Mart yerel seçimlerinden CHP zaferle çıktı ve 1977 seçimlerinden sonra ilk kez birinci parti oldu. Seçim sonuç haritası kırmızıya döndü, "Kırmızı dalga" yorumları yapıldı. YSK Başkanı Ahmet Yener, kesin olmayan sonuçları açıkladı.

▪️ Seçime katılım oranı yüzde 78 oldu. AK Parti, 22 yıldır ilk kez sandıktan ikinci sırada çıktı. CHP ise 1977'den beri ilk defa seçimde ilk sırayı aldı.

▪️ CHP 35, AK Parti 24, DEM Parti 10, MHP 8, Yeniden Refah Partisi (YRP) 2, BBP ve İYİ Parti birer il belediye başkanlığı kazandı.

▪️ CHP 14, AK Parti 12, DEM Parti 3, Yeniden Refah 1 büyükşehir belediyesi kazandı.

▪️ Yeniden Refah Partisi, üçüncü parti oldu ve 1 büyükşehirin yanı sıra 2 il, 37 ilçe ve 22 beldede belediye başkanlığını aldı.

▪️ Okuma önerisi: 31 Mart akşamı AKP'nin yenilgisi ve CHP'nin zaferinin ardında neler yatıyor? Türkiye siyasetindeki taşları yerinden oynatan sonuçlar geleceğe ilişkin ne mesajlar veriyor? DW'den Gülsen Solaker siyaset bilimcilerle konuştu.

DEM Parti'nin kayyımdan geri aldığı yerler

HDP’nin 2019'da kazandığı 65 belediyenin 48’ine kayyım atanmıştı. Bu seçimde DEM Parti, 3'ü büyükşehir ve 7'si il olmak üzere 75 belediye kazandı.

▪️ Diyarbakır'da DEM Parti’nin adayı Ayşe Serra Bucak Küçük yüzde 64.47 oyla kazandı.
▪️ Mardin'de 2019'da yerine kayyım atanan Ahmet Türk seçimleri yeniden kazandı.

▪️ Van'da DEM Parti 14 ilçenin 14'ünü de aldı. Büyükşehir belediyesini de Abdullah Zeydan kazandı.
▪️ Hakkari'de DEM Parti'den Mehmet Sıddık Akış yüzde 48,92 oy alarak belediye başkanı oldu.

▪️ Batman'da DEM Partili Gülüstan Sönük, yüzde 64.9’la seçildi.

▪️ Siirt’te de DEM Parti’nin adayı Sofya Alağaş yüzde 50.7 oy aldı.
▪️ Iğdır'da da seçimleri DEM Parti'nin adayı Mehmet Nuri Güneş kazandı.

Bakırhan'dan muhalefete çağrı

DEM Parti Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan, taşımalı seçmenle gündeme gelen ve az farkla kaybettikleri Şırnak, Kars ve Bitlis için çağrıda bulundu. "Kazandığımız belediyeleri kaçak seçmenle gasp etmek istiyorlar" diyen Bakırhan, muhalefeti haksızlığın karşısında durmaya çağırdı.

İş dünyasından 'reform' beklentisi

İş dünyasından, hükümete ekonomi ve yapısal reformlara odaklanılması çağrısı yapıldı.

▪️ TÜSİAD'ın açıklamasında "Ekonomimizi, demokrasimizi ve hukuk sistemimizi güçlendirecek yapısal reformlara odaklanarak daha gelişmiş, saygın, adil ve çevreci Türkiye hedefine ulaşmak üzere el birliğiyle çalışmalıyız" denildi.

▪️ İTO Başkanı Şekip Avdagiç, "Türkiye'nin ekonomik programa odaklanması gerektiğine inanıyoruz" açıklaması yaptı.

▪️ TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu da "Ekonomide atılacak çok adım, yapılacak çok iş var, enflasyonla mücadeleye odaklanmalıyız" dedi.

▪️ Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise orta vadeli programın uygulanmaya devam edileceğini, ana hedefin enflasyonu düşürmek olduğunu söyledi.

İYİ Parti'de kongre

Mayıs 2023'teki genel seçimlerde yüzde 9,96 oy alan İYİ Parti, bu seçimde büyük bir oy kaybı yaşadı ve oylarını yüzde 3,47'e düşürdü. İYİ Parti Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Bilge Yılmaz'ın ardından İYİ Parti GİK üyesi İrem Yaman da istifa etti. Akşener, kameraların karşısına geçti ve en kısa zamanda seçimli olağanüstü kongreyi toplayacaklarını söyledi.

▪️ Öneri: 31 Mart yerel seçimleri CHP'nin üstünlüğü ile sonuçlanırken AK Parti gibi İYİ Parti de telafisi mümkün görünmeyen bir kaybediş yaşadı. Kısa Dalga yazarı Berna Can, İYİ Parti'nin yenilgisinin nedenlerini yazdı.

Avrupa Konseyi: Seçmen iradesine saygı duyuldu

Yerel seçimleri izlemek için Türkiye'ye gelen Avrupa Konseyi'nden 26 kişilik gözlemci heyet seçimlerin genel olarak iyi organize edildiğini ve halkın iradesine saygı gösterildiğini ifade etti.

Yeni başkanlar personeli uyardı...

CHP'ye geçen belediyelerde yeni seçilen başkanlar personeli uyardı. Denizli'de seçilen CHP’li Bülent Nuri Çavuşoğlu, hizmet binası önünde belediye çalışanlarına çağrıda bulanarak "Yapacağınız her türlü ödeme, atacağınız her türlü imzanın sorumluluğu size aittir" dedi. Çavuşoğlu, duyumlara göre belediyeden evrakların dışarıya çıkarıldığını savundu ve sürecin takipçisi olacaklarını belirtti. İstanbul Beyoğlu'nda seçilen CHP'li İnan Güney de belediye çalışanlarına seslenerek kanunsuz hiçbir emri yerine getirmemelerini istedi.

Bahçeli tepkiyi fazla buldu

Cumhurbaşkanı Erdoğan, seçim gecesi bir açıklama yaparak "Özeleştirimizi cesaretle yapacağız. Milletin sandıkta verdiği mesajları en isabetli, en objektif şekilde akıl ve vicdan terazimizde tartarak gerekli adımları mutlaka atacağız" demişti.

Cumhur ittifakı ortağı MHP'nin Genel Başkanı Devlet Bahçeli ise şu açıklamayı yaptı: "Ekonomik şikayetlerin toplumsallaşıp siyasal alana sirayetiyle tepkisellik dozu bir hayli fazla olan sonuçlar ülke genelinde tezahür etmiştir. Türkiye’yi yöneten iktidar değişmemiştir."

♦️ Bilgi: MHP, 31 Mart'ta yüzde 4,7 oy alarak 5. olabildi. Bu sonuca göre, 14 Mayıs 2023 seçiminde 5,5 milyon oy alan MHP'nin oyu 2,3 milyona düştü.

Seçim notları...

▪️ Meclis'teki 26 milletvekili belediye başkanlığı için aday olmuştu. Sadece dört vekil kazandı. CHP'li Burcu Köksal Afyonkarahisar, Abdurrahman Tutdere Adıyaman, Hasan Baltacı Kastamonu, Ahmet Önal Kırıkkale belediye başkanı seçildi. CHP'nin 129 olan milletvekili sayısı 125'e düştü.

▪️ Türkiye genelinde 5'i büyükşehir olmak üzere 11 ilde belediye başkanlığını kadınlar kazandı. Kadın belediye başkanlarından 6'sı CHP'den, 1'i AK Parti'den, 4'ü DEM Parti'den seçildi.

▪️ 20 yıldır MHP'de olan Ankara'nın Etimesgut ilçesi Erdal Beşikçioğlu ile CHP'ye geçti.

▪️ Hatay'da seçimi AK Parti adayı Mehmet Öntürk kazandı. CHP adayı Lütfü Savaş, itiraz edeceklerini söyledi.

▪️ Konya'da 6 ilçeyi kazanan YRP'nin İl Başkanı Temel Peker, yüzde 35 oy hedefine ulaşamadığı için sorumluğu üzerine aldığını belirterek istifa etti.

▪️ DEM Parti Batman adayı Gülistan Sönük HÜDAPAR'a karşı yüzde 64,52 ile Türkiye'de seçim bölgesinde en çok oy alan isim oldu.

▪️ İYİ Parti'nin İstanbul Büyükşehir Belediyesi adayı Buğra Kavuncu'nun eşi ve kızıyla birlikte oy kullandığı sandıktan kendisine sadece 3 oy çıktı.

▪️ Isparta'nın Aksu ilçesinde başa baş geçen seçim yarışının kazananı 1 oy farkla AK Parti'li Veli Kahraman oldu. CHP'nin itiraz edeceği belirtildi.

▪️ Kocaeli'nin Gebze ilçesinde yarışan Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Erkan Baş, yüzde 19,9 oy oranıyla seçimi üçüncü sırada tamamladı.

▪️ CHP, Amasya Belediye Başkanlığı seçimini 1977'den sonra ilk kez kazandı.

▪️ DEM Parti Siirt'te yüzde 49 aldı. Eş başkan adayları “Siirt halkı dışarıdan getirilen yaklaşık 7 bin seçmene cevap verdi” dedi.

▪️ Adıyaman'ın Çelikhan ilçesinde belediye başkanlığını DEVA Partisi kazandı.

▪️ Güç Birliği Partisi, Türkiye genelinde 3 oy aldı. Bu rakam, Cumhuriyet tarihinde bir partinin aldığı en düşük oy olarak kayıtlara geçti.

▪️ Denizli'de CHP Tavas İlçe Başkanlığı binasındaki kutlama sırasında balkonun çökmesi sonucu yaralanan eski CHP Tavas İlçe Yönetim Kurulu üyesi Mehmet Palaz hayatını kaybetti.

▪️ İlçe merkezi ve köyleri yeni yapılan baraj suları altında kalan Yusufeli'nin yeni yerleşim yerinde, ilk kez seçim yapıldı ve CHP 56 yıl sonra yeniden kazandı.

Sosyal medya coştu: Biz ne yaşadık?

Seçim sonuçlarının belli olmasının ardından sosyal medyada büyük bir şaşkınlık yaşadı. Sonuçlar kesinleşmeye başlayınca birçok kişi "Nasıl seviniyorduk" diye birbirlerine sordu. Espriler havada uçuşurken ünlüler de sonuçlarla ilgili görüşlerini yazdı. Bazı mesajlar şöyle:

Özge Özpirinçci: Daha güzel bir doğum günü hediyesi düşünemiyorum...

Nurgül Yeşilçay: Valla inanamıyorum, şoktayım herhalde. Mutluluk, kızgınlık, kırgınlık, bıkkınlık, merak, karmakarışık! Biz ne yaşadık...

Hayko Cepkin: Güüünaayydıııın günaydın beee. Dahası da olunca kimbilir daha da nasıl uyanılacak. Güüüünaaydııın işteeeee.

Mustafa Sandal: Evlatların gereğini yapmıştır Atam.

Gündem

⏺ Yargıtay Başkanı Mehmet Akarca'nın 4 yıllık görev süresinin dolması nedeniyle yapılmaya başlanan başkanlık seçimlerinin on birinci turunda da adaylar salt çoğunluğu sağlayamadı.

⏺ Kayseri'de 15 yaşındaki kurye Mehmet Akif Zengin'e çarparak ölümüne neden olan ehliyetsiz sürücü Ege Demirci', "iyi hal" indirimi ile 6 yıl 3 ay hapis cezası aldı. Baba Hacı Zengin karara tepki gösterdi: "Bu bir kaza değil, cinayettir. Adalet bekliyoruz..."

⏺ Geçtiğimiz günlerde rahatsızlanarak hastaneye kaldırılan Kadir İnanır'ın yoğun bakımdan çıkarıldığı açıklandı.

Ekonomi

⏺ Türk-İş, Mart ayı için hesaplanan açlık ve yoksulluk sınırını açıkladı. 4 kişilik bir ailenin gıda harcamasını ifade eden açlık sınırı 16 bin 793 TL'ye yükseldi. Yoksulluk sınırı 54 bin 700 TL oldu. Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ de 22 bin lirayla yaklaştı.

⏺ İstanbul'un enflasyonu belli oldu. İstanbul Ticaret Odası verilerine göre, İstanbul’da perakende fiyatlar bir önceki aya göre yüzde 3.93, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 78.25 arttı.

⏺ Yurt içi piyasalarda bu hafta Mart ayı enflasyon verisi takip edilecek.

Bloomberg HT ve AA Finans'ın anketinde enflasyon beklentisi yüzde 69 oldu. Şubat ayında yıllık enflasyon yüzde 67,07'ydi.

⏺ Bankalararası Kart Merkezi verilerine göre, kredi, banka ve ön ödemeli kartlarla şubatta yapılan ödeme geçen yıla göre yüzde 152 arttı, 1 trilyon lirayı aştı. İnternetten kartlı ödemele yüzde 177 artarak 294 milyar liraya yaklaştı.

⏺ Tekel Bayileri Yardımlaşma Derneği Başkanı Erol Dündar, Saki rakı grubuna yaklaşık yüzde 5 oranında maliyet zammı geleceğini duyurdu.

Kısa Dalga'dan 1 tavsiye

Son günlerin en popüler tartışmalarından biri televizyon dizileri. Berna Can, uzman psikolog ve siyaset bilimci Dr. Fatih Bora Ekim ile dizilerin politik ve sosyal etkilerini konuşuyor. Dinlemek için tıklayın

Dünya

⏺ İsrail ordusu, Gazze'de Şifa Hastanesi'ni işgal ettikten 14 gün sonra binayı tamamen yıkarak geri çekildi. İsrail'in 400'den fazla kişiyi öldürdüğü açıklandı.

⏺ İsrail Başbakanı Netanyahu, uluslararası toplumun tepkisine rağmen Refah için operasyon planını onayladığını söyledi. Gazze'nin kuzeyinden kaçan yüz binlerce sivilin sığındığı Refah'a olası harekat Batı'nın tepkisini çekiyor.

⏺ Avrupa'da İsrail'e yönelik tepkiler sürüyor. Londra'da binlerce kişi yürürken Fransa'da İsrail'in öldürdüğü çocuklar anısına 13 bin Filistin bayrağı dikildi.

⏺ Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 18-30 yaş arası 150 bin Rusya vatandaşını bahar dönemi için zorunlu askerlik hizmetine çağırdı.

⏺ Moskova'da konser salonuna 22 Mart akşamı düzenlenen saldırıyla ilgili yeni bir iddia gündeme geldi. İran'ın saldırıdan önce 'bir terörist operasyon' olasılığı konusunda Rusya'yı uyardığı öne sürüldü.

⏺ Rusya, ülkedeki terör eylemleri ile bağlantısı bulunanların Ukrayna'dan iade edilmesini istedi. Ukrayna, talebin 'anlamsız' olduğunu belirterek reddetti.

⏺ Haiti'de 'Barbekü' lakaplı çete lideri Jimmy Cherizier, yeni hükümet kurma görüşmelerine katılmaları halinde silah bırakmayı düşünebileceklerini belirtti.

⏺ Boeing bu kez de tuvalet kokusuyla gündemde. Frankfurt'tan San Francisco'ya giden uçakta önce kötü kokular geldi sonra tuvalet taştı. Pilot, çözüm bulunamayınca Frankfurt havaalanına geri döndü.

Kültür - Sanat - Yaşam

⏺ Beyonce'nin yeni 'country' albümü ‘Cowboy Carter’ Amerika'da büyük ses getirdi. ABD Başkan Yardımıcı Kamala Harris, "Country müziğin, Siyahi köklerini geri kazandınız" diyerek Beyonce'yi tebrik etti. New York’un ikonik gökdeleni ‘Empire State’e’ dev bir kovboy şapkası yerleştirildi.

⏺ Amy Winehouse'un eşyalarından oluşan bir koleksiyon eBay'de satışa sunuldu. 2011 yılında 27 yaşındayken hayatını kaybeden yıldızın 17 sterlinlik saten bale ayakkabıları, 17 bin 500 sterline satılacak.

⏺ Rusya'nın eski güzellik kraliçesi 44 yaşındaki Yulia Tarasevich, geçirdiği yüz gerdirme operasyonunun ardından gözlerini kaybetti. Suç duyurusunda bulunan model 49 bin sterlin tazminat aldı.

⏺ Oyuncu Fehmi Karaarslan, 'Bahar' dizisinin oyuncu kadrosuna dahil oldu. Karaarslan dizide Can Wallece karakterine hayat verecek.

İstanbul'da etkinlik zamamı

▪️ İstanbul Devlet Tiyatrosunda "Sonbaharda Son Güller", "Palto", "Babamın Kelimeleriyle", "80 Günde Devr-i Alem" ve "Bay Z." oyunları sahnelenecek.

▪️ İBB Şehir Tiyatroları'nda "Vakitlerden Bir Vakit (Meddah Hikayesi)", "Ödüllü (Geleneksel Orta Oyunu)", "Sivrisinekler", "Zehir", "Tartuffe", "Fosforlu Cevriye", "Öldün, Duydun mu?", "Oscar", "Uçurtmanın Kuyruğu" ve "Komik Para" oyunları izlenebilecek.

▪️ AKM'de İstanbul Devlet Türk Müziği Topluluğunun "İstanbul Türküleri" konseri 4 Nisan'da dinleyiciyle buluşacak.

Spor

⏺ Fenerbahçe'nin Süper Lig'deki ve Türk futbolundaki geleceğini netleştirecek olağanüstü genel kurul toplantısı Şükrü Saracoğlu Stadyumu'nda gerçekleştirilecek. Genel kurula 20 binin üzerinde katılım beklenirken, tartışılacak konuları ve alınacak kararları futbol kamuoyu merakla bekliyor.

⏺ 2011'de başlayan Galatasaray kariyerinde 499 resmi müsabakada görev yapan Uruguaylı kaleci Muslera, 2 Nisan'da Hatayspor ile yapılacak Süper Lig mücadelesinde oynaması durumunda 5. kez "dalya" diyecek.

⏺ Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de 5-7 Nisan tarihleri arasında yapılacak kalifikasyon maçlarına katılacak Serbest Güreş Kadın Milli Takımı, 4 kota daha alarak 2024 Paris Olimpiyat Oyunları'nda 6'da 6 ile mücadele etmek istiyor.

Kısa Dalga Bülten podcastini dinlemek için tıklayın...

İyi gazetecilik yolculuğunda Kısa Dalga'ya katkıda bulunmak istiyorsanız buraya tıklayın.